مقدمه

سلام

این وبلاگ برای آموزش یاد گرفتن کار با لپ تاب و کامپیوتر ساخته شده، با عرصه فن آوری و تکنولوژی به روز در عرصه جدید ترین سیستم های لپ تاب و کامپیوتر و استفاده از برنامه ها و نرم افزارهای کاربردی مورد استفاده قرار میگیرد با کسب دانش و اطلاعات بیشتر با استعداد در زمینه مهارت تجربه لازم به دست بیاوریم. با آموزش یاد گرفتن میتوانیم یک مختصص باتجربه بشیم.

کامپیوتر و لپ تاب وسیله ای است قطعات سخت افزار مانند هارد ، رم ، کارت گرافیک ، پردازنده سی پی یو ، کارت مودم، پورت USB

منبع تغذیه، فلاپی ، سی دی رام، دی وی دی رام و  فن خنک کننده در داخل کیس کامپیوتر و لپ تاب قرار دارد سخت افزار گفته میشود. پردازنده سی پی یو هسته اصلی کامپیوتر و لپ تاب است که بر روی مادربرد قرار دارد ، امروزه با عرضه کنولوژی جدید ترین کیس و لپ تاب های جدیدی در بازار عرضه میشود که نرم افزار های مورد نیاز کاربران با نسخه های وژن به روز و جدید توسط مایکروسافت در بازار عرضه میشود

امیدوارم مطالب این وبلاگ بیشتر مورد استفاده شما کاربران در زمینه کار با لپ تاب و کامپیوتر مورد استفاده قرار گیرد.

رنگ‌های مختلف شکاف‌های رم روی مادربورد چه معنایی دارند؟

این که رم در کدام شکاف قرار بگیرد موضوع مهمی است و قرار دادن اشتباه حتی ممکن است به صفحه‌ی آبی مرگ ویندوز منتهی شود. لذا هنگام ارتقای سخت‌افزار و افزایش مقدار رم سیستم باید به رنگ شکاف‌ها و صد البته تنظیمات بایاس توجه کرد.

رنگ‌های مختلف برای مشخص نمودن شکاف‌هایی استفاده می‌شوند که حالت دو کاناله را ایجاد می‌کند. در ابتدا مفهوم حالت دو کاناله را توضیح می‌دهیم.

معنی حالت Dual Channel یا دو کاناله و تفاوت آن با DDR

منظور از حالت دو کاناله یا Dual Channel این است که دو رم از یک نوع و با سرعت باس برابر به موازات هم فعالیت کنند و در نتیجه عملکرد نسبت به حالت معمولی افزایش یابد.

فعالیت به صورت موازی به این معنی است که کنترلر حافظه قادر به استفاده از 2 کانال 64 بیتی برای تبادل داده با 2 رم باشد. مفهوم دیگری که غالباً با اصطلاح دوآل چنل اشتباه گرفته می‌شود، رم‌های DDR است. DDR یا Double Date Rate به این معنی است که کنترلر حافظه در یک سیکل کلاک رم، 2 بار به آن دسترسی دارد. اما در حالت 2 کاناله، هر تعداد دسترسی که وجود داشته باشد، با پهنای باس و در نتیجه پهنای باند 2 برابر است.

یک نکته‌ی مهم در مورد ارقامی که روی بسته‌بندی و در صفحه‌ی مشخصات رم نوشته می‌شود این است که رم‌های DDR، DDR2 و DDR3 امروزی، با سرعت نوشته شده کار نمی‌کنند، مفهوم سرعت نوشته شده، تعداد دسترسی در ثانیه است. به عنوان مثال یک رم DDR3 با سرعت 1333 مگاهرتز که با عنوان DDR3-1333 شناخته می‌شود، در عمل با سرعت 666 مگاهرتز کار می‌کند ولیکن در هر سیکل کلاک همان‌طور که گفتیم، 2 بار دسترسی داشته و سرعت دسترسی که 1333مگاهرتز است، روی بسته‌بندی نوشته می‌شود.

به عنوان مثال در مورد یک رم DDR با سرعت کلاک 200 مگاهرتز، در هر ثانیه 2 برابر 400 میلیون بار دسترسی به رم‌ها اتفاق می‌افتد. هر دسترسی در حالت تک کاناله به صورت 64 بیتی و در حالت 2 کاناله به صورت 128 بیتی است. لذا در حالت دو کاناله، پهنای باند دو برابر است.

حالت 3 کاناله و 4 کاناله هم پهنای باند بالاتری را امکان‌پذیر می‌کنند. گرچه در بیشتر موارد اثر فعال کردن حالت 2 کاناله بسیار کم است و در تست‌ها به کمتر از 5 درصد محدود می‌شود ولیکن در خرید رم توصیه می‌شود که استفاده از 2 رم مشابه را برای استفاده به فعال کردن  حالت دو کاناله در نظر بگیرید.

شرایط استفاده از حالت دو کاناله و رنگ شکاف‌ها

توجه کنید که برای استفاده از حالت دو کاناله بهتر است هر دو رم کاملاً یکسان باشند ولیکن اگر سرعت و ظرفیت دو رم یکسان نباشد هم بسته به مادربورد امکان فعال کردن حالت دو کاناله وجود دارد. به عنوان مثال می‌توان دو رم DDR3 با ظرفیت‌های 2 و 4 گیگابایت و سرعت باس 1066 و 1333 مگاهرتز را به صورت دو کاناله استفاده کرد به شرطی که مادربورد یا به طور دقیق‌تر کنترلر حافظه پشتیبانی لازم را به عمل آورد. نکته‌ی دیگر این است که اگر دو رم سرعت باس یکسان نداشته باشند، در حالت دو کاناله هر دو با پایین‌ترین سرعت باس کار می‌کنند. به عبارت دیگر در مثال ذکر شده، سرعت حالت دو کاناله 1066 مگاهرتز است.

در مجموع به شدت توصیه می‌شود که رم‌ها کاملاً یکسان و از یک برند باشند تا هیچ مشکلی پیش نیاید.

به هر حال اگر رم‌های شما قابل استفاده به صورت دو کاناله باشند، برای فعال کردن این ویژگی می‌بایست آنها را در شکاف‌های هم‌رنگ مادربورد قرار دهید. وقتی یک دسته از شکاف‌های هم‌رنگ پر شد، نوبت به دسته‌ی دیگر می‌رسد.

مادربوردهای قدیمی‌تر رنگ‌بندی استانداردی برای مشخص کردن شکاف‌هایی که قادر به فعالیت به صورت دو کاناله هستند، نداشتند و لذا در نصب رم، کاربران با مشکلاتی مواجه می‌شدند. امروزه در صنعت مادربورد استفاده از رنگ‌های مختلف کاملاً متداول شده و برای استفاده از حالت دوآل چنل یا دو کاناله، تنها باید به رنگ‌بندی شکاف‌ها دقت کرد.

یک توصیه‎ی دیگر

اگر مادربورد شما هم مثل بسیاری از مادربوردهای امروزی چندین شکاف برای قرار دادن رم دارد، بهتر است رم را در محلی قرار دهید که از منابع تولید گرما یعنی CPU و کارت گرافیک دورتر باشد و همچنین گردش هوای بهتری داشته باشد. در بلند مدت هوای گرمای که فن پردازنده‎ی اصلی به رم سیستم شما منتقل می‎کند، استهلاک آن را بیشتر کرده و رم زودتر آسیب می‎بیند.

اگر گرمای پردازنده و محل قرارگیری رم به گونه‎ای است که بسیار داغ می‎شود، بهتر است برای خنک‎کاری رم از فن‎های مخصوص آن استفاده کنید.

مشکل نخواندن رم به دلیل عدم شناسایی رم توسط کامپیوتر

Ram یکی از قطعات اصلی و ضروری در کامپیوتر است که بالاترین نرخ خرابی را در بین سایر قطعات به خود اختصاص می‌‌دهد و خرابی آن به گونه‌‌ای است که نمی‌‌توان از آن چشم پوشی کرده و به کار با کامپیوتر ادامه داد. 

 

مشکل نخوان رم به دلیل عدم شناسایی رم توسط کامپیوتر

 

 

یادداشت ویراستار: اصل این مطلب در دی ۱۳۹۹ نوشته شده بود و در اردیبهشت ۱۴۰۰ دوباره بررسی و به‌روز شده است.

رم کامپیوتر

Ram یکی از قطعات اصلی و ضروری در کامپیوتر است که بالاترین نرخ خرابی را در بین سایر قطعات به خود اختصاص می‌‌دهد و خرابی آن به گونه‌‌ای است که نمی‌‌توان از آن چشم پوشی کرده و به کار با کامپیوتر ادامه داد. از این رو، مشکلات Ram کامپیوتر و راهکارهای برای رفع آنها مساله‌‌ای است که در این مطلب به بررسی آن می‌‌پردازیم.رم کامپیوتر

رم (Ram) مخفف کلمه Random Access Memory و به معنای حافظه با دستیابی تصادفی است. Ram قطعه‌‌ای است که در هر سیستمی یافت شده و همچنین یکی از مهم‌‌ترین قطعات و بخش‌‌هایی است که تاثیر زیادی بر سرعت و عملکرد کامپیوتر، می‌‌گذارد. رم با استفاده از فناوری‌‌های مختلف ساخته می‌‌شود، که امروزه آخرین فناوری استفاده شده در رم که در بازار موجود است، فناوری DDR4 است. به دلیل عدم استفاده رم از بخش‌‌های با ولتاژ بالا، طول عمر بالاتری نسبت به سایر قطعات کامپیوتر دارد. اما رم به‌عنوان یک سخت افزاری احتمال دارد، گاهی با مشکلاتی مواجه شده و استفاده از سیستم را غیرممکن سازد که سبب نگرانی کاربر می‌شود، از این رو، در ادامه به بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن می‌‌پردازیم.

دلایلی که سبب ایجاد مشکلات در Ram می‌شود:

برخی از مشکلاتی که سبب اختلال در عملکرد رم می‌شوند، عبارتند از:

خرابی ترانزیستورهای رم که از دو بخش مهم یعنی کنترلر و تراشه‌های NAND یا DRAM تشکیل شده است.

گرما هم از دیگر علل ایجاد مشکل رم سیستم است و اگر رم سیستم تهویه مناسب نداشته باشد، امکان خرابی آن بسیار افزایش خواهد یافت. امروزه بسیاری از تولیدکنندگان رم از هیت سینک برای تهویه در تراشه های آن استفاده می‌‌کنند.

از دیگر علل خرابی رم می‌‌توان به وجود گردوغبار در اسلات‌‌ها اشاره کرد که سبب می‌‌شود رم در کوتاه مدت خراب شود.

درنهایت وجود شوک الکتریکی، ولتاژ نامناسب، و جابجایی ناصحیح کامپیوتر از دیگر مواردی هستند که موجب خرابی رم می‌شوند.

علائم و نشانه‌های وجود مشکل در رم کامپیوتر

 کاهش عملکرد و بازدهی سیستم

یکی از اصلی‌‌ترین و بارزترین نشانه‌های وجود مشکل در رم کامپیوتر کاهش عملکرد و بازدهی کامپیوتر است. مشکل رم کامپیوتر به‌صورتی است که گاهی برخی افراد برای بار اول که سیستم را روشن می‌‌کنند، سیستم به خوبی اجرا شود، اما در ادامه با کاهش سرعت و عملکرد کامپیوتر مواجه می‌شوند. کاهش سرعت سیستم یکی از مشکلات ناشی از خرابی و وجود اختلال در رم است. این مشکل در حین کار با برنامه‌هایی مانند فتوشاپ، بازی‌های ویدئویی سنگین و همچنین استفاده از مرورگرهای اینترنتی، بیشتر خود را نشانه می‌دهد که همراه با هنگ کردن و ناپایداری سیستم می‌‌شود.

 کرش کردن‌‌های تصادفی کامپیوتر

یکی دیگر از نشانه‌‌ها و علائمی که نشان‌دهنده مشکل Ram کامپیوتر است، کرش کردن‌‌های تصادفی کامپیوتر است. البته گاهی کرش کردن‌‌های تصادفی به معنای وجود مشکل در رم نیست و با این حال می‌‌تواند یکی از نشانه‌‌ها و علائم خرابی رم هم محسوب شود.

 عدم شناسایی کارت گرافیک سیستم

از دیگر علائم و نشانه‌‌هایی که مربوط به مشکل Ram کامپیوتر می‌‌شود، این است که کارت گرافیک توسط سیستم شناخته نمی‌‌شود. برای برخی از کاربران و استفاده کنندگان از کامپیوتر این مشکل گاهی پیش می‌‌آید که وقتی سیستم خود را روشن می‌‌کنند با صدای بوق بلند مواجه می‌‌شوند. صدای بوق بلند سیستم نشان می‌دهد که کارت گرافیک به‌درستی توسط سیستم شناخته و بوت شده است. اما اگر صدای بوق به گوش نرسید و یا صدای بوق ممتد شنیده شد. در این صورت کارت گرافیک به درستی بارگذاری نشده است و این مشکل گاهی مربوط به رم سیستم می‌‌شود.

 خرابی فایل‌‌های داده

یکی دیگر از علائم و نشانه‌‌هایی که ناشی از مشکل رم کامپیوتر می‌‌شود، خراب شدن فایل‌‌های داده کامپیوتر است. گاهی برخی از کاربران به‌صورت ناگهانی متوجه می‌‌شوند، فایل‌‌هایی که به آسانی از آنها استفاده می‌کردند، خراب شده‌‌اند و امکان باز کردن آنها نیست. خرابی فایل‌‌های داده از جمله نشانه‌‌های مشکل رم کامپیوتر است و اگر به مرور فایل‌‌های بیشتری دچار ایراد و خرابی شوند، در آن صورت به احتمال زیاد مشکل رم کامپیوتر در حال تشدید است. چرا که مشکل رم کامپیوتر موجب انحطاط ساختارهای هارد درایو شده و حتی در بلند مدت می‌‌تواند موجب عدم بوت شدن سیستم شود. از این رو، لازم است مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن را دقیق در نظر داشته باشید.

عدم نمایش مقدار رم

یکی از فاکتورهای مهم در زمان خرید کامیپوتر توجه به رم و مشخصات آن است، که افراد به‌راحتی می‌‌توانند از طریق کنترل پنل و سیستم به مشخصات رم دسترسی داشته باشد. با این حال، گاهی برای برخی از افراد این مشکل پیش می‌‌آید که عدد نمایش داده شده در مشخصات رم با مقدار رم همخوانی ندارد. در این صورت به احتمال زیاد رم دچار مشکل شده است.

 فریز شدن کامپیوتر

فریز شدن سیستم به این معنی است که کامپیوتر هیچ گونه واکنشی به دستورها و فرمان‌های ورودی نمی‌‌دهد و به نوعی غیرقابل استفاده می‌‌شود. از این رو، می‌‌توان گفت از جمله دلایلی که می‌‌تواند سبب فریز شدن کامپیوتر شود، که کامپیوتر سرعت پایین داشته باشد، مشکل داشتن رم کامپیوتر است.

 صفحه نمایش آبی یا صفحه مرگ

یکی از مشکلاتی که سبب ایجاد صفحه آبی در کامپیوتر می‌‌شود، خراب شدن و یا وجود مشکل در رم سیستم است. البته گاهی این مشکل بعد از نصب برنامه و یا نرم افزاری خاصی به‌وجود می‌‌آید، از این رو، اگر به‌تازگی روی سیستم خود هیچگونه تغییری انجام نداده‌‌اید، ولی با مشکل صفحه آبی مرگ مواجه می‌شوید، در این صورت به احتمال زیاد رم دچار مشکل شده است. برای رفع مشکل آبی شدن صفحه نمایش می‌‌توانید به بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن بپردازید.

 ری استارت شدن مداوم سیستم

از دیگر علائم و نشانه‌‌های خراب شدن رم کامپیوتر می‌‌توان به ری استارت شدن مداوم و مکرر سیستم اشاره کرد. در واقع در حین کار با سیستم، کامپیوتر مدام ری استارت می‌‌شود.

 مشکل نخواندن رم

یکی از مشکلاتی که کامپیوتر دارد، مربوط به نخواندن رم است. برای رفع مشکل عدم شناسایی رم توسط کامپیوتر، وارد تنظیمات بایوس سیستم شوید و تنظیمات آن را به حالت پیش فرض برگردانید. سپس کامپیوتر خود را خاموش و حتی آن را از برق جدا کنید. بعد از آن، رم‌‌های کامپیوتر را از اسلات خود خارج کرده و مجدد آنها را در درون اسلات قرار دهید.

چرا که احتمال دارد، نخواندن رم به دلیل نادرست قرار داده شدن رم در کامپیوتر باشد که سبب می‌شود رم به‌درستی شناسایی نشود. اما اگر مشکل برطرف نشد، در آن صورت رم را خارج کرده و اسلات‌‌های دیگر را تست کنید. همچنین می‌‌توانید رم را به‌صورت تکی به سیستم متصل و مشکل آن را شناسایی کنید.

مشکل پر شدن رم

پر شدن رم برای بسیاری از افراد که از کامپیوتر استفاده می‌‌کنند به مرور زمان پیش می‌‌آید که سبب کرش شدن و هنگ کردن مداوم و تصادفی کامپیوتر می‌‌شود. برای رفع مشکل پر شدن رم کامپیوتر، می‌‌توانید با استفاده از برنامه Task manager، برنامه‌‌هایی که حجم زیادی از رم کامپیوتر را اشغال کرده‌‌اند را مشاهده کنید و آنها را در صورت غیر ضروری بودن از نصب خارج کنید و با استفاده از کلید End Process حافظه اشغال شده رم کامپیوتر را آزاد کنید. علاوه بر این می‌‌توانید با استفاده از یک آنتی ویروس قوی، سیستم خود را ویروس‌یابی و ویروس‌کشی کنید و همچنین درایورهای خود را آپدیت کنید. گاهی پر شدن رم باعث ایجاد مشکل Your Computer is low on memory در ویندوز می‌شود.

مشکل استفاده نشدن از فضای کامل رم

یکی دیگر از مشکلات رم کامپیوتر مربوط به مشکل usable است. این مشکل به این معنی است که کامپیوتر نمی‌‌تواند از تمام فضای رم استفاده کند و بخشی از حافظه رم، گم می‌‌شود.

مشکل گردوخاک گرفتن رم

گرد و خاک گرفتن رم کامپیوتر می‌‌تواند موجب ایجاد مشکلاتی در رم کامپیوتر شود و به‌صورت کوتاه مدت آن را از کار بیاندازد. از این رو، اگر رم کامپیوتر گرد و خاک گرفته است، برای رفع آن، می‌توانید بعد از جدا کردن مادربورد از برق، با یک برس نرم به نظافت اسلات‌‌های رم بپردازید و به قسمت اتصالات ماژول نیز یک سمباده نرم بکشید. اگر با تمیز کردن رم، مشکل برطرف نشد، در آن صورت احتمال دارد، رم خراب شده باشد و باید آن را تعویض کنید.

با این حال قبل از اینکه بخواهید تصمیم به تعویض Ram بگیرید، بهتر است مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات را بررسی کنید. برخی از راهکارهای رفع مشکل رم عبارتند از:

 استفاده از برنامه MemTest86

برای بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن می‌توانید از برنامه MemTest86 استفاده کنید. این برنامه ممکن است مشکلاتی را پیدا کند که ویندوز قادر به یافتن آنها نباشد. برای استفاده از این برنامه باید آن را از سایت‌‌های اینترنتی معتبر دانلود و یا خریداری و روی سیستم خود نصب و سپس بر اساس راهنمایی‌‌های انجام شده، آن را اجرا کنید.

 استفاده از برنامه Windows Memory Diagnostic

برای بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن می‌‌توانید از برنامه Windows Memory Diagnostic استفاده کنید. برای اجرای این برنامه می‌‌توانید:

در منوی استارت عبارت Windows Memory Diagnostic را تایپ کنید و اینتر بزنید.

در صفحه‌‌ای که باز می‌‌شود، می‌‌توانید گزینه ری استارت و چک کردن مشکلات سیستم را انتخاب کنید تا به این وسیله سیستم به‌صورت خودکار مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات را شناسایی و اعلام کند.

با استفاده از امکانات خود ویندوز هم می‌‌توانید مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن را پیدا کنید. برای این کار می‌‌توانید:

از منوی استارت، در ویندوز ۷، Search و در ویندوز ۱۰، Cortana را انتخاب و memory را جستجو کرده و Windows Memory Diagnostic را انتخاب کنید.

در پنجره نمایش داده شده، روی Restart now and check for problems کلیک کنید.

در این مرحله ویندوز خاموش و کامپیوتر در memory diagnostic program ریبوت می‌‌شود.

شما باید چند دقیقه صبر کنید.

حالا وارد بخش هارد می‌‌شوید.

در این بخش event را جستجو کرده و Event Viewer را انتخاب کنید.

Event Viewer در بخش چپ قرار دارد، سپس روی system و expand Windows Logs کلیک کنید و بعد راست کلیک کنید و Filter current log را انتخاب کنید.

در پنجره جدیدی که بالا می‌‌آید، منوی Event source را پایین بکشید تا از بین گزینه‌‌های زیادی که مشاهده می‌کنید، MemoryDiagnostics-Results را انتخاب و سپس ok کنید تا پنجره بسته شود.

دوباره به Event Viewer برگردید و از لیست بالا، گزینه میانی را انتخاب کنید. که دو عبارت و یا یک گزینه بیشتر ندارد.

یکی از اطلاعات را انتخاب کنید.

اگر viewer به شما اعلام کرد رم مشکل دارد، در آن صورت مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن را بررسی کنید.

رم usable چیست؟

حافظه Usable Memory یا قابل استفاده، مقدار محاسبه شده از کل حافظه منهای حافظه‌ی سخت افزاری است. مشکل رم usable،یکی از مشکلات Ram کامپیوتر است که به عنوان یکی از علائم خرابی رم از آن نام می‌برند. اغلب مشکل Ram در ویندوز ۷ یا ۸ اتفاق می‌افتاد و Usable Memory کمتر از حافظه‌ی اصلی می‌شد. به طور مثال اگر کامپیوتر شما ویندوز ۷، ۳۲ بیتی دارد و از حافظه‌ی ۴ گیگابایتی آن تنها ۳.۵ گیگابایتش، قابل استفاده خواهد بود.

اگر کامپیوتر رم نداشته باشد، چه می‌شود؟

رم، یکی از مهم‌ترین بخش‌های کامپیوتر است که اپلیکیشن‌های مختلف را بسیار روان اجرا می‌کند. سیستم‌های عامل و مرورگرهای اینترنتی، بیشترین استفاده از رم را دارند. برنامه‌های پیچیده نیز، رم بیشتری نیاز دارند. اگر کامپیوتر رم نداشته باشد، اجرای بسیاری از برنامه‌ها با اختلال روبرو خواهد شد.

آیا رم کامپیوتر قابل تعمیر است؟

در پاسخ به این پرسش باید بگوییم بله، Ram کامپیوتر را می‌توان تعمیر کرد. البته برای تعمیر رم، باید از مراکز معتبر تعمیر لپ تاپ و کامپیوتر کمک گرفت. تکنسین‌های آچارباز، مهارت کامل در زمینه تعمیر رم کامپیوتر، بازیابی اطلاعات، تعمیر مودم دارند و می توانند، در این زمینه به شما کمک کنند. کافی است، درخواست خود را در بخش تعمیرات لپ تاپ و لوازم دیجیتال خدمات آنلاین آچارباز به ثبت برسانید.

 

دو نوع حافظه در کامپیوتر وجود دارد. حافظه‌ی کوتاه مدت برای ذخیره اطلاعات استفاده می‌شود و حافظه بلند مدت، اطلاعات مهم بین ریبوت‌ها را ذخیره می‌کند.

چرا رم کامپیوتر مچ نمی‌شود؟

یکی دیگر از مشکلات Ram، مچ نشدن آن با کامپیوتر است. این اتفاق اغلب به دلایل زیر رخ می‌دهد:

ماژول درست متصل نشده‌است

نصب رم روی سیستم‌های رومیزی آسان است.

دو قفل را روی شکاف‌های عقب رم بکشید تا به صورت صاف جدا شوند.

در قدم بعدی رم را  دوباره متصل کنید.

زمانیکه رم وارد شکاف شود، صدای ” کلیک” می‌شنوید. در این شرایط ماژول رم به طور کامل، کیپ شده‌است.

حافظه رم با مادر برد سازگاری ندارد

رم کامپیوتر و لپ تاپ را نمی‌توان تعویض کرد. مادر بردی که فقط از رم DDR4 پشتیبانی می‌کند، نمی‌توان برای رم DDR3 نیز از آن استفاده کرد.

به طور مثال یک مادربرد با حداکثر ظرفیت حافظه ۱۶ گیگابایتی و چهار اسلات، فقط می‌تواند حداکثر ۴۷ گیگا بایت، رم را در هر شکافش بپذیرد و نمی‌توان یک رم ۸گیگا بایتی، را در شکاف آن قرار داد.

شیارهای روی ماژول رم دچار گرد و غبار و الودگی شده‌اند

یکی دیگر از دلایل مچ نشدن رم کامپیوتر، گرفتن گرد و غبار روی برخی از شیارهای ماژول است. برای تمیز کردن آن، باید از یک پنبه ساده و الکل استفاده کنید.

بهتر است، برای تعویض و یا خرید رم، مشخصات مادربرد خود را در نظر بگیرید و رمی مناسب با مادربرد انتخاب کنید.

دلایل سوختن رم کامپیوتر چیست؟

یکی دیگر از مشکلات RAM، سوختن آن است. این اتفاق اغلب به دلایل زیر رخ می‌دهد:

شوک الکتریکی

یکی از دلایل سوختن رم، آسیب بخش سخت افزار و شوک الکتریکی به رم است. اصطکاک بدن با محیط اطراف سبب به وجود آمدن الکتریک ساکن می‌شود. برای این منظور باید از مچ بندهای آنتی شوک یا دستکش‌های لاتکس استفاده کرد.

ورود ولتاژ نامناسب به رم

اگر ولتاژ سیستم ناگهان افزایش پیدا کند، ممکن است به رم سیستم آسیب برسد.

گرد و خاک یا رطوبت

گرد و غبار، گرما را در مدارها افزایش می‌دهد و یا باعث از بین رفتن جریان و ایجاد اختلال در کامپیوتر می‌شود. وجود رطوبت نیز موجب زنگ زدن و کاهش بازده قطعات می‌گردد.

در برخی مواقع پس از روشن کردن کامپیوتر، صدای بوق بلندی شنیده می‌شود که حکایت از بوت شدن تمامی قطعات دارد.

چرا مشکل رم usable در ویندوز ۱۰ اتفاق می‌افتد؟

مشکل رم usable در ویندوز ۱۰، یکی دیگر از مشکلات Ram است که در اثر دلالیل زیر، اتفاق می‌افتد:

از ویندوز ۳۲ بیتی استفاده کرده‌اید

زمانیکه از ویندوز ۳۲ بیتی استفاده می‌کنید، سیستم نمی‌تواند تمام حافظه رم را تشخیص دهد. نسخه‌های ۶۴ بیتی بهتر بوده و می‌تواند با خیال راحت از حافظه‌های زیاد رم نیز، پشتیبانی کند.

ویرایش ویندوز محدودیت رم دارد

ویرایش ویندوز، مدل‌های مختلفی دارد که برای کاربان خانگی در نظر گرفته شده‌است. در نسخه‌های خانگی، پشتیبانی از رم محدودیت‌های خودش را دارد. به طور مثال در نسخه ۶۴ بیتی ویرایش هوم بیسیک ویندوز، بیشتر از ۸ گیگابایت نمی‌توان از رم استفاده کرد. در صورتیکه در نسخه‌های مثل آلتیمیت، پروفشنال و یا سازمانی می‌توان از حداکثر رم ۱۹۲ گیگابایتی استفاده کرد.

بخشی از حافظه داخلی به کارت گرافیک و سایر سخت افزارها تعلق دارد.

بعضی از قطعات سخت افزاری سیستم از حافظه رم برای انجام سریع کارها استفاده می‌شود.

مادربورد دستگاه محدودیت استفاده از رم دارد.

مادربوردها، در استفاده از رم محدودیت دارند. زمانیکه رم به مادربرد متصل می‌شود، بدین معنا نیست که مادربرد از همه ظرفیت رم استفاده می‌کند.

رم در اسلات درست قرار نگرفته‌است

اگر مادربورد سیستم، بتواند از میزان حافظه رم پشتیبانی کند، مشکل Ram، ممکن است در هنگام نصب آن رخ داده باشد و شما رم‌ را به درستی در اسلات  قرار نداده‌ باشید.

رم معیوب است

گاهی اوقات مشکل از مادربورد و سیستم عامل، نیست! مشکل، رم دستگاه است. برای چک کردن رم، همانطور که در قسمت‌های قبلی اشاره شد، می‌توانید از Memtest86 یا Windows Memory Diagnostics Tool استفاده کنید.

چگونه از سالم بودن رم مطمئن شوید؟

برای تست سالم بودن رم، ساده‌ترین راه استفاده از  Windows Memory Diagnostics Tool است.

همانطور که در قسمت مشکلات Ram به آن اشاره کردیم، از این برنامه برای تست سالم بودن رم نیز می‌توان استفاده کرد. برای دسترسی به این ابزار وارد کنترل پنل شده و روی Administrative Tools کلیک کنید.

روش دیگر این است که در محیط کنترل پنل، قسمت جستجو، گزینه memory را تایپ کنید. در همین بخش، لینکی به نام diagnose your computer’s memory problems را مشاهده خواهید کرد.

زمانیکه تست سالم بودن رم شروع شد، قسمتی در پایین به نام Status وجود دارد که خطاهای شناسایی شده‌ را نشان می‌دهد. با فشردن کلید F1 می‌توانید تنظیماتی همچون نوع تست (Basic, Standard,  Extended) را تغییر دهید.

نرم افزار دیگری که برای بررسی تست سالم بودن رم می‌توان از آن استفاده کرد، Memtest86 است.

این نرم افزار را، به عنوان یک نرم افزار مناسب برای حل مشکلات Ram معرفی کردیم . Memtest86، یکی از قدیمی‌و بهترین نرم افزارهای تست رم است که برای استفاده از آن، باید فایل نصبی را روی سی دی یا فلش مموری بریزید و دوبار روی فایل کلیک کنید تا نصب شود. پس از نصب، سیستم را ری استارت کنید. این نرم افزار را می‌توان روی لینوکس و مکس نیز، نصب کرد.

روند عیب یابی و تشخیص مشکلات Ram روی کامپیوتر و لپ تاپ نسبت به ویندوز زمان زیادی می‌برد.

کم نشان دادن رم در ویندوز

همانطور که در قسمت‌های قبل به آن اشاره کردیم به دلایل سخت افزاری و نرم افزاری متعددی، گاهی نمی‌توان از تمام ظرفیت رم استفاده کرد. این مشکل در ویندوز ۷ و ۱۰ بسیار رایج است. بیشتر ویندوزهای ۷ نسخه ۳۲ بیتی‌اش محدودیت ۴ گیگا بایتی رم دارند. در حالیکه نسخه‌ی ویندوز ۷ نسخه ۶۴ بیتی از ظرفیت بیشتری پشتیبانی می‌کند. اما باز هم در برخی مواقع در ویندوز ۶۴ بیتی هم مشکل محدودیت در استفاده کامل از رم وجود دارد.

برای حل مشکل کم نشان دادن رم در ویندوز، هرچه از ویندوز جدیدتری استفاده کنید، ظرفیت پشتیبانی بهتری دارد. برای استفاده کامل از ظرفیت رم کامپیوتر، بهتر است از نسخه‌ای مطابق با نیازتان استفاده کنید.

برای اینکه بدانید چقدر رم نیاز دارید، روی My computer راست کلیک کرده و در قسمت Properties جلوی عبارت Installed Memory (RAM) مقدار رمی که استفاده می‌کنید، نوشته شده‌است.

هرچه ویندوز جدیدتری را روی کامپیوتر نصب کنید، ظرفیت پشتیبانی بیشتری خواهید داشت.

چرا بعد از تعویض رم سیستم بالا نمی‌آید؟

یکی دیگر از مشکلات Ram، بالا نیامدن سیستم بعد از تعویض رم است. دلایل مختلفی برای بالا نیامدن سیستم بعد از تعویض رم وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

اختلال سخت افزاری دلیل بالا نیامدن رم سیستم

مهم‌ترین دلیل بالا نیامدن سیستم بعد از تعویض رم، اختلال در سخت افزار آن است. زمانی که در سیستم نرم افزاری وقفه (IRQ) رخ می‌دهد، برنامه‌ای که در حال اجرا بود، به طور موقت قطع شده و برنامه‌ی دیگری اجرا می‌شود. وقفه یا IRQ به معنای توقف کامل ریزپردازها نیست.

اگر روی سیستمی سخت افزار زیادی نصب شده، یا پیکر بندی سخت افزارها به درستی انجام نشده باشد، ممکن است از دو سخت افزار بخواهند از یک IRQ استفاده کند. در این موقع است که مشکل در سیستم اتفاق می‌افتد. برای اطمینان از اینکه مشکل بالا نیامدن سیستم از اختلال سخت افزاری است، به قسمت Control Panel رفته و گزینه System را انتخاب کنید و به Device Manager بروید. در صورتیکه مشکل سخت افزاری باشد، مشکل با رنگ زرد مشخص می‌شود.

مشکل نخواندن رم به دلیل عدم شناسایی رم توسط کامپیوتر

 دسته بندی : لپ تاپ و کامپیوتر 28 اردیبهشت 1400 25955 بازدید زمان مطالعه 10دقیقه ارسال دیدگاه

 

یادداشت ویراستار: اصل این مطلب در دی ۱۳۹۹ نوشته شده بود و در اردیبهشت ۱۴۰۰ دوباره بررسی و به‌روز شده است.

 

Ram یکی از قطعات اصلی و ضروری در کامپیوتر است که بالاترین نرخ خرابی را در بین سایر قطعات به خود اختصاص می‌‌دهد و خرابی آن به گونه‌‌ای است که نمی‌‌توان از آن چشم پوشی کرده و به کار با کامپیوتر ادامه داد. از این رو، مشکلات Ram کامپیوتر و راهکارهای برای رفع آنها مساله‌‌ای است که در این مطلب به بررسی آن می‌‌پردازیم.

• علائم و نشانه‌های وجود مشکل در رم کامپیوتر
• رم usable چیست؟
• اگر کامپیوتر رم نداشته باشد، چه می‌شود؟
• آیا رم کامپیوتر قابل تعمیر است؟
• چرا رم کامپیوتر مچ نمی‌شود؟
• دلایل سوختن رم کامپیوتر چیست؟
• چرا مشکل رم usable در ویندوز ۱۰ اتفاق می‌افتد؟
• چگونه از سالم بودن رم مطمئن شوید؟
• چرا بعد از تعویض رم سیستم بالا نمی‌آید؟

رم کامپیوتر

رم (Ram) مخفف کلمه Random Access Memory و به معنای حافظه با دستیابی تصادفی است. Ram قطعه‌‌ای است که در هر سیستمی یافت شده و همچنین یکی از مهم‌‌ترین قطعات و بخش‌‌هایی است که تاثیر زیادی بر سرعت و عملکرد کامپیوتر، می‌‌گذارد. رم با استفاده از فناوری‌‌های مختلف ساخته می‌‌شود، که امروزه آخرین فناوری استفاده شده در رم که در بازار موجود است، فناوری DDR4 است. به دلیل عدم استفاده رم از بخش‌‌های با ولتاژ بالا، طول عمر بالاتری نسبت به سایر قطعات کامپیوتر دارد. اما رم به‌عنوان یک سخت افزاری احتمال دارد، گاهی با مشکلاتی مواجه شده و استفاده از سیستم را غیرممکن سازد که سبب نگرانی کاربر می‌شود، از این رو، در ادامه به بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن می‌‌پردازیم.

دلایلی که سبب ایجاد مشکلات در Ram می‌شود:

برخی از مشکلاتی که سبب اختلال در عملکرد رم می‌شوند، عبارتند از:

• خرابی ترانزیستورهای رم که از دو بخش مهم یعنی کنترلر و تراشه‌های NAND یا DRAM تشکیل شده است.
• گرما هم از دیگر علل ایجاد مشکل رم سیستم است و اگر رم سیستم تهویه مناسب نداشته باشد، امکان خرابی آن بسیار افزایش خواهد یافت. امروزه بسیاری از تولیدکنندگان رم از هیت سینک برای تهویه در تراشه های آن استفاده می‌‌کنند.
• از دیگر علل خرابی رم می‌‌توان به وجود گردوغبار در اسلات‌‌ها اشاره کرد که سبب می‌‌شود رم در کوتاه مدت خراب شود.
• درنهایت وجود شوک الکتریکی، ولتاژ نامناسب، و جابجایی ناصحیح کامپیوتر از دیگر مواردی هستند که موجب خرابی رم می‌شوند.

تعمیر کامپیوتر در محل با آچارباز

سرویس تعمیر کامپیوتر در محل آچارباز یک تعمیرگاه سیار آنلاین کامپیوتر است که کار آن عیب یابی و رفع ایراد تمامی سیستم‌های کامپیوتری است. در صورت بروز مشکلات نرم افزاری و سخت افزاری، کافیست در اپلیکیشن خدمات سیار آچارباز، درخواست تعمیرکار سیار کامپیوتر را ثبت کنید.

درخواست تعمیر کامپیوتر

علائم و نشانه‌های وجود مشکل در رم کامپیوتر

– کاهش عملکرد و بازدهی سیستم

یکی از اصلی‌‌ترین و بارزترین نشانه‌های وجود مشکل در رم کامپیوتر کاهش عملکرد و بازدهی کامپیوتر است. مشکل رم کامپیوتر به‌صورتی است که گاهی برخی افراد برای بار اول که سیستم را روشن می‌‌کنند، سیستم به خوبی اجرا شود، اما در ادامه با کاهش سرعت و عملکرد کامپیوتر مواجه می‌شوند. کاهش سرعت سیستم یکی از مشکلات ناشی از خرابی و وجود اختلال در رم است. این مشکل در حین کار با برنامه‌هایی مانند فتوشاپ، بازی‌های ویدئویی سنگین و همچنین استفاده از مرورگرهای اینترنتی، بیشتر خود را نشانه می‌دهد که همراه با هنگ کردن و ناپایداری سیستم می‌‌شود.

– کرش کردن‌‌های تصادفی کامپیوتر

یکی دیگر از نشانه‌‌ها و علائمی که نشان‌دهنده مشکل Ram کامپیوتر است، کرش کردن‌‌های تصادفی کامپیوتر است. البته گاهی کرش کردن‌‌های تصادفی به معنای وجود مشکل در رم نیست و با این حال می‌‌تواند یکی از نشانه‌‌ها و علائم خرابی رم هم محسوب شود.

– عدم شناسایی کارت گرافیک سیستم

از دیگر علائم و نشانه‌‌هایی که مربوط به مشکل Ram کامپیوتر می‌‌شود، این است که کارت گرافیک توسط سیستم شناخته نمی‌‌شود. برای برخی از کاربران و استفاده کنندگان از کامپیوتر این مشکل گاهی پیش می‌‌آید که وقتی سیستم خود را روشن می‌‌کنند با صدای بوق بلند مواجه می‌‌شوند. صدای بوق بلند سیستم نشان می‌دهد که کارت گرافیک به‌درستی توسط سیستم شناخته و بوت شده است. اما اگر صدای بوق به گوش نرسید و یا صدای بوق ممتد شنیده شد. در این صورت کارت گرافیک به درستی بارگذاری نشده است و این مشکل گاهی مربوط به رم سیستم می‌‌شود.

– خرابی فایل‌‌های داده

یکی دیگر از علائم و نشانه‌‌هایی که ناشی از مشکل رم کامپیوتر می‌‌شود، خراب شدن فایل‌‌های داده کامپیوتر است. گاهی برخی از کاربران به‌صورت ناگهانی متوجه می‌‌شوند، فایل‌‌هایی که به آسانی از آنها استفاده می‌کردند، خراب شده‌‌اند و امکان باز کردن آنها نیست. خرابی فایل‌‌های داده از جمله نشانه‌‌های مشکل رم کامپیوتر است و اگر به مرور فایل‌‌های بیشتری دچار ایراد و خرابی شوند، در آن صورت به احتمال زیاد مشکل رم کامپیوتر در حال تشدید است. چرا که مشکل رم کامپیوتر موجب انحطاط ساختارهای هارد درایو شده و حتی در بلند مدت می‌‌تواند موجب عدم بوت شدن سیستم شود. از این رو، لازم است مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن را دقیق در نظر داشته باشید.

– عدم نمایش مقدار رم

یکی از فاکتورهای مهم در زمان خرید کامیپوتر توجه به رم و مشخصات آن است، که افراد به‌راحتی می‌‌توانند از طریق کنترل پنل و سیستم به مشخصات رم دسترسی داشته باشد. با این حال، گاهی برای برخی از افراد این مشکل پیش می‌‌آید که عدد نمایش داده شده در مشخصات رم با مقدار رم همخوانی ندارد. در این صورت به احتمال زیاد رم دچار مشکل شده است.

– فریز شدن کامپیوتر

فریز شدن سیستم به این معنی است که کامپیوتر هیچ گونه واکنشی به دستورها و فرمان‌های ورودی نمی‌‌دهد و به نوعی غیرقابل استفاده می‌‌شود. از این رو، می‌‌توان گفت از جمله دلایلی که می‌‌تواند سبب فریز شدن کامپیوتر شود، که کامپیوتر سرعت پایین داشته باشد، مشکل داشتن رم کامپیوتر است.

– صفحه نمایش آبی یا صفحه مرگ

یکی از مشکلاتی که سبب ایجاد صفحه آبی در کامپیوتر می‌‌شود، خراب شدن و یا وجود مشکل در رم سیستم است. البته گاهی این مشکل بعد از نصب برنامه و یا نرم افزاری خاصی به‌وجود می‌‌آید، از این رو، اگر به‌تازگی روی سیستم خود هیچگونه تغییری انجام نداده‌‌اید، ولی با مشکل صفحه آبی مرگ مواجه می‌شوید، در این صورت به احتمال زیاد رم دچار مشکل شده است. برای رفع مشکل آبی شدن صفحه نمایش می‌‌توانید به بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن بپردازید.

– ری استارت شدن مداوم سیستم

از دیگر علائم و نشانه‌‌های خراب شدن رم کامپیوتر می‌‌توان به ری استارت شدن مداوم و مکرر سیستم اشاره کرد. در واقع در حین کار با سیستم، کامپیوتر مدام ری استارت می‌‌شود.

– مشکل نخواندن رم

یکی از مشکلاتی که کامپیوتر دارد، مربوط به نخواندن رم است. برای رفع مشکل عدم شناسایی رم توسط کامپیوتر، وارد تنظیمات بایوس سیستم شوید و تنظیمات آن را به حالت پیش فرض برگردانید. سپس کامپیوتر خود را خاموش و حتی آن را از برق جدا کنید. بعد از آن، رم‌‌های کامپیوتر را از اسلات خود خارج کرده و مجدد آنها را در درون اسلات قرار دهید.

چرا که احتمال دارد، نخواندن رم به دلیل نادرست قرار داده شدن رم در کامپیوتر باشد که سبب می‌شود رم به‌درستی شناسایی نشود. اما اگر مشکل برطرف نشد، در آن صورت رم را خارج کرده و اسلات‌‌های دیگر را تست کنید. همچنین می‌‌توانید رم را به‌صورت تکی به سیستم متصل و مشکل آن را شناسایی کنید.

– مشکل پر شدن رم

پر شدن رم برای بسیاری از افراد که از کامپیوتر استفاده می‌‌کنند به مرور زمان پیش می‌‌آید که سبب کرش شدن و هنگ کردن مداوم و تصادفی کامپیوتر می‌‌شود. برای رفع مشکل پر شدن رم کامپیوتر، می‌‌توانید با استفاده از برنامه Task manager، برنامه‌‌هایی که حجم زیادی از رم کامپیوتر را اشغال کرده‌‌اند را مشاهده کنید و آنها را در صورت غیر ضروری بودن از نصب خارج کنید و با استفاده از کلید End Process حافظه اشغال شده رم کامپیوتر را آزاد کنید. علاوه بر این می‌‌توانید با استفاده از یک آنتی ویروس قوی، سیستم خود را ویروس‌یابی و ویروس‌کشی کنید و همچنین درایورهای خود را آپدیت کنید. گاهی پر شدن رم باعث ایجاد مشکل Your Computer is low on memory در ویندوز می‌شود.

پیشنهاد مطالعه

۱۹ مشکل متداول کامپیوتر و پاسخگویی به آنها

– مشکل استفاده نشدن از فضای کامل رم

یکی دیگر از مشکلات رم کامپیوتر مربوط به مشکل usable است. این مشکل به این معنی است که کامپیوتر نمی‌‌تواند از تمام فضای رم استفاده کند و بخشی از حافظه رم، گم می‌‌شود.

– مشکل گردوخاک گرفتن رم

گرد و خاک گرفتن رم کامپیوتر می‌‌تواند موجب ایجاد مشکلاتی در رم کامپیوتر شود و به‌صورت کوتاه مدت آن را از کار بیاندازد. از این رو، اگر رم کامپیوتر گرد و خاک گرفته است، برای رفع آن، می‌توانید بعد از جدا کردن مادربورد از برق، با یک برس نرم به نظافت اسلات‌‌های رم بپردازید و به قسمت اتصالات ماژول نیز یک سمباده نرم بکشید. اگر با تمیز کردن رم، مشکل برطرف نشد، در آن صورت احتمال دارد، رم خراب شده باشد و باید آن را تعویض کنید.

با این حال قبل از اینکه بخواهید تصمیم به تعویض Ram بگیرید، بهتر است مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات را بررسی کنید. برخی از راهکارهای رفع مشکل رم عبارتند از:

– استفاده از برنامه MemTest86

برای بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن می‌توانید از برنامه MemTest86 استفاده کنید. این برنامه ممکن است مشکلاتی را پیدا کند که ویندوز قادر به یافتن آنها نباشد. برای استفاده از این برنامه باید آن را از سایت‌‌های اینترنتی معتبر دانلود و یا خریداری و روی سیستم خود نصب و سپس بر اساس راهنمایی‌‌های انجام شده، آن را اجرا کنید.

– استفاده از برنامه Windows Memory Diagnostic

برای بررسی مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن می‌‌توانید از برنامه Windows Memory Diagnostic استفاده کنید. برای اجرای این برنامه می‌‌توانید:

• در منوی استارت عبارت Windows Memory Diagnostic را تایپ کنید و اینتر بزنید.
• در صفحه‌‌ای که باز می‌‌شود، می‌‌توانید گزینه ری استارت و چک کردن مشکلات سیستم را انتخاب کنید تا به این وسیله سیستم به‌صورت خودکار مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات را شناسایی و اعلام کند.

با استفاده از امکانات خود ویندوز هم می‌‌توانید مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن را پیدا کنید. برای این کار می‌‌توانید:

• از منوی استارت، در ویندوز ۷، Search و در ویندوز ۱۰، Cortana را انتخاب و memory را جستجو کرده و Windows Memory Diagnostic را انتخاب کنید.
• در پنجره نمایش داده شده، روی Restart now and check for problems کلیک کنید.

• در این مرحله ویندوز خاموش و کامپیوتر در memory diagnostic program ریبوت می‌‌شود.
• شما باید چند دقیقه صبر کنید.
• حالا وارد بخش هارد می‌‌شوید.
• در این بخش event را جستجو کرده و Event Viewer را انتخاب کنید.
• Event Viewer در بخش چپ قرار دارد، سپس روی system و expand Windows Logs کلیک کنید و بعد راست کلیک کنید و Filter current log را انتخاب کنید.

• در پنجره جدیدی که بالا می‌‌آید، منوی Event source را پایین بکشید تا از بین گزینه‌‌های زیادی که مشاهده می‌کنید، MemoryDiagnostics-Results را انتخاب و سپس ok کنید تا پنجره بسته شود.

• دوباره به Event Viewer برگردید و از لیست بالا، گزینه میانی را انتخاب کنید. که دو عبارت و یا یک گزینه بیشتر ندارد.

• یکی از اطلاعات را انتخاب کنید.

• اگر viewer به شما اعلام کرد رم مشکل دارد، در آن صورت مشکل Ram کامپیوتر و راهکارهای رفع مشکلات آن را بررسی کنید.

رم usable چیست؟

حافظه Usable Memory یا قابل استفاده، مقدار محاسبه شده از کل حافظه منهای حافظه‌ی سخت افزاری است. مشکل رم usable،یکی از مشکلات Ram کامپیوتر است که به عنوان یکی از علائم خرابی رم از آن نام می‌برند. اغلب مشکل Ram در ویندوز ۷ یا ۸ اتفاق می‌افتاد و Usable Memory کمتر از حافظه‌ی اصلی می‌شد. به طور مثال اگر کامپیوتر شما ویندوز ۷، ۳۲ بیتی دارد و از حافظه‌ی ۴ گیگابایتی آن تنها ۳.۵ گیگابایتش، قابل استفاده خواهد بود.

اغلب بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از فضای رم، به Shared Memory اختصاص می‌یابد و هیچ روشی برای غیرفعال کردن آن وجود ندارد.

اگر کامپیوتر رم نداشته باشد، چه می‌شود؟

رم، یکی از مهم‌ترین بخش‌های کامپیوتر است که اپلیکیشن‌های مختلف را بسیار روان اجرا می‌کند. سیستم‌های عامل و مرورگرهای اینترنتی، بیشترین استفاده از رم را دارند. برنامه‌های پیچیده نیز، رم بیشتری نیاز دارند. اگر کامپیوتر رم نداشته باشد، اجرای بسیاری از برنامه‌ها با اختلال روبرو خواهد شد.

رم یکی از بخش‌های مهم کامپیوتر است که درصد خرابی آن بسیار بالاست.

آیا رم کامپیوتر قابل تعمیر است؟

در پاسخ به این پرسش باید بگوییم بله، Ram کامپیوتر را می‌توان تعمیر کرد. البته برای تعمیر رم، باید از مراکز معتبر تعمیر لپ تاپ و کامپیوتر کمک گرفت. تکنسین‌های آچارباز، مهارت کامل در زمینه تعمیر رم کامپیوتر، بازیابی اطلاعات، تعمیر مودم دارند و می توانند، در این زمینه به شما کمک کنند. کافی است، درخواست خود را در بخش تعمیرات لپ تاپ و لوازم دیجیتال خدمات آنلاین آچارباز به ثبت برسانید.

دو نوع حافظه در کامپیوتر وجود دارد. حافظه‌ی کوتاه مدت برای ذخیره اطلاعات استفاده می‌شود و حافظه بلند مدت، اطلاعات مهم بین ریبوت‌ها را ذخیره می‌کند.

چرا رم کامپیوتر مچ نمی‌شود؟

یکی دیگر از مشکلات Ram، مچ نشدن آن با کامپیوتر است. این اتفاق اغلب به دلایل زیر رخ می‌دهد:

ماژول درست متصل نشده‌است.

نصب رم روی سیستم‌های رومیزی آسان است.

• دو قفل را روی شکاف‌های عقب رم بکشید تا به صورت صاف جدا شوند.
• در قدم بعدی رم را  دوباره متصل کنید.
• زمانیکه رم وارد شکاف شود، صدای ” کلیک” می‌شنوید. در این شرایط ماژول رم به طور کامل، کیپ شده‌است.

حافظه رم با مادر برد سازگاری ندارد.

رم کامپیوتر و لپ تاپ را نمی‌توان تعویض کرد. مادر بردی که فقط از رم DDR4 پشتیبانی می‌کند، نمی‌توان برای رم DDR3 نیز از آن استفاده کرد.

به طور مثال یک مادربرد با حداکثر ظرفیت حافظه ۱۶ گیگابایتی و چهار اسلات، فقط می‌تواند حداکثر ۴۷ گیگا بایت، رم را در هر شکافش بپذیرد و نمی‌توان یک رم ۸گیگا بایتی، را در شکاف آن قرار داد.

شیارهای روی ماژول رم دچار گرد و غبار و الودگی شده‌اند.

یکی دیگر از دلایل مچ نشدن رم کامپیوتر، گرفتن گرد و غبار روی برخی از شیارهای ماژول است. برای تمیز کردن آن، باید از یک پنبه ساده و الکل استفاده کنید.

بهتر است، برای تعویض و یا خرید رم، مشخصات مادربرد خود را در نظر بگیرید و رمی مناسب با مادربرد انتخاب کنید.

دلایل سوختن رم کامپیوتر چیست؟

یکی دیگر از مشکلات RAM، سوختن آن است. این اتفاق اغلب به دلایل زیر رخ می‌دهد:

شوک الکتریکی

یکی از دلایل سوختن رم، آسیب بخش سخت افزار و شوک الکتریکی به رم است. اصطکاک بدن با محیط اطراف سبب به وجود آمدن الکتریک ساکن می‌شود. برای این منظور باید از مچ بندهای آنتی شوک یا دستکش‌های لاتکس استفاده کرد.

ورود ولتاژ نامناسب به رم

اگر ولتاژ سیستم ناگهان افزایش پیدا کند، ممکن است به رم سیستم آسیب برسد.

گرد و خاک یا رطوبت

گرد و غبار، گرما را در مدارها افزایش می‌دهد و یا باعث از بین رفتن جریان و ایجاد اختلال در کامپیوتر می‌شود. وجود رطوبت نیز موجب زنگ زدن و کاهش بازده قطعات می‌گردد.

در برخی مواقع پس از روشن کردن کامپیوتر، صدای بوق بلندی شنیده می‌شود که حکایت از بوت شدن تمامی قطعات دارد.

چرا مشکل رم usable در ویندوز ۱۰ اتفاق می‌افتد؟

مشکل رم usable در ویندوز ۱۰، یکی دیگر از مشکلات Ram است که در اثر دلالیل زیر، اتفاق می‌افتد:

از ویندوز ۳۲ بیتی استفاده کرده‌اید.

زمانیکه از ویندوز ۳۲ بیتی استفاده می‌کنید، سیستم نمی‌تواند تمام حافظه رم را تشخیص دهد. نسخه‌های ۶۴ بیتی بهتر بوده و می‌تواند با خیال راحت از حافظه‌های زیاد رم نیز، پشتیبانی کند.

ویرایش ویندوز محدودیت رم دارد.

ویرایش ویندوز، مدل‌های مختلفی دارد که برای کاربران خانگی در نظر گرفته شده‌است. در نسخه‌های خانگی، پشتیبانی از رم محدودیت‌های خودش را دارد. به طور مثال در نسخه ۶۴ بیتی ویرایش هوم بیسیک ویندوز، بیشتر از ۸ گیگابایت نمی‌توان از رم استفاده کرد. در صورتیکه در نسخه‌های مثل آلتیمیت، پروفشنال و یا سازمانی می‌توان از حداکثر رم ۱۹۲ گیگابایتی استفاده کرد.

بخشی از حافظه داخلی به کارت گرافیک و سایر سخت افزارها تعلق دارد.

بعضی از قطعات سخت افزاری سیستم از حافظه رم برای انجام سریع کارها استفاده می‌شود.

مادربورد دستگاه محدودیت استفاده از رم دارد.

مادربوردها، در استفاده از رم محدودیت دارند. زمانیکه رم به مادربورد متصل می‌شود، بدین معنا نیست که مادربرد از همه ظرفیت رم استفاده می‌کند.

رم در اسلات درست قرار نگرفته‌است.

اگر مادربورد سیستم، بتواند از میزان حافظه رم پشتیبانی کند، مشکل Ram، ممکن است در هنگام نصب آن رخ داده باشد و شما رم‌ را به درستی در اسلات  قرار نداده‌ باشید.

رم معیوب است.

گاهی اوقات مشکل از مادربورد و سیستم عامل، نیست! مشکل، رم دستگاه است. برای چک کردن رم، همانطور که در قسمت‌های قبلی اشاره شد، می‌توانید از Memtest86 یا Windows Memory Diagnostics Tool استفاده کنید.

چگونه از سالم بودن رم مطمئن شوید؟

• برای تست سالم بودن رم، ساده‌ترین راه استفاده از  Windows Memory Diagnostics Tool است.

همانطور که در قسمت مشکلات Ram به آن اشاره کردیم، از این برنامه برای تست سالم بودن رم نیز می‌توان استفاده کرد. برای دسترسی به این ابزار وارد کنترل پنل شده و روی Administrative Tools کلیک کنید.

• روش دیگر این است که در محیط کنترل پنل، قسمت جستجو، گزینه memory را تایپ کنید. در همین بخش، لینکی به نام diagnose your computer’s memory problems را مشاهده خواهید کرد.

زمانیکه تست سالم بودن رم شروع شد، قسمتی در پایین به نام Status وجود دارد که خطاهای شناسایی شده‌ را نشان می‌دهد. با فشردن کلید F1 می‌توانید تنظیماتی همچون نوع تست (Basic, Standard,  Extended) را تغییر دهید.

• نرم افزار دیگری که برای بررسی تست سالم بودن رم می‌توان از آن استفاده کرد، Memtest86 است.

این نرم افزار را، به عنوان یک نرم افزار مناسب برای حل مشکلات Ram معرفی کردیم . Memtest86، یکی از قدیمی‌و بهترین نرم افزارهای تست رم است که برای استفاده از آن، باید فایل نصبی را روی سی دی یا فلش مموری بریزید و دوبار روی فایل کلیک کنید تا نصب شود. پس از نصب، سیستم را ری استارت کنید. این نرم افزار را می‌توان روی لینوکس و مکس نیز، نصب کرد.

روند عیب یابی و تشخیص مشکلات Ram روی کامپیوتر و لپ تاپ نسبت به ویندوز زمان زیادی می‌برد.

کم نشان دادن رم در ویندوز

همانطور که در قسمت‌های قبل به آن اشاره کردیم به دلایل سخت افزاری و نرم افزاری متعددی، گاهی نمی‌توان از تمام ظرفیت رم استفاده کرد. این مشکل در ویندوز ۷ و ۱۰ بسیار رایج است. بیشتر ویندوزهای ۷ نسخه ۳۲ بیتی‌اش محدودیت ۴ گیگا بایتی رم دارند. در حالیکه نسخه‌ی ویندوز ۷ نسخه ۶۴ بیتی از ظرفیت بیشتری پشتیبانی می‌کند. اما باز هم در برخی مواقع در ویندوز ۶۴ بیتی هم مشکل محدودیت در استفاده کامل از رم وجود دارد.

• برای حل مشکل کم نشان دادن رم در ویندوز، هرچه از ویندوز جدیدتری استفاده کنید، ظرفیت پشتیبانی بهتری دارد. برای استفاده کامل از ظرفیت رم کامپیوتر، بهتر است از نسخه‌ای مطابق با نیازتان استفاده کنید.
• برای اینکه بدانید چقدر رم نیاز دارید، روی My computer راست کلیک کرده و در قسمت Properties جلوی عبارت Installed Memory (RAM) مقدار رمی که استفاده می‌کنید، نوشته شده‌است.

هرچه ویندوز جدیدتری را روی کامپیوتر نصب کنید، ظرفیت پشتیبانی بیشتری خواهید داشت.

چرا بعد از تعویض رم سیستم بالا نمی‌آید؟

یکی دیگر از مشکلات Ram، بالا نیامدن سیستم بعد از تعویض رم است. دلایل مختلفی برای بالا نیامدن سیستم بعد از تعویض رم وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

اختلال سخت افزاری دلیل بالا نیامدن رم سیستم

مهم‌ترین دلیل بالا نیامدن سیستم بعد از تعویض رم، اختلال در سخت افزار آن است. زمانی که در سیستم نرم افزاری وقفه (IRQ) رخ می‌دهد، برنامه‌ای که در حال اجرا بود، به طور موقت قطع شده و برنامه‌ی دیگری اجرا می‌شود. وقفه یا IRQ به معنای توقف کامل ریزپردازها نیست.

اگر روی سیستمی سخت افزار زیادی نصب شده، یا پیکر بندی سخت افزارها به درستی انجام نشده باشد، ممکن است از دو سخت افزار بخواهند از یک IRQ استفاده کند. در این موقع است که مشکل در سیستم اتفاق می‌افتد. برای اطمینان از اینکه مشکل بالا نیامدن سیستم از اختلال سخت افزاری است، به قسمت Control Panel رفته و گزینه System را انتخاب کنید و به Device Manager بروید. در صورتیکه مشکل سخت افزاری باشد، مشکل با رنگ زرد مشخص می‌شود.

در صورتیکه بالا نیامدن سیستم، اختلال سخت افزاری باشد، مشکل با علامت تعجب زرد رنگ مشخص خواهد شد.

بالا نیامدن رم سیستم به دلیل خرابی رم

یکی دیگر از دلایل بالا نیامدن سیستم بعد از تعویض رم، خرابی رم است. خرابی اغلب با پیام (Exception Fatal Error) مشخص می‌شود. این ارو زمانی رخ می‌دهد که یک مشکل سخت افزاری جدی اتفاق افتاده باشد. وقتی دو رم با تأخیر زمانی کنار هم قرار می‌گیرند، سیستم مجبور می‌شود با سرعت پایین کار کند و این عامل باعث نابودی ویندوز می‌شود.

 

 

 

5 نشانه و علائم خرابی رم کامپیوتر

رم کامپیوتر یک جزء ضروری در کامپیوتر است .این یک حافظه موقت است که اطلاعات اولیه مورد نیاز برای اجرای یک برنامه یا نرم افزار را ذخیره می کند . در صورتی که رم خراب باشد نمی‌توانید کامپیوتر خود را اجرا کنید.

علائم خرابی رم کامپیوتر چیست؟

علائم خرابی رم کامپیوتر

1. کاهش عملکرد سیستم

کاهش عملکرد سیستم یکی از رایج ترین علائم خرابی رم کامپیوتر است . اگر متوجه شده اید که رایانه شما پس از روشن شدن با گذشت زمان کندتر از گذشته عمل می کند ، ممکن است رم خراب شده باشد. اما عوامل دیگری مانند عملکرد نادرست نرم‌افزارها ، اجرای چندین نرم افزار سنگین که به رم بیشتری نیاز دارد و غیره نیز وجود دارند که بر عملکرد سیستم تاثیر می گذارند.
بنابراین چگونه می توان تشخیص داد که رم سیستم سالم است یا خیر؟ اگر اکثر برنامه ها یا نرم افزارهای نصب شده بر روی رایانه شما اجرا نشده یا زمان بیشتری برای بارگیری آن ها طول می کشد ، به احتمال زیاد مشکل از خرابی رم است . علاوه بر این ، ممکن است مسائل دیگری را نیز در هنگام کار با کامپیوتر خود تجربه کنید.

2. ریستارت شدن دستگاه به صورت تصادفی یا مکرر

در صورتی که رایانه به طور تصادفی و بدون هیچ گونه پیام هشدار دهنده ریستارت می شود ممکن است به دلیل خرابی رم باشد . با این حال ، هنگامی که هارد دیسک نیز آسیب دیده است کامپیوتر بصورت تصادفی راه‌اندازی و ریستارت می شود. اما اگر مطمئن هستید که هارد دیسک سالم است اما رایانه به طور مکرر به خصوص پس از راه اندازی اولیه ریستارت می شود ، این نشانه خرابی رم است.

3. خطاهای مکرر BSOD

خطای BSOD به دلیل خرابی نرم افزار یا سخت افزار رخ می دهد بنابراین همیشه نشان دهنده خرابی رم نیست . به عنوان مثال هنگامی که هر بار که یک نرم افزار خاص را راه اندازی می کنید با خطای BSOD مواجه می شوید به احتمال زیاد نرم افزار باعث ایجاد خطا می شود نه سخت افزار.
اما اگر متوجه شدید که سیستم شما بیش از حد خراب می شود به ویژه هنگامی که می خواهید برنامه یا نرم افزار جدیدی را نصب کنید ممکن است به علت خرابی رم باشد.

4. مقدار رم به اشتباه نمایش داده می‌شود.

یکی دیگر از علائم خرابی رم این است که سیستم مقدار رم را کمتر از آنچه در واقع وجود دارد نمایش می دهد.
شما به راحتی می توانید میزان رم نصب شده بر روی سیستم خود را بررسی کنید . اما ممکن است این فرایند در نسخه های مختلف ویندوز متفاوت باشد . در صورت خرابی رم کامپیوتر سیستم حافظه کمتری نسبت به آنچه که واقعا وجود دارد را نمایش می دهد.

5. عدم بارگیری کارت گرافیک

ممکن است هنگام روشن کردن رایانه صدای بوق را شنیده باشید که این صدا در هنگام راه‌اندازی رایانه نشان می دهد که کارت گرافیک را با موفقیت تشخیص داده است . در صورتی که رایانه شما نتواند کارت گرافیک را بارگیری کند صدای بوق را نمی شنوید و ممکن است یک پیام هشدار دهنده دریافت کنید که این مسئله به علت خرابی رم کامپیوتر یا کارت گرافیک اتفاق می افتد.

چگونه می توان بررسی کرد که آیا رم خراب است یا خیر؟

اگر مشکلات بالا را تجربه کرده اید ممکن است رم سیستم شما خراب شده باشد اما بدون تشخیص درست نمی توان چیزی گفت. موارد زیر به شما در تشخیص مشکل کمک می کند:

1. رم را تمیز کرده و دوباره وارد کنید.

رم کثیف یا خراب باعث ایجاد خطاهای زیادی در رایانه می شود . بنابراین اگر سیستم شما نشانه های خرابی رم را نشان می‌دهد، اولین گامی که باید بردارید این است که آن را از شکاف خود خارج کرده و ببینید که آیا کثیف است یا خیر؟ اگر کثیف است آن را با استفاده از الکل تمیز کنید و سپس آن را دوباره در جای خود قرار دهید و بررسی کنید که آیا مشکلات ایجاد شده برطرف شده اند یا خیر.

2. ابزار Windows Memory Diagnistic را اجرا کنید.

ویندوز ۱۰ مجهز به یک ابزار تشخیص حافظه داخلی است که این ابزار سیستم را برای خطاها بررسی می کند . برای راه اندازی این ابزار به
Control Panel–>system and Security–>Administrator Tool–>ویندوز Memory Diagnostic بروید و برای اجرا روی آن دوبار کلیک کنید.
یک پیام فوری بر روی صفحه خود دریافت خواهید کرد ” اکنون راه اندازی مجدد شده و مشکلات بررسی می‌شوند” این روند مدتی طول می‌کشد پس از اتمام سیستم شما به طور خودکار ریستارت می شود . نتیجه تشخیص حافظه پس از تکمیل اسکن در Windows Viewer در دسترس خواهد بود

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

رم چیست؟

رم (RAM) چیست؟ انواع رم چیست؟ چگونه مقدار رم سیستم خود را پیدا کنیم؟ رم لپ تاپ من از چه نوعی است؟ چگونه رم سیستم خود را چک کنیم؟ حافظه رم سیستم من چقدر باید باشد؟ تاثیر سرعت رم بر کارایی کامپیوتر من چقدر است؟ در این راهنما به این سئوالات پاسخ داده می شود.

RAM چیست؟

رم (RAM) بطور بدیل حافظه اصلی، حافظه موقت، حافظه اولیه یا حافظه سیستم اطلاق می شود، حافظه دسترسی تصادفی (Random Access Memory) کامپیوتر است که یک قطعه سخت افزاری است و امکان ذخیره و بازیافت اطلاعات را برای کامپیوتر فراهم می سازد. RAM غالبا با DRAM در ارتباط است که نوعی ماژول حافظه است. از آنجایی که در سیستم کامپیوتر یا لپ تاپ دسترسی به اطلاعات بصورت تصادفی است تا متوالی و پشت سرهم، همانند دسترسی به اطلاعات موجود در CD یا هارد دیسک؛ با استفاده از رم کامپیوتر سریعتر به داده ها دسترسی خواهد داشت.

RAM برخلاف ROM یا هارد درایو یک حافظه فرار است و برای نگهداری داده ها به برق نیاز دارد. اگر کامپیوتر خاموش شود، تمامی داده های موجود در رم (RAM) از دست می رود.

تاریخچه RAM

اولین نوع RAM حدود سال 1947 معرفی شد که از لوله ویلیامز استفاده شده بود. در این رم از لوله اشعه کاتود (CRT) استفاده می شد و داده ها بر روی سطح CRT به صورت لکه های دارای شارژ الکتریکی ذخیره می شد.

دومین نوع رایج RAM نوع حافظه محوری مغناطیسی بود که در سال 1947 کشف شد. فردریک ویهه (Frederick Viehe) اعتبار این کار را به خود اختصاص داد و چندین گواهی اختراع ثبت کرد. در این نوع رم از حلقه های فلزی کوچک و سیستم برای اتصال حلقه ها استفاده شده است. یک بیت داده در هر حلقه ذخیره می شد و در هر زمانی قابل دسترسی بود.

رم به شکل امروزی، به صورت حافظه حالت جامد (solid-state memory)، اولین بار در سال 1968 توسط روبرت دنارد (Robert Dennard) کشف شد. این رم که بیشتر به عنوان حافظه دسترسی تصادفی دینامیک (DRAM) گفته می شود برای ذخیره داده ها از ترانزیستور بهره می برد.

انواع رم

با تحول فناوری کامپیوتر، ما شاهد انواع مختلفی از RAM بوده ایم. نمونه رایج آن DIMM، RIMM، SIMM، SO-DIMM، SOO-RIMM است. در تصویر زیر یک رم 512 مگابایت از نوع DIMM نمایش یافته است، یک رم معمول که در کامپیوترهای دسکتاپ قدیمی تر دیده می شود. رم یا ماژول حافظه در یکی از درگاه ها یا اسلات رم بر روی مادربورد کامپیوتر نصب می شود.

نقش RAM در سیستم چیست؟

وقتی لپ تاپ یا کامپیوتر خود را روشن می کنیم، یا حتی سایر دستگاه های هوشمند مثل تبلت یا گوشی موبایل، بخشی از فایل های سیستم عامل و راه انداز سخت افزارها (درایورها) روی حافظه سیستم (RAM) بارگذاری می شود تا امکان پردازش اطلاعات سیستم توسط CPU فراهم گردد و دستورات را با سرعت بیشتری پردازش کرده و به بوت سیستم سرعت ببخشد. زمانی که سیستم بوت کرد و سیستم عامل (ویندوز، مک، اندروید و ...) بالا آمد، هر اپلیکیشن یا برنامه ای که باز کنیم، اطلاعات مربوطه روی رم بارگذاری می شود و تا زمانی که برنامه در حال اجرا باشد، این اطلاعات در RAM باقی می ماند. اگر برنامه های زیادی در کامپیوتر باز باشد، حافظه رم بیشتر اشغال شده و سیستم کند می شود. هر بار که اطلاعاتی استفاده می شود، از هارد دیسک برداشته شده و در رم نگهداری و استفاده می شود و در پایان اطلاعاتی که باید باقی بماند از رم بر روی هارد دیسک ذخیره می شود.

سرعت و کارایی لپ تاپ یا دسکتاپ و گوشی های هوشمند با میزان RAM آنها بستگی دارد. اگر حافظه RAM سیستم کافی نباشد و نتواند پاسخگوی نیاز سیستم عامل و نرم افزارهای باز باشد، سیستم هنگ خواهد کرد. هرچه مقدار RAM لپ تاپ یا دسکتاپ بیشتر باشد، جابجایی اطلاعات بین رم و هارد دیسک کمتر صورت می گیرد و سرعت عملکرد سیستم بیشتر می شود.

وقتی نرم افزار بسته می شود، سیستم خاموش می شود، برق قطع می شود، برنامه تخلیه رم اجرا می شود؛ رم کامپیوتر تخلیه شده و کلیه اطلاعات موجود در آن حذف می شود.

رم کامپیوتر من از چه نوعی است؟

یکی از سئوالاتی که همیشه کاربران کامپیوتر، چه لپ تاپ و چه دسکتاپ، از خود می پرسند این است: آیا اضافه کردن RAM سیستم موجب افزایش سرعت آن می شود؟ در پاسخ به این سئوال اول باید بدانیم که چه مقدار و چه نوع رم در سیستم ما وجود دارد. همانطور که می دانیم بهترین راه برای سریع کردن کامپیوترهای قدیمی اضافه کردن RAM است. اما برای کاربران عادی این سئوال وجود دارد که چه نوع رمی باید بخرم. در این مقاله طریقه پیدا کردن مشخصات RAM سیستم بحث می شود.

تذکر: اگر تصور می کنید با اضافه کردن یک یا دو گیگابایت رم به کامپیوتر یا لپ تاپ خود، سرعت آن بسیار عالی می شود، این اتفاق نمی افتد. معمولا افزایش سرعت محسوسی را ملاحظه نخواهید کرد. به عنوان یک قانون طلایی باید بدانیم که سیستم با توجه به میزان مصرف سرعت خود را نشان می دهد و اگر 100 گیگابایت (در صورت امکان البته) رم اضافه کنید، باز هم افزایش سرعت سیستم محسوس نخواهد بود، ولی عملکرد سیستم روانتر و بهتر خواهد شد. در اینجا طریقه پیدا کردن نوع رم لپ تاپ یا کامپیوتر خود را فرا می گیریم.

گزینه اول: خودتان انجام دهید

بهترین راه این است که کیس کامپیوتر را باز کرده و برچسب رم را بخوانیم. هرچند ممکن است سخت باشد اما بهترین راه دیدن مشخصات کامپیوتر، باز کردن سیستم و خواندن لیبل سخت افزارها است. به هر حال اگر قرار باشد RAM کامپیوتر را زیاد کنیم یا تعویض کنیم، مجبوریم که کیس یا پشت لپ تاپ را باز کنیم. البته گزینه دیگر دادن دستمزد فراوان است.

بخاطر داشته باشید که قبل از باز کردن کامپیوتر دسکتاپ یا لپ تاپ خود، اطمینان حاصل کنید که کابل پاور از پریز کشیده شده است و سیستم به برق وصل نیست. بهتر است باتری لپ تاپ را نیز درآورید، زیرا ممکن است آسیب ببیند. اگر کابل اتصال به زمین در دسترس داشته باشید، می توانید بدنه کیس یا بدنه فلزی داخلی لپ تاپ را به زمین وصل کنید تا از احتمال آسیب دیدن سخت افزارها بخاطر الکتریسیته ساکن یا شارژ موجود در سیستم جلوگیری شود

گام بعدی پیدا کردن RAM سیستم است. رم بر روی اسلات های رم (DIM) بر روی مادربورد نصب می باشد. اگر کمی دقت کنید می توانید درگاه اتصال رم را براحتی پیدا کنید. معمولا درگاه یا اسلات وصل کردن RAM به کامپیوتر با علامت اختصاری DIM 1، DIM 2 و به همین ترتیب مشخص شده است، که بستگی به تعداد اسلات های روی مادربورد شما دارد. مثلا در عکس مادربورد زیر 4 اسلات رم وجود دارد که از DIM 1 تا DIM 4 نامگذاری شده است.

شکل و ظاهر مادربوردها با هم فرق دارد. رنگ Slot رم نیز می تواند متفاوت باشد. اما همگی یک شکل است و با توجه به نوع رم، می تواند یک یا دو برش اسلات داشته باشد. در یک نگاه می توانید RAM کامپیوتر یا لپ تاپ خود را پیدا کنید. توجه داشته باشید که بسیاری از لپ تاپ ها دارای دریچه مخصوص تعویض RAM است و لازم نیست کل قاب لپ تاپ باز شود.

زمانی که RAM سیستم را پیدا کردید، برچسب آن را بخوانید. دقت کنید که رم را هیچ وقت از دندانه های طلایی رنگ سمت درج آن نگیرید. ممکن است الکتریسیته ساکن بدن شما به رم آسیب بزند. عکس زیر یک RAM با مشخصات زیر را نشان می دهد: (DDR3 1600 PC3-12800). این خط اطلاعات برای دانستن وضعیت رم سیستم کافی است.

گزینه دوم: وبسایت سازنده RAM

اگر نمی خواهید کیس یا قاب لپ تاپ خود را باز کنید، راه دیگر آن استفاده از وبسایت کارخانه سازنده رم است. اگر از برند خاصی استفاده می کنید، نام همان برند را استفاده کنید. اگر سیستم را خودتان یا خدماتی ها جمع کرده اند، از مشخصات رم در فاکتور خود استفاده کنید و نام رم خود را در مرورگر جستجو کنید و مشخصات رم را از وبسایت کارخانه سازنده RAM پیدا کنید.

گزینه سوم: استفاده از نرم افزار اگر سیستم را خودتان جمع کرده اید، وبسایت سازنده نمی تواند زیاد کمک کننده باشد، بهتر است از یک نرم افزار تحلیل سیستم استفاده کنید. این نرم افزارها برای خواندن و نمایش مشخصات سیستم طراحی شده اند و کلیه اطلاعات سخت افزاری و تا حدود نرم افزاری سیستم را ارائه می دهند، همانند نرم افزار CPU-Z که برگه مربوط به اطلاعات RAM سیستم در تصویر زیر آمده است.

به چه نوعی از RAM برای ارتقای رم سیستم نیاز دارم

زمانی که بخواهیم رم سیستم خود را ارتقاء دهیم، بایستی نوع رم قبلی خود را بشناسیم یا بدانیم مادربورد سیستم یا مادربورد لپ تاپ ما از چه نوعی از RAM پشتیبانی می کند

 

تعیین نوع رم مورد نیاز

بهترین راه برای تعیین نوع RAM مورد نیاز، آگاهی از نوعی است که سیستم ما پشتیبانی می کند و برای دریافت این مسئله، بهترین راه چک کردن وبسایت سازنده سیستم است. اما اگر دفترچه سیستم را داشته باشید، براحتی وبسایت مادربورد لپ تاپ یا دسکتاپ خود را جستجو کرده و نوع رمی که ساپورت می کند را مشخص می کنیم. البته مشخصات RAM هر مادربورد در دفترچه خود مادربورد هم قید شده است.

روش دیگر استفاده از نرم افزارهای موجود در بازار یا خدمات آنلاینی است که برای تشخیص قطعات سخت افزاری سیستم ها ارائه می شود. این اپلیکیشن ها مشخصات کامل سیستم شما را ارائه می دهند که شامل حافظه سیستم نیز هست. بدین ترتیب می توان نوع RAM مورد پشتیبانی سیستم خود را شناسایی کنیم.

راه دیگر نگاه انداختن به خود رم موجود است. مثلا اگر رم دارای دو شکاف باشد (مثل شکل زیر) از نوع SDR است و اگر یک شکاف داشته باشد از نوع DDR است. همچنین فرکانس رم روی برچسب رم قید شده است. مثلا بعضی مادربوردها از رم DDR1، بعضی از رم DDR2 و بعضی DDR3 ساپورت می کنند و مادربوردهای به روز در این لحظه از DDR4 پشتیبانی می کنند.

اطلاعات لازم برای انتخاب RAM

وقتی رم سیستم خود را در می آورید و برچسب آن را می خوانید یا از نرم افزاری برای پیدا کردن مشخصات RAM سیستم خود استفاده می کنید؛ اطلاعات زیر را نیاز خواهید داشت.

نوع حافظه

کامپیوتر من چه نوع حافظه ای دارد؟ RAM سیستم من چیست؟ سیستم ها دارای رم متفاوتی هستند و ممکن است یکی از انواع DDR-SDRAM، DDR2-SDRAM، DIMM، DRAM، EDO، FPM، SDRAM، LIMM، RDRAM (RAMBUS)، RIMM، SIMM و SODIMM را ساپورت کنند. کامپیوترهای امروزی معمولا از یکی از انواع حافظه DIMM/SDRAM استفاده می کنند که به صورت DDR1, DDR2, DDR3 و DDR4 در بازار عرضه می شوند.

تعداد پین ها

مادربوردها با توجه به نوعی از RAM که پشتیبانی می کنند، اسلات خاصی را در نظر گرفته اند. اسلات رم ممکن است 72 پین، 30 پین، 168 پین، 184 پین یا 240 پین باشد. اینها همه به نوع رم بستگی دارد. البته برای خرید رم نیازی به دانستن دقیق تعداد پین برای یک کاربر معمولی نیست.

سرعت رم

سرعت حافظه رم ممکن است برحسب نانوثانیه (ns) مثل 70ns یا 60ns و یا بر حسب مگاهرتز (MHz) بیان شود مثل 266 MHz، 333 MHz، 400 MHz، 500 MHz، 533 MHz، 667 MHz، 800 MHz و غیره. بهتر است سرعت رم را از روی برچسب خود رم بخوانیم. رم های امروزی معمولا 1200، 1400 یا 2400 مگاهرتز سرعت دارند و این عدد روز به روز در حال افزایش است. اما هماهنگی سرعت رم بخصوص زمانی که از دو یا چند رم فیزیکی استفاده می شود، اهمیت دارد. اگر از ترکیبی از رم ها با سرعت های مختلف استفاده کنید، سیستم با سرعت رم با کمترین سرعت استفاده می کند. هرچند سیستم هنوز کار می کند و مشکلی ظاهرا نمی بینید، اما پول برای قطعه ای پرداخته ایم که سیستم از آن استفاده نمی کند.
برسی خطا

بعضی از سیستم ها از رم با خاصیت پاریتی یا بدون پاریتی (ECC یا Non-ECC) استفاده می کنند. بدین معنی که به ماژول چک خطا نیاز دارند. تقریبا تمامی رم های امروزی مورد استفاده در کامپیوترها و لپ تاپ ها از رم با چک خطا (Error-checking) استفاده می کنند.

ولتاژ رم

یکی دیگر از مشخصات رم ولتاژ آن است. مادربوردها ولتاژ خاصی را ساپورت می کنند مثل 1.8v یا 2.5v. البته کاربر عادی برای خرید و ارتقای رم خود به این اطلاعات مفصل نیاز ندارد.

مواد تماسی

پین های رم که با اسلات مادربورد در تماس است از ماده خاصی تهیه می شود. معمولا رم خوب دارای ماده تماس طلا است و رم های معمولی دارای ماده تماس قلع هستند.

در مجموع بخاطر داشته باشید که دانستن نوع رم (DDR) برای خرید رم جدید کفایت می کند. اگر می خواهید رم را به رم های قبلی اضافه کنید، دانستن سرعت رم نیز مهم است.

قبل از اقدام به خرید، اطمینان حاصل کنید که مادربورد شما اسلات خالی برای اضافه کردن رم داشته باشد. اگر اسلات خالی ندارید، یکی از رم های موجود را فروخته و بجای آن رم ظرفیت بالاتری بخرید. مثلا رم دو گیگابایت DDR3 خود را فروخته و بجای آن یک رم چهار یا هشت گیگابایت DDR3 بخرید و در اسلات آن قرار دهید. به شرط آنکه مادربورد شما از ظرفیت بالا ساپورت کند.

رم کامپیوتر من چند است؟

برای مشاهده مقدار رم کامپیوتر دسکتاپ یا لپ تاپ از یکی از روش های زیر استفاده کنید. توجه داشته باشید که حافظه RAM و حافظه دائمی یا هارد درایو با هم فرق دارد. برای مشاهده مشخصات هارد دیسک یا فضای ذخیره دائمی کامپیوتر یا لپ تاپ خود مقاله انواع هارد دیسک درایو کامپیوتر را بخوانید.

پنجره مشخصات سیستم

پنجره مشخصات سیستم (System Properties) را باز کنید. برای اینکار در کادر جستجوی نوار ابزار دسکتاپ ویندوز (کورتانا) کلمه ram را تایپ کرده و سپس گزینه View RAM info را از لیست لینک های پیشنهادی کلیک کنید. می توان روی آیکون This PC کلیک راست کرده و آخرین گزینه از منو یعنی Properties را انتخاب کنید. بدین ترتیب پنجره System باز می شود و همانطور که در تصویر زیر می بینید، مقدار RAM موجود سیستم نمایش داده می شود.

پنجره مدیر وظیفه ویندوز 10

می توان منابع سیستم از جمله حافظه رم، هارد دیسک و CPU را از پنجره مدیر وظیفه (Task Manager) ویندوز 10 مشاهده نمود. برای اینکار کافی است روی نوار ابزار دسکتاپ ویندوز کلیک راست کرده و از منوی میانبر ظاهر شده، گزینه Task Manager را بزنید. سپس در برگه Performance می توانید مشخصات منابع سیستم و میزان مصرف شده و میزان منابع آزاد را ملاحظه کنید.

پنجره ABOUT ویندوز 10

می توان از طریق پنجره About ویندوز 10 مشخصات رم خود را مشاهده نمود. برای اینکار کافی است در کادر جستجوی نوار ابزار دسکتاپ ویندوز 10 کلمه About را تایپ و جستجو کنید.

سپس از لیست نتایج جستجو گزینه About this PC را کلیک کنید. پنجره معرفی سیستم همانند تصویر زیر هویدا می شود که یکی از اطلاعات آن مشخصات رم کامپیوتر یا لپ تاپ است.

چگونه سرعت RAM سیستم خود را چک کنیم

مقدار رم سیستم و سرعت RAM لپ تاپ در این بخش بحث می شود. رم مسئول بارگذاری و اجرای سیستم عامل و تمامی برنامه هایی است که در سیستم اجرا می شوند. اگر می خواهید مشکل زدایی کنید یا رم خود را ارتقاء دهید، به اطلاعات مقدار و سرعت حافظه خود نیاز دارید. برای مشاهده اطلاعات مربوط به مقدار و سرعت RAM سیستم، مراحل زیر را انجام دهید:

شورت کات یا کلید ترکیبی Key + R را بزنید، تا دیالوگ Run ویندوز 10 باز شود. می توانید بجای آن روی آیکون دکمه منوی استارت در گوشه سمت چپ دسکتاپ کلیک راست کرده و سپس از منوی دسترسی سریع، گزینه Run را کلیک کنید.

در کادر متنی دیالوگ Run دستور dxdiag را تایپ کرده و دکمه Ok را بزنید. این عمل موجب باز شدن پنجره ابزار تشخیصی دیرکت ایکس (DirectX Diagnostic Tool) می گردد.

حال در برگه سیستم این پنجره در بخش Memory می توانید مقدار RAM نصب شده در سیستم خود را ببینید.

سرعت RAM سیستم چقدر است؟

در ویندوز به سختی می توان سرعت ساعت رم را دید، بنابراین به یک نرم افزار خاص مثل CPU-Z نیاز است که بتوان جزئیات سخت افزارهای سیستم را مشاهده کرد. در تصویر زیر مشخصات رم با استفاده از این برنامه نمایش یافته است.

 

 

 

 

 

انواع Port پورت های مادربرد

شاید تا به حال کلمه پورت را شنیده باشید Port به معنای فارسی درگاه است جهت ارتباط یا رد و بدل کردن یا ارسال و دریافت اطلاعات بین دو سیستم استفاده می شود .‏در ادامه نحوه تهیه پورت های اورجینال را از مجوعه اچ استوک هم به شما توضیح خواهیم داد.

شاید کاربرانی که به مقوله هک علاقه مند هستند بتوانند این کلمه را بیشتر درک کنند زیرا هکران توسط همین Port ها وارد سیستم مقابل شده و او را مورد نفوذ قرار میدهند به همین خاطر سیستم عامل و نرم افزار های فایروال با تمام توان از این Port ها محافظت میکنند و به عبارتی دیگر همیشه این پورت ها بسته هستند مگر در مواقعی که بخواهد اطلاعات از این پورت ها عبور کند یا نرم افزاری به آن پورت نیاز پیدا کند و البته تمام اطلاعات توسط فایروال ها کنترل میشود این پورت ها را با اعداد نام گزاری کرده اند که این اعداد از بین ۱ تا ۶۵۵۳۵ هستند مثلاً برای ارسال ایمیل از پورت ۲۵ استفاده میکنیم

یکی از عواملی که در خرید مدل‌های مختلف مادربورد، نقش تعیین‌کننده‌ای را برای خریداران ایفا می‌کند، پورت‌های پنل پشتی مادربورد هستند

هر یک از کاربران بسته به نیاز روزمره خود انتظارات متفاوتی از پورت‌های موجود در پنل پشت مادربورد دارند.
برای مثال اشخاصی که جهت مصارف صنعتی از کامپیوتر استفاده می‌کنند، به پورت سریال Com احتیاج مبرم ‌دارند یا شخصی که پرینتر قدیمی دارد، به پورت LPT و همینطور اشخاصی که مصارف چندرسانه‌ای دارند، به پورت‌هایی نظیر USB، Firewire و HDMI احتیاج دارند.
هر یک از این پورت‌ها کاربرد‌ و پروتکل‌ ارتباطی و ظاهر متفاوتی دارند. در این مقاله قصد داریم با تمامی ‌این پورت‌ها به طور مختصر آشنا شده و برخی از کاربرد‌های آنان را معرفی کنیم.

معرفی

پورت‌های Rear Panel در واقع رابط‌هایی هستند که مادربرد را به دستگاه‌های ورودی و خروجی متصل می‌کنند.

به طور کلی این پورت‌ها را در مادربورد‌های مختلف می‌توان در دو گروه مختلف تقسیم‌بندی کرد:

۱ـ مادربردهایی که از پردازنده‌های گرافیکی آنبورد (onboard) برخوردارند.پنل پشتی این مادربرد‌ها معمولا به دلیل جاگیر بودن پورت‌های DVI ، D-Sub و HDMI فاقد پورت‌هایی مانند پارالل و سریال هستند. شکل‌های زیر دو مدل مختلف از پورت‌های این مادربردها را نشان می‌دهند.

۲ـ مادربردهایی که فاقد پردازنده‌های گرافیکی آنبورد (onboard) هستند.در این مادربرد‌ها نیز به طور رایج دو چینش مختلف پورت‌ها یافت می‌شود.
در مدل‌های گران‌قیمت که بیشتر مصارف چندرسانه‌ای دارند، معمولا از دو پورت شبکه به همراه تعداد زیادی پورت USB و یک پورت Firewire استفاده می‌شود یا در برخی از مدل‌ها، پورت‌های External SATA و کلیدهای Clear Cmos نیز مشاهده می‌شود.

پورت PS/2

این پورت در سال ۱۹۸۷ توسط کمپانی IBM طراحی و استاندارد شده است. انتقال اطلاعات در این پورت از طریق ۶ پین به صورت سریال و با فرکانس ۱۰ الی ۱۶ کیلوهرتز انجام می‌گیرد.

هر یک از پین‌های موجود در این پورت به منظور زیر طراحی شده‌اند:

۱ـ +DATA: این پین برای انتقال اطلاعات به کار می‌رود
۲ـ بدون اتصال: رزرو شده
۳ـ GND: Ground
۴ـ VCC: ولتاژ تغذیه +۵V که برای تغذیه دستگاه‌ متصل به این کانکتور کاربرد دارد.
۵ـ CLK: سیگنال Clock که نرخ سرعت انتقال اطلاعات بین مادربورد و دستگاه متصل شده را تعیین می‌کند.
۶ـ بدون اتصال: رزرو شده

یکی از قدیمی ترین پورت های روی کامپیوتر هست که دایره ای شکل با ۶ پین مشخصه اصلی آن است و برای اتصال موس و صفحه کلید به کامپیوتر استفاده میشود و این پورت در دو رنگ ایجاد شده رنگ سبز برای اتصال موس و رنگ بنفش برای اتصال کیبورد به کار میرود. البته امروزه به علت استفاده این قطعات از پورت USB این پورت ها کمتر به کار میرود یا اصلاً تعبیه نمیشود. همچنین در برخی مدل‌ها تک پورت PS/2 موجود برای اتصال هر دو دستگاه نام برده بهینه‌سازی شده است که در این حالت با دو رنگ نیمه سبز و نیمه ارغوانی مشاهده می‌شود.

پورت VGA

این پورت از زیرمجموعه پورت‌های خانواده D-sub محسوب می‌شود که در سال ۱۹۸۷ توسط کمپانی IBM طراحی و استاندارد شده است. صرفنظر از کارت‌های گرافیکی، این پورت ۱۵ پین که DE-15 نامیده می‌شود، فقط در مادربورد‌های گرافیک آنبورد (onboard) گنجانده می‌شود.پورت VGA با نام‌های دیگری چون کانکتور RGB، Mini Sub D15 و Mini D15 نیز معرفی می‌شود.

انتقال اطلاعات آنالوگ RGB که متشکل از سیگنال‌های ۳ رنگ اصلی (قرمز ـ سبز ـ آبی) و سیگنال‌های سنکرون افقی و عمودی است، توسط پروتکل
(DDC2 (Display Data Channel صورت می‌گیرد.
این پورت برای انتقال داده‌های ویدیویی آنالوگ از خروجی کارت گرافیکی به دستگاه‌های بصری نظیر انواع مانیتور‌ها، ویدیو پروژکتور‌ها، انواع مختلف HD TV و … کاربرد دارد.

پورت DVI

پورت Digital Visual Interface) DVI) در سال ۱۹۹۹ توسط گروه سازنده مطرح قطعات سخت‌افزاری  Digital Display Working Group) DDWG) طراحی و استاندارد شده است.
این پورت نیز مانند پورت VGA فقط در مادربوردهای گرافیک آنبورد وجود دارد و برخلاف پورت VGA که آنالوگ است، دیجیتال بوده و به صورت سریال با استفاده از پروتکل پرسرعت Transition Minimized Differential Signaling) TMDS) اطلاعات را از خروجی کارت‌های گرافیک به دستگاه‌های بصری دیجیتال با کیفیت تصویر بالا نظیر مانیتور‌های ال‌‌سی‌دی، ویدیو پروژکتورهای دیجیتال و … ارسال می‌کند.پورتی که رنگ سفید اون باعث متمایز شدنش شده و نسل بعد از D-Sub هست و این پورت هم برای انتقال تصویر به مانیتور هست با این تفاوت که این پورت دارای ۲۹ پین است و طبیعتاً از کیفیت مطلوبتری نسبت به نسل قبلی خود برخوردار است. همانند پورت USB شما میتونید این پورت رو در قالب های MINI و Micro ببینید .

این پورت دو نوع عمده Single link و Dual link دارد.
بیشترین رزولوشن DVI در حالت Single link معادل ۲٫۷۵ مگاپیسکل است (در حالت استاندارد ۶۰ هرتز) یعنی به صورت کاربردی می‌تواند در رزولوشن ۱۲۰۰ * ۱۹۲۰ و فرکانس ۶۰ هرتز کار کند.
این مقدار در حالت Dual Link دو برابر می‌شود، یعنی حداکثر رزولوشن آن در فرکانس ۶۰ هرتز به ۱۶۰۰ * ۲۵۶۰ می‌رسد.

پورت DVI سه گونه مختلف دارد:
DVI-D= خروجی فقط دیجیتال
DVI-A= خروجی فقط آنالوگ
DVI-I= خروجی هم آنالوگ و هم دیجیتال

همانطور که در شکل بالا مشاهده می‌شود، پین‌های سمت چپ مربوط به خروجی آنالوگ است و به همین در DVI-D حذف شده‌اند.

پورت HDMI

پورت (HDMI (High-Definition Multimedia Interface در سال ۲۰۰۲ توسط چندین کمپانی مطرح هیتاچی، پاناسونیک، سونی، فیلیپس و توشیبا طراحی و استاندارد شده است.

این پورت ۱۹ پین انتقال صدا و تصویر دیجیتال و فشرده نشده را از دستگاه‌های سمعی بصری نظیر Blu-ray Player‌، کنسول بازی‌ مانند PS3 و XBOX 360، کامپیوتر شخصی و … به مانیتور‌های LCD و HD TV‌ با بهترین کیفیت ممکن میسر می‌سازد.

این پورت نیز مانند پورت DVI فقط در مادربرد‌های گرافیک آنبورد یافت می‌شود و همانند پورت DVI با استفاده از پروتکل پرسرعت TMDS اطلاعات را جابجا می‌کند. یکی از تفاوت‌های اصلی HDMI با DVI این است که پورت HDMI صدا را نیز همزمان با تصویر منتقل می‌کند. بیشترین رزولوشن HDMI معادل ۲۱۶۰ * ۴۰۹۶ است.

پورت‌های SPDIF

پورت (SPDIF (Sony Philips Digital Interface توسط کمپانی‌های سونی و فیلپس طراحی و معرفی شده است. صدا به دو فرمت دیجیتال و آنالوگ در خروجی مادربورد‌ها ارایه می‌شود، خروجی دیجیتال صدا به واسطه دو نوع پورت Optical و Coaxial با دستگاه‌های مربوطه در ارتباط است.
همانطور که اشاره شد، پروتکل ارتباطی این پورت دیجیتال است و بنابراین دستگاهی که این کانکتور را به صورت ورودی دارد باید یک چیپ Codec نیز داشته باشد تا این سیگنال را توسط DAC (چیپ تبدیل دیجیتال به آنالوگ) به سیگنال صدای قابل تقویت توسط آمپلی‌فایر‌های مرسوم تبدیل کند

مزیت اصلی این پورت‌ها در این است که سیگنال صدای دیجیتال را قبل از ورود به چیپ Codec موجود در مادربورد، در اختیار کاربر قرار می‌دهد تا کاربرانی که سیستم‌های فوق حرفه‌ای صدا دارند از نهایت کیفیت پخش صدا لذت ببرند. سیستم‌های‌ حرفه‌ای صدای دیجیتال مانند انواع سینمای خانگی و اسپیکرهای Dolby Pro Logic و … از این کانکتور برخوردارند.

پورت USB

پورت USB در سال ۱۹۹۶ توسط چندین کمپانی مطرح سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مانند اینتل، مایکروسافت، آی‌بی‌ام و … طراحی و استاندارد شد. USB در حال حاضر پرکاربردترین پورت در کامپیوترهای شخصی است. انواع دستگاه‌های ورودی و خروجی نظیر انواع ماوس، کیبورد، دوربین دیجیتال، حافظه فلش‌، اسکنر‌، پرینتر، ‌هارددیسک اکسترنال و … به واسطه این پورت به کامپیوترهای شخصی متصل می‌شوند.
این پورت ۴ پین دارد که پین‌های کناری ( ۵V+و۵V-) وظیفه تغذیه دستگاه متصل شده به این پورت را بر عهده دارند و دو پین دیگر (D+ و D-) کار انتقال اطلاعات بر عهده دارند

انتقال اطلاعات در این پورت به شکل سریال انجام می‌گیرد و حداکثر پهنای باند این پورت در نسخه‌های مختلف به شرح زیر است:
USB 1.0 = 1.5 Mbit/s
USB 1.1 = 12 Mbit/s
USB 2.0 = 480 Mbit/s
USB 3.0 = 5000 Mbit/s

پورت LAN

پورت LAN که پورت Ethernet نیز نامیده می‌شود، در سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۵ توسط کمپانی Xerox PARC طراحی و استاندارد شده است و در حال حاضر پرمصرف‌ترین پورت اتصال چند کامپیوتر به یکدیگر (شبکه) است.
این پورت از خانواده پورت‌های (۸P8C (8 Position 8 Conductor است و انتقال اطلاعات در این پورت به صورت سریال براساس پروتکل IEEE 802.3 انجام می‌گیرد.

port فایروایر در مادربوردهای کنونی از لحاظ سرعت تبادل اطلاعات در دو کلاس (IEEE 1394b (800Mbps و (IEEE 1394a (400Mbps طبقه‌بندی می‌شود. پورت نام برده معمولا در مادربوردهای رده پایین قیمت تعبیه نمی‌شود و معمولا در مادربوردهای رده متوسط به بالا دیده می‌شود. از جمله دستگاه‌هایی که به این port متصل می‌شوند، می‌توان به انواع HD TV، دوربین‌های عکاسی و فیلمبرداری دیجیتال، برخی مودم‌ها،‌ هارد دیسک‌های قابل حمل، برخی اسکنرها و پرینتر‌های حرفه‌ای و … اشاره کرد.

پورت Parallel

این پورت ۲۵ پین که به نام‌های دیگری مانند LPT، DB-25 و Printer Port نیز شناخته می‌شود، از خانواده پورت‌های D-sub است و در سال ۱۹۷۰ توسط کمپانی Centronics Data Computer طراحی و استاندارد شده است.
انتقال اطلاعات در این پورت به صورت موازی و براساس استاندارد IEEE 1284 انجام می‌شود. همانطور که می‌دانید در گذشته از این پورت بیشتر برای پرینتر استفاده می‌شد و به همین دلیل به آن پورت پرینتر نیز می‌گویند. این پورت در حال حاضر مصارف صنعتی عدیده‌ای دارد، برای مثال برخی از دستگاه‌های PLC، قسمت مانیتورینگ انواع دستگاه‌های کنترل صنعتی و هشدار دهنده‌ها و انواع میکروکنترلرها از این پورت برای اتصال به کامپیوتر استفاده می‌کنند.

لازم به ذکر است پورت USB به تدریج جای این پورت را گرفته و در حال حاضر درصد زیادی از مادربوردهای کنونی این پورت بزرگ و جاگیر را از پنل پشتی حذف کرده و به تعداد پورت‌های USB افزوده‌اند.

پورت COM

این پورت ۹ پین، در سال ۱۹۶۹ توسط چندین کمپانی آمریکایی
CEA، ECA، GEIA، JEDEC و TIA طراحی و استاندارد شده است. این پورت به نام DE-9 نیز معروف است و جزو خانواده D-sub محسوب می‌شود.

انتقال اطلاعات در این پورت به صورت سریال و براساس استاندارد RS-232 صورت می‌گیرد.
در حال حاضر این پورت نیز مانند port پارالل در بسیاری از مادربوردها تعبیه نمی‌شود و پورت USB جایگزین آن شده است. از جمله دستگاه‌هایی که به این پورت متصل می‌شوند، می‌توان به برخی مودم‌های اکسترنال قدیمی، پرینتر‌، موس‌ و … اشاره کرد و از مصارف صنعتی آن می‌توان به انواع پروگرم‌های میکروکنترلر و EEPROM و همچنین پلی برای برقراری ارتباط انواع دستگاه‌های کنترل صنعتی و هشدار دهنده‌ نام برد.

پورت External SATA

این port که گاهی e-SATA نیز نامیده می‌شود، در واقع نمونه تکامل یافته پورت SATA است که در سال ۲۰۰۴ با اعمال اصلاحاتی در مشخصات و شرایط الکتریکی کابل و کانکتور توسط سازمان بین‌ المللی Serial ATA International Organization) SATA-IO) که متشکل از چندین کمپانی مطرح سازنده سخت‌افزار نظیر هیتاچی، اینتل، دل، سی‌گیت و وسترن‌ دیجیتال است، طراحی و استاندارد شده است. از جمله تغییرات محوری که برای استانداردسازی e-SATA انجام شده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

 تغییر محدوده حداقل پتانسیل الکتریکی ارسال اطلاعات از دامنه ۴۰۰-۶۰۰ mv به دامنه ۵۰۰-۶۰۰ mv

 تغییر محدوده حداقل پتانسیل الکتریکی دریافت اطلاعات از دامنه ۳۲۵-۶۰۰ mv به دامنه ۲۴۰-۶۰۰mv

 تغییر حداکثر طول کابل از ۱ متر به ۲ متر

 تغییرات بنیادی در نوع پوشش حفاظتی به کار رفته در کانکتور و پورت e-SATA برای حداکثر کاهش نویز

از جمله ویژگی‌های متمایز این port می‌توان به خصیصه Hotplug اشاره کرد که طی آن بدون نیاز به خاموش کردن سیستم می‌توان دستگاه‌های متصل به این پورت را جدا کرده یا تعویض نمایید. انتقال اطلاعات در این پورت ۸ پین به صورت سریال انجام می‌گیرد و حداکثر سرعت انتقال اطلاعات در این port به ۳۰۰ MB/s می‌رسد.
از جمله دستگاه‌هایی که به این پورت متصل می‌شوند، می‌توان به انواع دستگاه‌های ذخیره‌ساز مانند ‌هارددیسک پرتابل، درایوهای نوری و … اشاره کرد.

پورت Audio

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، صدا با دو فرمت دیجیتال و آنالوگ در خروجی مادربورد‌ها ارایه می‌شود. فرمت آنالوگ از طریق کانکتور‌های Audio I/O در دو مدل ۷٫۱ کاناله (۶ کانکتور) و ۵٫۱ کاناله (۳ کانکتور) عرضه می‌شود. در واقع با توجه به مدل چیپ Audio Codec که در مادربورد تعبیه شده، این دو نوع کانکتور در پنل پشتی مادربورد تعبیه می‌شوند. این کانکتورها اصطلاحا Audio jacks نامیده می‌شوند و استاندارد سایز فیش رابطی که به این کانکتورهای متصل می‌شود ۳٫۵mm TRS است.

همانطور که در تصویر می‌بینید، این پورت‌ها با رنگ‌های مختلف از یکدیگر متمایز می‌شوند. این رنگ‌بندی در سال ۱۹۹۹ توسط دو کمپانی اینتل و مایکروسافت براساس استاندارد PC99 وضع شده است. لازم به ذکر است که این کانکتورها اصطلاحا قابل برنامه‌ریزی هستند و در وضعیت‌های مختلف عملکرد متفاوتی از خود نشان می‌دهند.

پورت Display

displey port دارای ۲۰ پین است و در ۲ اندازه تولید می‌شود: دیسپلی‌پورت و مینی دیسپلی‌پورت. هم چنین به عنوان یکی از کانکتورهای صوتی و تصویری دیجیتالی محسوب می‌شود که به وسیله آن می‌توان هم صدا و هم تصویر را انتقال داد و از این نظر بسیار شبیه HDMI است. Display Port برای جایگزینی با  VGA, DVI و FPD-Link طراحی شده است. Display Port هم چنین با DVI و VGA با استفاده از دانگل آداپتور سازگار است. هم چنین در تجهیزات و نوت بوک های مک Apple نیز استفاده می‌شود که با مبدل های خاص می‌توان خروجی دیگری از آن ها را دریافت کرد. به طور مثال در ویدئو پروژکتور ان ای سی مدل NP-PA722W از این پورت استفاده می شود.

 

خرابی مادربرد

خرابی مادربرد مشکل بزرگ و مهمی است که می تواند دستگاه شما را به مرگ نزدیک یا حتی منتهی کند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که خرابی هایی که در مادربرد حادث می شود، نشانه این است که کاربر باید خود را برای خرید یک دستگاه نو آماده کند. حتما می دانید که مادربرد اصلی ترین بخش یک سیستم رایانه ای است. این قطعه مهم وظیفه کنترل کردن پردازشگر مرکزی و ارتباط دادن آن با اجزای دیگر را بر عهده دارد. با خرابی مادربرد کل عملکرد دستگاه از کار می افتد، زیرا پردازشگر به تنهایی با هیچ یک از قطعات ارتباط مستقیم ندارد و فقط یک پردازنده است.

مادربرد تعداد و انواع پورت‌های ورودی و خروجی سیستم رایانه ای را تعیین می‌کند و در حكم ستون فقرات دستگاه است. همه قطعات سیستم رایانه ای به طور مستقیم و غیر مستقیم به مادربرد وصل می شوند. مادربرد به کمک شاه راه های خود  (BUS) پل حیاتی انتقال داده ها بین قطعات را ایجاد می کند. به طور معمول مشخصات فنی مادربرد تفاوت چشمگیری در عملکرد کلی ایجاد نمی‌کند، ولی می‌تواند کمک کند اجزای کلیدی در کنار هم بهتر و سریع‌تر کار کنند. همه این عملکرد های مهم نشان می دهند که چه قدر خرابی مادربرد می تواند در کارکرد صحیح سیستم رایانه ای شما تاثیرگذار باشد.  

علائم خرابی مادربرد چیست ؟

نصب نشدن ویندوز

روشن نشدن دستگاه؛ هنگامی که کلید روشن/ خاموش (Power) دستگاه را می فشارید و یا زمانی که فیش منبع تغذیه را به دستگاه متصل می کنید، هیچ نوری از هیچ یک از دیودهای نورانی (LEDها) مشاهده نمی شود. البته فرض می کنیم که منبع تغذیه سالم است.

شارژ نشدن لپ تاپ؛ لپ تاپ به خوبی با منبع تغذیه کار می کند؛ ولی قادر به شارژ کردن باتری نیست؛ در این حالت به احتمال بسیار زیاد، مشکلی در مدار شارژ لپ تاپ و فیش آداپتور متصل به آن به وجود آمده است

خاموش شدن کامل دستگاه

کند شدن شدید سیستم رایانه ای

سیستم روشن شده و شروع به فعالیت می کند، اما تصویر تولید شده روی نمایش گر LCD ناقص و درهم است.

لپ تاپ به طور کامل از کار می افتد.

با وصل کردن آداپتور و روشن کردن لپ تاپ هیچ اتفاقی نمی افتد؛

چراغ دستگاه روشن می شود، فن شروع به کار می کند، اما صفحه نمایش روشن نمی شود و بعد از 15-10 ثانیه صدای کار کردن هارد دیسک را نمی توانید بشنوید.

چراغ دستگاه روشن می شود، فن شروع به کار می کند، اما بعد از چند ثانیه چراغ خاموش می شود.

بعد از فشار دادن کلید پاور ، صفحه نمایش سیاه باقی می ماند و صدای آرامی از سیستم شنیده می شود.

با خرابی مادربرد چه کنیم؟

با خرابی مادربرد تنها راهی که دارید تلاش برای اصلاح کارکرد آن و بازگردان دستگاه به حالت عادی است. در غیر این صورت باید با دستگاه خود خداحافظی کنید. پس تنها کاری که باید بکنید این است که مشکل را از هر طریق که شده حل کنید. می توانید در گام اول برای بازیابی سلامتی مادربرد به دنبال سوئیچ”Lid Closed” بگردید و چند بار آن را فشار دهید. این سوئیچ کوچک در لپ تاپ ها معمولا نزدیک لولا است.

هنگامی که درب لپ تاپ بسته است، این سوئیچ فشرده شده است. ممکن است سوئیچ در “Lid Closed”  گیر کرده باشد و به همین دلیل صفحه نمایش مشکی می شود یا اینکه لپ تاپ شروع به کار نمی کند. هر چند بعضی از لپ تاپ ها سوئیچ مغناطیسی دارند که باعث می شود این سوئیچ هرگز گیر نکند. بررسی سیستم برق رسانی نیز می تواند برای اصلاح خرابی مادربرد موثر باشد. همه این راه حل فقط تیری در تاریکی است و احتمال بسیار زیاد باید به یک مرکز معتبر و مجاز برای دریافت خدمات تعمیراتی مطمئن مراجعه کنید.

 

علایم خرابی باتری بایوس و نحوه تعویض آن در کامپیوتر و لپ تاپ

اکثر مادربرد ها دارای یک باتری کوچک هستند که به آن باتری بایوس می گویند. این باتری کوچک بر روی مادربرد نصب شده است و وظیفه تامین قدرت و توان تراشه سیماس (CMOS) را به عهده دارد. اگر شما درب کیس خود را باز کنید و به مادربرد بنگرید، این باتری را مشاهده خواهید کرد. در ادامه ما قصد داریم نحوه ی تعویض باتری بایوس را به شما آموزش دهیم با ما همراه باشید.

شاید شما نیز با این سوال روبه رو شده باشید که چرا بعد از گذشت چند روز یا چند ماه خاموش بودن کامپیوتر هیچ خطایی در تاریخ و ساعت به وجود نمی آید و کاملا دقیقه !!!

برای پاسخ به این سوال باید گفت علت تغییر نکردن تاریخ و ساعت به تراشه CMOS مرتبط است. این تراشه قابلیت ذخیره تمامی این اطلاعات را دارد، البته به کمک باتری بایوس!

باتری بایوس دارای یک هسته لیتیومی است، به همین دلیل این باتری ها قابل شارژ هستند. در نتیجه با برخورداری از این ویژگی در زمان کار با کامپیوتر و روشن بودن سیستم، باتری شارژ می شود. البته نکته حائز اهمیت در مورد این موضوع این است که باتری ها دارای عمر محدودی هستند که معمولا چیزی حدود 6 سال یا کمتر از این مدت است، البته عمر باتری بسته به کیفیت و مواد مصرفی برای ساخت باتری بستگی دارد.

علائم خرابی باتری بایوس

چندین عامل وجود دارد که نشان می دهد باتری بایوس شما خراب است یا کار های خود را به درستی انجام نمی دهد. ما در این بخش علائم خرابی باتری بایوس را ذکر می کنیم.

بازنشانی زمان و تاریخ سیستم

همان طور که در بالا گفتیم مسولیت خواندن زمان و ساعت به عهده باتری بایوس است، زمانی که این باتری توان و انرژی لازم را نداشته باشد باعث می شود تا زمان و تاریخ سیستم بازنشانی شود.

تنظیم مجدد تنظیمات بایوس

زمانی که شما سیستم خود را راه اندازی کردید و با تنظیم مجدد تنظیمات بایوس روبه رو شدید دیگر زمان آن رسیده که باتری بایوس خود را تعویض کنید.

از کار افتادن فن CPU

بعضی از مادربردها انرژی مورد نیاز برای خنک کردن سی پی یو را فراهم می کنند. این انرژی از طریق باتری بایوس تامین می شود. زمانی که انرژی لازم برای انجام این کار تامین نشود خنک کننده کار نمی کند. در نتیجه اگر با عدم فعالیت خنک کننده سی پی یو روبه رو شدید به فکر تعویض باتری بایوس باشید.

راه اندازی مجدد ویندوز

گاهی اوقات ممکن است با سیستم خود در حال کار باشید و به طور ناگهانی با راه اندازی مجدد ویندوز مواجه شوید. راه اندازی مجدد ویندوز دلایل متفاوتی دارد، یکی از دلایل آن به خرابی باتری بایوس مرتبط می شود. شما می توانید با بررسی دلایل راه اندازی مجدد ویندوز اگر این مشکل به باتری بایوس مرتبط بود آن را تعویض کنید.

عدم شروع به کار سیستم

عدم شروع به کار سیستم یکی از عواملی است که به ندرت ممکن است با آن مواجه شوید. ممکن است شما سیستم خود را روشن کنید و تصویری را در مانیتور مشاهده نکنید. اگر با چنین مشکلی روبه رو شدید یکی از دلایل آن به خرابی باتری بایوس مرتبط می شود. هم چنین ممکن است مدل و طراحی مادربرد شما قدیمی باشد و فناوری آن منسوخ شده باشد. حتی اگر نشانه ای از خرابی را رویت نکرده باشید، باتری های قدیمی انرژی لازم را برای انجام این کار ندارند و بهتر است تعویض شوند.

تعویض باتری بایوس در کامپیوتر

زمانی که ساعت و زمان سیستم خود را مجددا تنظیم می کنید اما باز هم زمان و تاریخ عقب می افتد، احتمالا باتری بایوس شما ضعیف شده است. در این صورت شما باید نسبت به تعویض باتری بایوس خود اقدام کنید؛ زیرا زمانی که قدرت و توان این باتری کاهش پیدا می کند، اولین عامل کند شدن زمان سیستم خواهد بود. 

به منظور تعویض باتری بایوس در کامپیوتر مراحل زیر را طی کنید:

1. ورود به BIOS

هنگامی که کامپیوتر شما روشن می شود، با صفحه سیاهی روبه رو خواهید شد که یک سری از اطلاعات را به شما نشان می دهد. به دنبال این نوشته “Press F1 to enter Setup” بگردید. کلید F1 را بفشارید، تا وارد تنظیمات بایوس شوید.

اطلاعاتی که در این صفحه وجود دارد در مورد سیستم و سخت افزار شماست. این اطلاعات در کنار اطلاعات تاریخ و زمان در تراشه CMOS قرار دارند. بهتر است این اطلاعات را یادداشت کنید تا در صورت ضعف باتری این اطلاعات را داشته باشید.

نکته : در برخی از سیستم ها، ممکن است کلید Del یا کلید دیگری به جای F1 باشد.

2. باز کردن درب کیس و یافتن باتری

بعد از یادداشت اطلاعات، سیستم خود را خاموش کنید و آن را از برق بکشید. سپس درب کیس را باز کنید و بر روی مادربرد به دنبال یک باتری کوچک نقره ای رنگ بگردید. بعد از یافتن باتری شماره و مدل آن را یادداشت کنید. (این کار به منظور این است تا باتری مشابه به این باتری را خریداری کنید).

3. خرید باتری جدید

به فروشگاه های قطعات کامپیوتر مراجعه کنید و با توجه به مدلی که یادداشت کرده اید، همان نمونه را خریداری کنید.

4. نصب باتری بایوس

بعد از شناسایی و خریداری باتری مورد نظر، باتری قبلی را از سرجایش بیرون بکشید و باتری جدید را جایگزین کنید. سپس دری کیس را ببندید و کامپیوتر را روشن کنید.

5. ورود به BIOS

درست مانند مرحله اول وارد تنظیمات بایوس شوید و گزینه ” Load Setup Defaults ” را انتخاب کنید. اطلاعاتی که در مرحله دوم یادداشت کرده اید را وارد کنید. بعد از وارد کردن اطلاعات تنظیمات مورد نظر را بر روی سیستم ذخیره کنید و سیستم را Reboot کنید. بعد از Reboot کردن سیستم اکنون ساعت باید به طور دقیق کار کند.

تعویض باتری بایوس در لپ تاپ

قبل از شروع می خواهیم این نکته را به شما یادآور شویم.

در هر لپ تاپ مکان قرار گیری باتری بایوس متفاوت است. بنابراین با توجه به دفترچه راهنما و یا مراجعه به وب سایت سازنده لپ تاپ، پنل پشتی لپ تاپ خود را با توجه به نقشه موجود باز کنید. ممکن است محل قرارگیری باتری لپ تاپ شما ممکن است، این مکان ها باشد.

• 

مراحل زیر را برای تعویض باتری لپ تاپ طی کنید:

1. تهیه ابزار مورد نیاز:

قبل از شروع کار این ابزار را تهیه کنید:

• پیچ گوشتی فیلیپس
• باتری جدید

2. باز کردن پنل پشتی و یافتن مکان قرار گیری باتری:

بعد از تهیه لوازم مورد نیاز پنل پشتی و یا مکان قرار گیری باتری را با توجه به نقشه سایت با کمک پیچ گوشتی باز می کنیم. بعد از یافتن محل قرار گیری باتری نسبت به تعویض آن اقدام می کنیم.

3. تعویض باتری:

باتری قدیمی را برداشته و باتری جدید را جایگزین کنید، سپس همه قطعات را مجدد در سرجای قبلی برگردانید و پیچ ها را ببندید.

4. ریست کردن بایوس:

بعد از روشن شدن سیستم وارد بایوس شوید و تنظیمات را ریست کنید. تمامی تنظیمات را دوباره تنظیم کرده و تاریخ و ساعت را تغییر دهید.

 

چرا مادربورد کامپیوتر‌ به باتری مجهز است

اگر از کامپیوترهای دسکتاپ یا لپ‌تاپ‌های قدیمی استفاده کنید، مادربرد کامپیوترتان به باتری داخلی مجهز است که البته برخلاف باتری‌های معمولی، وظیفه‌ی تأمین برق دستگاه را برعهده ندارد. باتری مذکور به‌نام CMOS شناخته می‌شود و تنها در زمان غیرفعال‌بودن کامپیوتر کار می‌کند. در این مطلب زومیت، کاربردهای باتری مادربرد را شرح و درباره‌ی عمر باتری CMOS و زمان تعویض آن اطلاعاتی ارائه می‌دهیم.

باتری CMOS چیست؟

عبارت CMOS مخفف Complementary Metal-Oxide-Semiconductor است. در روزهای اولیه‌ی تولد کامپیوترهای شخصی،‌ نوعی حافظه‌ی رم به‌نام CMOS RAM وجود داشت که تنظیمات BIOS را در خود ذخیره می‌کرد. حافظه‌ی رم مذکور به باتری نیاز دارند؛ وگرنه در زمان خاموش‌بودن کامپیوتر شخصی، اطلاعات از بین می‌روند.

کامپیوترهای مدرن از حافظه‌ی رم CMOS استفاده نمی‌کنند؛ بلکه تنظیمات BIOS را در حافظه‌‌ای با عمر طولانی‌تر ذخیره می‌کنند و درنتیجه، برای ذخیره‌سازی به جریان دائمی برق نیاز ندارند. مادربردهای UEFI تنظیمات را در حافظه‌های فلش یا روی هارددیسک کامپیوتر ذخیره می‌کنند؛ بنابراین، در این سیستم‌‌ها به باتری نیازی نخواهد بود؛ اما بازهم آن را مشاهده می‌کنید.

UEFI چیست؟

مفهوم UEFI یا Unified Extensible Firmware Interface با هدف جایگزینی BIOS معرفی شد؛ استانداردی صنعتی که بین تولیدکنندگان تراشه همچون AMD و اینتل و با حضور مایکروسافت و تولیدکنندگان کامپیوتر شخصی تصویب شد. UEFI به‌نوعی BIOS را بهبود می‌بخشد.

 

 

عمر BIOS به دهه‌ی ۱۹۸۰ و سال‌های ابتدایی تولد و تولید کامپیوترهای شخصی مبتنی‌بر IBM بازمی‌گردد و محدودیت‌های متعددی دارد. UEFI محدودیت‌های گذشته را از بین می‌برد. به‌عنوان مثال، با UEFI می‌توان از درایوهایی تا ۲/۲ ترابایت یا بزرگ‌تر پشتیبانی کرد. به‌علاوه، حالت‌های ۳۲ و ۶۴ بیتی و Secure Boot هم با UEFI ممکن می‌شوند.

بوت امن (Secure Boot) فرایندی است که امنیت کامپیوتر شخصی را در لایه‌ها و مراحل ابتدایی تأمین می‌کند. این لایه‌ی امنیتی مطمئن می‌شود بدافزارها از فرایند راه‌اندازی کامپیوتر سوءاستفاده نکنند. در مرحله‌ی امنیتی، همه‌ی کدهای اجراشده بررسی می‌شوند تا امضای امنیتی معتبری داشته باشند. از قابلیت‌های دیگر UEFI می‌توان به بوت انتخابی و اورکلاک‌کردن و تغییر تنظیمات اختصاصی متعدد مادربرد اشاره کرد.

BIOS چیست؟

کامپیوترهای قدیمی‌تر به‌جای استفاده از UEFI، از BIOS بهره‌ می‌برند. BIOS مخفف عبارت Basic Input/Output System است که در تراشه‌ای در مادربرد کامپیوتر ذخیره می‌شود. وقتی کامپیوتر بارگذاری شود، BIOS شروع به‌کار می‌کند و پس از اجرای آزمایش داخلی روشن‌شدن، سخت‌افزار کامپیوتر را به‌صورت اولیه راه‌ می‌اندازد. سپس، کنترل سیستم به بوت‌لودر واگذار می‌شود که عموما در درایو ذخیره‌سازی قرار دارد. البته بوت‌لودر را می‌توان از دیسک نوری یا حافظه‌ی USB هم اجرا کرد. بوت‌لودر وظیفه‌ی بارگذاری سیستم‌عامل کامپیوتر (ویندوز، لینوکس، مک و...) را برعهده دارد. BIOS مسئولیت وظایف سیستمی سطح پایین را برعهده دارد و کاربر با فشاردادن دکمه‌ای در زمان بارگذاری سیستم، می‌تواند تنظیمات آن را تغییر دهد.

باتری مادربرد در کامپیوترهای مدرن، تنظیم‌بودن ساعت زنده را تضمین می‌کند

صفحه‌ی تنظیمات BIOS به کاربر امکان می‌دهد تنظیمات سطح پایین سخت‌افزار کامپیوتر را تغییر دهد. تنظیمات مذکور به تولیدکننده و برند مادربرد وابسته؛ اما برخی تنظیمات عمومی و مشترک است. از تنظیمات تغییر‌دادنی در BIOS می‌توان به ترتیب بوت اشاره کرد که اولویت کامپیوتر را در مراجعه به دستگاه‌های ذخیره‌سازی متصل برای بارگذاری بوت‌لودر تغییر می‌دهد. شایان ذکر است اینتل در تمامی تراشه‌های مدل ۲۰۲۰ خود، BIOS را با UEFI جایگزین می‌کند

چرا مادربرد به باتری نیاز دارد؟

اگر کامپیوترهای امروزی تنظیمات BIOS را در حافظه‌های پایدارتر ذخیره می‌کنند؛ چرا هنوز از باتری در مادربردها استفاده می‌شود؟ پاسخ روشن است: مادربردها هنوز بخشی به‌نام ساعت زنده (Real Time Clock یا RTC) دارند. کامپیوترها با وجود خاموش و روشن شدن، زمان را مانند ساعت کوارتز حفظ می‌کنند؛ درنتیجه، باتری برای ذخیره‌سازی اطلاعات ساعت کاربرد خواهد داشت. وقتی کامپیوتر خاموش می‌شود، باتری نیروی لازم را برای ساعت زنده فراهم می‌کند. 

چه زمانی باتری مادربرد را تعویض کنیم؟

هیچ‌ نوعی از باتری‌ها عمر دائمی ندارند و به‌هرحال به تعویض نیاز پیدا خواهند کرد. باتری‌های CMOS نیز عمرشان محدود است و عموما بیش از ۱۰ سال عمر نخواهند کرد. استفاده‌ی عادی از کامپیوتر عمر باتری را طولانی‌تر می‌کند؛ اما کامپیوترهایی که زمان بیشتری خاموش هستند، بیشتر از انرژی باتری استفاده می‌کنند. اگر عمر باتری کامپیوتر قدیمی به پایان برسد، با پیام‌های خطای زیر مواجه می‌شوید:

CMOS Battery Failure

ACPI BIOS Error

CMOS Read Error

CMOS Checksum Error

New CPU Installed

 

پیغام خطای آخر در فهرست بالا، تا حدودی برای کاربر گمراه‌کننده خواهد بود؛ اما توضیح ساده‌ای برای آن وجود دارد. وقتی باتری مناسب برای تأمین نیروی BIOS وجود نداشته باشد، مادربرد به‌یاد نمی‌آورد پردازنده قبلا هم در سیستم وجود داشته است؛ درنتیجه مادربرد CPU را به‌عنوان قطعه‌ی سخت‌افزاری جدید می‌شناسد.

در کامپیوترهای مدرن‌تر که اطلاعات را در حافظه‌های پایدارتر ذخیره می‌کنند، کامپیوتر پس از پایان عمر باتری نیز احتمالا به‌خوبی بارگذاری می‌شود؛ اما شاید توانایی محاسبه‌ی دقیق زمان را نداشته باشد. در چنین وضعیتی، مشکلات متعدد اتصال و حتی دریافت به‌روزرسانی نرم‌افزاری ایجاد می‌شود و باید برای رفع مشکل اقدام کرد.

چگونه باتری CMOS را تعویض کنیم؟

باتری‌ مادربرد ظاهری شبیه به باتری‌های مرسوم در قطعات الکترونیکی دیگر دارد و دیسکی نقره‌ای است. عموما در مادربردها باتری‌های CR2032 استفاده می‌شوند. قبل از تعویض باتری مادربرد، ابتدا باید سیستم کامپیوتر را خاموش و آن را از منبع تغذیه جدا کنید. اگر در حال تعویض باتری لپ‌تاپ هستید، باتری اصلی آن را جدا کنید. فراموش نکنید بازکردن کامپیوترهای شخصی و انجام عملیات الکترونیکی، رویکردی استاندارد دارد و بیش از همه،‌ الکتریسیته‌ی ساکن ممکن است در قطعات اختلال ایجاد کند. در برخی از مادربردها، باتری با لحیم به مادربرد متصل شده است. در چنین وضعیتی، یا باید مادربرد را به‌طور کامل تعویض کنید یا تعمیرکار باتری را تعمیر یا تعویض کند.

خارج‌کردن و نصب مجدد باتری مادربرد برخی اوقات برای رفع مشکلات کامپیوترهای قدیمی کارساز می‌شود. با برداشتن و نصب مجدد باتری، رمز عبور BIOS و دیگر تنظیمات نیز پاک خواهند شد. علاوه‌بر برداشتن و نصب مجدد باتری، می‌توان تنظیمات BIOS را از داخل خود منو آن نیز تغییر داد یا به حالت اول بازگرداند. برای چنین عملکردی به‌دنبال گزینه‌هایی همچون Clear CMOS یا Reset to Defaults باشید.

 

 

 

 

 

باتری مادربرد چیست

باتری مادربورد چیست؟ آموزش تصویری تعویض باتری مادربرد

تقریبا همه مادربرد ها شامل یک باطری مخصوص هستند. خصوصا اگر شما یک کامپیوتر دسکتاپ داشته باشید، با باز کردن درب کیس و نگاه به مادربرد، باتری آن را کاملا مشاهده خواهید کرد. اگر برای شما این سوال پیش آمده است که کاربرد این باتری چیست و یا قصد تعویض آن را دارید، با ما همراه باشید. امروز در انزل وب دلیل وجود باتری برای مادربرد را بررسی می کنیم و روش تعویض این باتری را هم به صورت تصویری آموزش خواهیم داد.

نحوه برداشتن باتری مادربرد یا بایوس کامپیوتر و لپ تاپ

Why Does My Motherboard Have a Battery and How to Replace it?

باتری مادربرد، برای زمان هایی که اتصال برق و یا باطری کامپیوتر قطع می شود، طراحی شده اند. این باتری برای انجام برخی از فرآیند های سیستم در زمانی که سیستم خاموش است، نیروی مورد نیاز را تامین می کند. از جمله این فرآیند ها به ذخیره تنظیمات بایوس و حفظ زمان صحیح ساعت می توان اشاره کرد. البته در کامپیوتر های جدید کاربرد این باتری فقط برای حفظ ساعت صحیح محدود شده است که در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

بایوس چیست؟ کاربرد باتری مادربرد کامپیوتر

قبل از بررسی کاربرد های باطری سیموس لپ تاپ و کامپیوتر بهتر است با قسمت های مختلفی از سیستم آشنا شوید تا کاربرد های این باتری را بهتر درک کنید. یکی از اولین قسمت ها در این زمینه، بایوس است. ما پیش تر در انزل وب در مطلب بایوس کامپیوتر چیست؟ آشنایی با تنظیمات و آپدیت بایوس، به طور مفصل راجب این قطعه توضیح داده ایم که می توانید آن را مطالعه نمایید.

همچنین اگر کامپیوتر شما بوق می زند، پیشنهاد می کنیم مطلب بررسی کامل علت بوق ممتد، دو، سه بوق و سایر صداها در کامپیوتر را هم مطالعه نمایید.

کاربرد های باتری ماردبرد، CMOS چیست؟

تنظیمات بایوس که با آن آشنا شدید، در کامپیوتر در حافظه ای به نام CMOS RAM ذخیره می شود. اطلاعات موجود در این حافظه در صورت قطع اتصال برق (همانند رم اصلی کامیپوتر) از بین خواهد رفت. بنابر این لازم است یک باتری در مادربرد اضافه شود تا در صورت قطع کامل برق و باتری، نیروی لازم برای این حافظه تامین شود تا اطلاعات موجود در آن را از دست ندهید.

البته این موضوع بیشتر در کامپیوتر های قدیمی تر کاربرد دارد. در نسل های مدرن تر به صورت کلی CMOS RAM حذف شده است و به جای آن تنظیمات درون Non-Volatile Memory ذخیره می شود که این نوع حافظه نیازی به برق برای حفظ اطلاعات ندارد و این مشکل را حل کرده است.

دیگر علت نیاز مادربرد به باتری

یکی از علت های نیاز به باتری مادربورد کامپیوتر را تا اینجا معرفی کردیم. دلیل دیگر حفظ فرمت صحیح ساعت و تاریخ است و به همین دلیل است که همانطور که اشاره کردیم، کامپیوتر های جدید هم با این که دیگر نیازی به باتری برای CMOS ندارند ولی باز هم باتری دارند.

کامپیوتر ها ساعت ها را به ما نشان می دهند و حتی اگر شما باتری و برق را برای مدتی از آن ها جدا کنید، باز هم زمان صحیح را نشان می دهد! دلیل این موضوع وجود یک ساعت واقعی (Real Time Clock (RTC)) در مادربرد است. این ساعت تمام وقت در حال اجرا است. دقیقا مانند ساعت مچی هایی که در دست افراد قرار دارد همچنین سایز باتری مادربورد نیز با سایز باتری های ساعت فرقی ندارد!

ساعت برای ادامه کار نیاز به نیرو دارد و بنابراین در زمان هایی که برق کامل قطع شود، برای جلوگیری از کار افتادن این ساعت باتری مادربرد وارد مدار می شود تا نیروی لازم برای کارکرد آن فراهم شود.

همچنین اگر بایوس شما پسورد دارد، مطالعه مطلب ۱۱ روش کاربردی حذف و برداشتن پسورد بایوس لپ تاپ و کامپیوتر در این زمنیه برای شما کاربردی و مفید خواهد بود.

زمان و روش فهمیدن اتمام عمر باتری مادربرد

همانطور که همه ما می دانیم، باتری ها عمر ابدی ندارند و در نهایت متوقف می شوند. این روند برای باتری مادربرد بسته به شرایط استفاده ممکن است بین ۲ تا ۱۰ سال طول بکشد. هنگامی که باتری متوقف شود، در هنگام روشن کردن کامپیوتر یکی از ارور های زیر را خواهید دید.

• CMOS Battery Failure
• CMOS Read Error
• CMOS Checksum Error

همچنین ممکن است پیام هایی مانند New CPU Installed را هم ببینید زیرا مادربرد نمی تواند به یاد داشته باشد که قبلا CPU نصب شده است. بنابراین با هر بار بوت یکی از این خطاها را خواهید دید و ساعت سیستم شما هم در کنار سایر تنظیمات بایوس و.. بهم خواهد ریخت.

قابل ذکر است در کامیپوتر ها جدید تر، فقط تنظیمات ساعت شما اشتباه خواهد شد و ممکن است فرآیند بوت و.. به شکل نرمال اجرا شود.

تعویض باتری مادربرد

اگر عمر باتری شما به اتمام رسیده است، باید آن را با درآوردن باتری مادربرد با نمونه نو تعویض کنید. در اکثر کامپیوتر های دسکتاپ اگر درب کیس را باز کنید، باتری گرد و نقره ای رنگ را خواهید دید. مدل باتری ها معمولا CR2032 است که در ماشین حساب، ساعت و.. هم ممکن است استفاده شود

تعویض باتری مادربرد معمولا به سادگی قابل انجام است. ابتدا کامپیوتر خود را خاموش کنید.

کابل برق را هم جدا کنید تا کامیپوتر به هیچ منبع نیرویی متصل نباشد.

درب کیس را باز کنید. معمولا درب کنار از پشت توسط ۲ پیچ بسته شده است که ابتدا باید آن ها را باز کنید. قبل از این کار بار استاتیکی بدن خود را خالی کنید. می توانید از دست بند های آنتی استاتیک هم استفاده کنید)

اکنون برای برداشتن باطری مادربرد محل باتری را روی مادربرد پیدا کنید و آن را با کمک ناخن خارج کنید.(به نحوه قرار گرفتن آن توجه کنید) از پیچ گوشتی غیر رسانا هم می توانید کمک بگیرید. در صورت وجود گیره فلزی یا پلاستیکی، ابتدا باید برای درآوردن باتری مادربرد آن گیره نگهدارنده را باز کنید. اگر باتری را پیدا نکردید، دفترچه محصول را بررسی کنید یا به صورت آنلاین برای مدل مادربرد خود سرچ کنید.

باتری جدید را به شکل صحیح وارد و جایگزین کنید. اگر گیره وجود داشت، مجدد آن را ببندید.

تصویر زیر جای گیری درست باتری را نشان می دهد.

در ادامه روش تعویض باتری مادربورد کامپیوتر ، مجدد درب کیس را ببندید.

برق را متصل کنید.

اکنون می توانید کامپیوتر را روشن کنید.

جهت تست باتری مادربرد به تنظیمات بایوس بروید و تنظیمات مورد نیاز از جمله ساعت را مجدد اعمال و ذخیره کنید، سیستم را خاموش و مدتی بعد ساعت را چک کنید همه چی باید به درستی کار کند!

کار تعویض باتری CMOS برای کامپیوتر های دسکتاپ به اتمام رسید!

اگر شما از لپ تاپ استفاده می کنید، برای تعویض باتری مادربرد لپ تاپ کار بیشتری در پیش دارید. شما ضمن باز کردن قاب لپ تاپ، ممکن است نیاز باشد تا مادربرد آن را هم باز کنید که این کار نیاز به دقت و مهارت زیادی دارد. با توجه به تنوع مدل لپ تاپ ها، نمی توان آموزش واحدی را ارائه کرد اما شما خودتان می توانید برای مدل لپ تاپ خود سرچ کنید و یا آن را به تعمیرگاه های تخصصی برای تعویض باتری بایوس لپ تاپ Dell و.. ببرید. از آن جایی که در برخی از مدل ها باتری به مادربرد به وسیله لحیم و.. متصل می شود، در برخی از مدل ها تنها راه ممکن انتقال لپ تاپ به تعمیرگاه است.

در پایان اگر با باز کردن درب کیس متوجه کثیفی فن سی پی یو شدید، مطالعه مطلب آموزش تصویری تعویض، جا زدن و بستن فن CPU یا سی پی یو بر روی مادربرد کامپیوتر را هم فراموش نکنید.

 

 

 

 

 

 

 

 

Chipset چیست و چه کاربردی در کامپیوترها و سرورها دارد؟

هرگاه صحبت در خصوص مادربرد و رایانه باشد واژه Chipset نیز استفاده می شود. شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که چیپست چیست؟ برای پاسخ به این سؤال که Chipset چیست شما باید در ابتدا با ساختار و نوع فعالیت آن آشنا شوید. در این مقاله به صورت کامل به شما توضیح داده خواهد که Chipset کامپیوتر چیست و چه کاری انجام می دهد.

 Chipset چیست

در خصوص این سؤال که Chipset چیست باید گفت که چیپست در واقع مرکز ارتباطات و مرکز بررسی اطلاعات در مادربرد است که وظیفه کنترل دیگر سخت افزار های متصل به مادربرد را بر عهده دارد. در واقع Chipset به نوعی تعیین کننده ارتباط دیگر سخت افزار ها با یکدیگر می باشد. قطعات مختلفی که بر روی مادربرد قرار می گیرند باید در ارتباط کامل را هم باشند.

چیپست چیست و چه کاربردی در کامپیوتر ها دارد؟

 هرچه که چیپست رایانه بروز تر و جدیدتر باشد قطعات بروز تر و بهتری می توانند در کنار هم قرار گیرند و در نهایت کارایی و عملکرد رایانه بهتر خواهد شد. در صورتی که شما نیاز به ارتقا رایانه با استفاده از قطعات جدید باشید باید در ابتدا به چیپست مادربرد خود دقت کنید که آیا می تواند این قطعات جدید را پشتیبانی کند یا خیر. در مادربردها قابلیت های پیشرفته ای نسبت به دیگر مادربرد ها دارند و توانایی اورکلاک شدن را در خود قرار داده اند. در این بین چیپست مشخص می کند که مادربرد تا چه مقدار توانایی اورکلاک شدن را دارا می باشد.

 Chipset کامپیوتر چیست

در رایانه های قدیمی برای اینکه هر کدام از قطعه های سخت افزاری مانند موس ، کیبورد ، سی دی رام و فلاپی درایو بتوانند به خوبی با رایانه هماهنگ باشند یک چیپست مخصوص به خود را روی مادربرد داشتند. با گذشت زمان قرار گرفتن این تعداد Chipset کامپیوتر باعث شد که عملکرد رایانه ها دچار اختلال شود به همین دلیلی تصمیم گرفته شد که بر روی رایانه ها یک چیپست مجتمع قرار گیرد. این چیپ وظیفه هماهنگی با تمام اجزای رایانه را بر عهده دارد.

در گذشته رایانه ها دارای دو نوع Chipset کامپیوتربودند یکی از این چیپ ها در بالای مادربرد قرار می گرفت که با نام Northbridge شناخته میشود. این چیپ مستقیماً با CPU سیستم در ارتباط بوده و ارتباط میانی بین پردازنده و دیگر سخت افزارهای رایانه را برقرار می کند. سخت افزارهایی مانند رم و بخش های کنترل کننده PCI با استفاده از چیپست شمالی یا همان چیپ Northbridge با پردازنده در ارتباط خواهند بود.

چیپست چیست و چه کاربردی در کامپیوتر ها دارد؟

دیگر چیپ قرار گرفته روی مادربرد با نام چیپست Southbridge شناخته می شود. وظیفه این چیپ کنترل عملیات اجرایی و ارتباط با بخش های دیگر رایانه مانند کانکتورهای ساتا. کانکتور های IDE، کارت صدا، کارت شبکه، درگاه های یو اس بی و دیگر شیار های PCI است.

با توجه به موارد گفته شده می توان اهمیت چیپست ها را در بخش های زیر مشخص کرد:

سازگاری با دیگر سخت افزارهای رایانه

چیپست ها باید با تمامی سخت افزار ها سازگاری داشته باشند. هر سخت افزاری که با چیپست رایانه نتواند ارتباط برقرار کند فرآیند و عملکرد رایانه را دچار مشکل می‌کند. به همین دلیل تمام سخت افزارها یارانه باید به خوبی بتوانند با چیپست رایانه ارتباط برقرار کنند.

امکان انتخاب های ممکن برای ارتقاء رایانه

چیپست های قرار گرفته شده بر روی مادربرد ها می توانند تعداد زیادی از سخت افزار ها را جوابگو باشند. این طیف وسیع باعث میشود که دست شما برای ارتقا بخش های دیگر رایانه مانند رم ها، پردازنده ف هارد دیسک ها، کارت گرافیک، کارت شبکه و کارت صوتی باز نگه دارد. شما می‌توانید با تهیه که مادربرد مناسب که یک چیپست بهینه بر روی آن قرار داده شده باشد بعد از چند سال سیستم رایانه خود را به راحتی ارتقا دهید و از سخت افزار های جدید و حداکثر کارایی رایانه نهایت استفاده را ببرید.

قابلیت های اورکلاک ها

یکی از مهمترین قابلیت های قرار داده شده بر روی مادربردهای جدید قابلیت اورکلاک اتوماتیک است. شما می توانید بر اساس نیاز هایی که در رایانه دارید بر اساس نیاز خود رایانه خود را به صورت خودکار اورکلاک کنید تا حداکثر کارایی را از رایانه خود داشته باشید. همچنین در صورتی که به صورت دستی و شخصی بخواهید رایانه خود را اورکلاک کنید یک چیپست بینه و مناسب می‌تواند دست شما را برای انجام تنظیمات اورکلاک به خوبی باز نگه دارد.

 Intel chipset چیست

شرکت اینتل به عنوان یکی از پیشتازان در زمینه تولید قطعات کامپیوتر بعد از اقدام به طراحی Intel chipset مجتمع کرد. در این چیپست ها دو بخش جداگانه قرار گرفته و هر بخش وظیفه یکی از چیپ های قدیمی را انجام می داد. این Intel chipset ها در یک بخش مجتمع قرار گرفته و در محل خاصی از مادربرد نصب می شوند. این چیپست ها به عنوان یک چیپ مجتمع بر روی مادربرد ها تعریف شده و تمامی فعالیت های انجام شده بر روی دو چیپ قبلی را بر روی یک چیپ انجام می دهند.

در این سیستم جدید اینتل یک نوع چیپ تلفیقی برای این چیپ واحد در نظر گرفته است و این سیستم در واقع از یک پلتفرم بخش کنترل PCH استفاده می‌کند. این واحد بخش کنترل از طریق یک واسطه با نام DMI با پردازنده در ارتباط است. این تکنولوژی از سال 2004 به بعد توسط اینتل بر روی مادربرد ها تحت عنوان Intel chipset قرار گرفته شده است.

 

چیپست بر روی مادربرد قرار دارد چیست

چیپست یا مجموعه تراشه (به انگلیسی: Chipset) مجموعه از قطعات الکترونیکی است که شامل مجموعه‌ای از اجزای الکترونیکی در یک مدار مجتمع است که وظیفهٔ مدیریت جریان داده‌ها بین پردازنده، حافظه و قسمت‌های جانبی را بر عهده دارند. چیپست‌ها را معمولاً به گونه‌ای طراحی می‌کنند تا با یک خانوادهٔ معین از ریزپردازنده‌ها کار کنند. از آنجایی که چیپست وظیفهٔ کنترل ارتباط بین پردازنده و سخت افزار بیرونی را بر عهده دارد، نقش بسیار مهمی را در تعیین عملکرد سامانه، ایجاد می‌کند.

در رایانش، عبارت چیپست عموماً برای اشاره به تراشه‌های ویژه‌ای در مادربرد و یا کارت‌های توسعه به کار می‌رود. در رایانه‌های شخصی، نخستین چیپستی که برای IBM PC AT به کار رفت نیت چیپست متعلق به چیپس اند تکنالوجیز[و ۱] بود که برای اینتل ۸۰۲۸۵ طراحی شده بود.

نموداری از چیپست اصلی آمیگا

 

در رایانه‌های خانگی، پیشانه‌های بازی، سخت‌افزار بازی‌های آرکید در دههٔ ۱۹۸۰ و ۹۰ میلادی، عبارت چیپست برای تراشه‌های ضبط و نشر آواها و ارتباط تصویری استفاده می‌شد. به عنوان نمونه می‌توان به چیپست اصلی در کمودور آمیگا یا سیستم ۱۶ در سگا اشاره کرد.

هنگامی که صحبت از ریزپردازنده‌های کلاس پنتیوم ساختهٔ اینتل باشد، عبارت چیپست اغلب در مورد یک جفت تراشهٔ ویژه در مادربرد به کار می‌رود: پل شمالی و پل جنوبی.

سازندگان چیپست اغلب از سازندگان مادربرد مستقل هستند. سازندگان کنونی چیپست‌های مادربرد با معماری ایکس ۸۶ شامل اینتل، ای‌ام‌دی، ان‌ویدیا، اس‌آی‌اس، برادکام و وی‌آی‌ای می‌شود. رایانه‌های اپل و ایستگاه‌های کاری یونیکس به صورت سنتی از چیپست‌هایی برای طراحی سفارشی استفاده می‌کرده‌اند. برخی از سازندگان کارسازهای رایانه‌ای نیز برای محصولاتشان چیپست‌های سفارشی تولید می‌کنند.

بررسی و رفع مشکلات سی پی یو لپ تاپ

سی پی یو یا پردازنده، یکی از مهم ترین اجزای سیستم های رایانه ای است که اگر آسیب دیده و یا به هر دلیلی درست کار نکند، مشکلات زیادی در عملکرد سیستم ایجاد می کند. امروز و در این مقاله، نحوه رفع مشکلات سی پی یو لپ تاپ را به شما آموزش می دهیم. مشکلاتی که بعضا این تراشه کوچک را درگیر کرده و مانع از کار کردن آن به شکل صحیح می شوند.

با توجه به این که تمام پردازش های سیستم بر عهده cpu است، مشکلات آن بر روند کلی کار لپ تاپ و رایانه تاثیر منفی خواهد گذاشت. بنابراین ضروری است که مشکلات سی پی یو لپ تاپ را بشناسید و راههای برطرف کردن آنها را نیز بلد باشید. البته گاهی مشکل بسیار جدی بوده و نیاز به کمک گرفتن از یک تعمیرکار ماهر دارید. در این صورت نمایندگی تعمیر لپ تاپ سامسونگ برای ارائه تخصصی ترین خدمات در خدمت شما عزیزان است.

رایج ترین مشکلات سی پی یو لپ تاپ

پیش از آن که با روش های رفع مشکلات سی پی یو لپ تاپ آشنا شوید، باید این مشکلات را بشناسید. مهم ترین ایراد این قطعه، 100 درصد شدن است که در بخش های بعدی مفصلا به آن می پردازیم. گاهی پردازنده داغ می شود که این نشان می دهد این قطعه دچار آسیب دیدگی شده و نیاز به تعمیر دارد. همچنین گاهی ممکن است که پردازنده لپ تاپ یا کامپیوتر ویروسی شود. کند شدن پایه‌های CPU هم مسئله دیگری است که روند کاری این قطعه را به شدت مختل می کند. کاهش سرعت CPU و خرابی سیستم خنک کننده هم از دیگر مشکلات سی پی یو رایانه هستند که باید در اسرع وقت پیگیری و برطرف گردند.

نحوه رفع مشکلات cpu لپ تاپ

حل مشکل ۱۰۰ درصد شدن CPU

یکی از مهم ترین مشکلات سی پی یو لپ تاپ، 100 درصد شدن آن است. در این حالت مصرف CPU بالا می رود و لپ تاپ مدام هنگ می کند. برای حل این مشکل روشهای مختلفی دارد. مثلا می توانید درایو سخت افزار را از طریق برنامه های کاربردی مختلف، مورد بررسی قرار دهید. گاهی بروزرسانی درایورها این مشکل را برطرف می کند. غیرفعال کردن دستگاه‌‌‌های داخلی هم گاهی روش موثری برای رفع مشکل 100 درصد شدن cpu لپ تاپ است.

منوی استارت ویندوز را باز و عبارت Device Manager را در آن پیدا کنید. روی این گزینه کلیک کرده و وارد پنجره Device Manager شوید و در لیستی که نمایش داده می‌‌‌ شود، با راست کلیک کردن روی درایورهایی مانند کارت شبکه و غیره، آنها را غیر فعال کنید. همچنین بد نیست که از طریق Device Manager، ورودی‌‌‌ هایی مانند یو اس بی و دیگر دستگاه های جانبی را نیز غیرفعال کنید.غیر فعال کردن صدا، جابه‌جایی سخت افزارهای خراب و بروزرسانی بایوس هم روشهای دیگری برای رفع این مورد از مشکلات پردازنده لپ تاپ به شمار می روند.

کند شدن پایه‌‌‌ های CPU

از دیگر مشکلات سی پی یو لپ تاپ، باید به کند شدن پایه های آن اشاره کرد. در این وضعیت، یکسری از پایه‌‌‌ های با جریان بالا، مانند پایه‌‌‌ های تغذیه که در چند جا قرار دارد، کند می شوند. البته مشکل زمانی جدی می شود که پایه‌‌‌ های اصلی ریز پردازنده کند شوند. در این صورت راهی جز تعویض این پایه ها وجود ندارد.

رفع مشکل خطای CPU over temperature error! Press F1to resume

از جمله مشکلات CPU کامپیوتر و لپ تاپ زمانی است که پیغام خطای CPU over temperature error! press F1 to resume نمایش داده می شود. این مشکل معمولا ناشی از بایوس است و برای برطرف کردن آن باید وارد بایوس شده و آن را آپدیت و تنظیم کرد. چنانچه مسئله حل نشد، باید پردازنده از جای خود خارج و مجددا نصب شود. ضروری است که این کار توسط کارشناس دوره دیده تعمیرات لپ تاپ انجام شود تا سیستم آسیب بیشتری نبیند.

اسلوموشن شدن

اسلوموشن شدن هم یکی دیگر از مشکلات سی پی یو لپ تاپ است که رواج کمتری نسبت به موارد قبلی دارد. این مشکل به این صورت است که هم زمان با افزایش کار سیستم و افزایش دمای لپ تاپ، تصاویر حالت اسلوموشن پیدا می کنند. اتصال ناقص CPU باعث بروز این ایراد می شود و به مرور زمان، پردازنده را به طور کلی از بین خواهد برد. تنها تعمیرکار مجرب می تواند این مسئله را به شکل حرفه ای و تخصصی، عیب یابی و برطرف نماید.

• نمایش پیغام خطای  Intel CPU ucode loading error

نمایش پیغام خطای Intel CPU ucode loading error هم یکی دیگر از مشکلات سی پی یو لپ تاپ است. بهترین راه برای رفع این مشکل، آپدیت کردن بایوس است.

داغ شدن پردازنده

از دیگر مشکلات CPU می ‌‌توان به داغ شدن این قطعه  اشاره کرد که بسیار هم جدی و مهم است. علامت بروز این مشکل این است که سیستم مدام هنگ می کند و صفحه کلید و موس قفل می شوند. انجام اقدامات موثر برای سرویس CPU و یا فن CPU  در این شرایط برای رفع مشکلات سی پی یو ضروری است.

ویروسی شدن سی پی یو

گفتیم که یکی از مشکلات CPU لپ تاپ، ویروسی شدن آن است. به طور کلی برخی از ویروس ها به صورت ویژه برای ایجاد خرابی در پردازنده طراحی می شوند. در صورت ورود این گونه ویروس ها به سیستم، تعداد زیادی فایل اجرای cmd.exe اجرا شده و به دنبال آن، پردازنده به شدت داغ می شود. استفاده از یک آنتی ویروس یا آنتی تروجان قوی، این مشکل را حل می کند.

کاهش سرعت سی پی یو

به عنوان آخرین مورد از مشکلات سی پی یو لپ تاپ  نیز باید به کاهش سرعت آن اشاره کنیم. سرعت پردازنده کامپیوتر به دلیل استفاده طولانی مدت، اجرای همزمان تعداد زیادی برنامه و یا ویروسی شدن، کاهش پیدا کرده و در نهایت موجب افت سرعت سیستم می شود. با استفاده از نرم افزارهای  ویژه ای می توانید ضمن تست سرعت سی پی یو، آن را افزایش داده مشکل را حل کنید.

علائم سوختن سی پی یو

قت فرسا انجام می‌شود ، و مجبور می شود استفاده از پردازنده را برای مدت زمان مشخصی افزایش دهد ، اما پس از اتمام روند ، به سطح پایین‌تری می‌رسد.

همانطور که متوجه خواهید شد ، این تغییر مداوم حالت پردازنده شما را بیش از هر سخت افزار دیگری در رایانه تحت فشار قرار می دهد. خوشبختانه cpuیکی از با دوام ترین اجزای رایانه است و بدون مبارزه خوب نمی سوزد. پردازنده های رایانه ای برای انجام کارهای فشرده و متعدد در هر زمان طراحی شده اند.

فن آوری های داخلی با اطمینان از بهینه بودن شرایط کار و در محدوده های مشخص شده ، بارها و دما را تحت فشار قرار می دهند. با این حال ، با گذشت زمان ، بار ثابت ، استرس ، تغییر دما و سایر متغیرها به طور حتم سخت افزار را “علامت گذاری” می کنند و در نهایت ، پس از صدها ساعت استفاده ، سیستم شما عملکرد متفاوتی را آغاز می کند. در این مرحله است که ممکن است از خود بپرسید “آیا پردازنده من در حال سوختن است”؟ . در این حالت حتما باید علائم سوختن cpu را بدانید تا متوجه سوختنcpu  شوید

علائم سوختن cpu

ما در بخش‌های زیر این علائم رایج را مورد بحث قرار خواهیم داد تا درک بهتری به شما بدهیم و ابزارهایی برای تعیین این‌که CPU شما در حال از بین رفتن است یا نه در اختیارتان قرار دهیم.

 رایانه به طور خودکار خاموش می‌شود.

رایانه‌ای که به طور خودکار خاموش می‌شود یکی از نا‌ امیدکننده‌ترین موارد برای هر‌‌ کاربر است و یکی از نشانه‌های احتمالی خراب بودن  CPUو از علائم سوختن cpu است. در این حالت ، مهم است که بتوانید با آزمایش و تشخیص سایر مولفه‌ها مانند منبع تغذیه و / یا GPU تا زمان شناسایی سخت افزار معیوب ، متوجه شوید که کدام قسمت از سیستم شما به درستی کار نمی‌کند.

دمای بالای CPU یکی از عوامل اصلی خاموش شدن خودکار کامپیوتر است. این مسئله معمولاً با شروع یک یا چند خاموش شدن خودکار نشان داده می‌شود و در نهایت با گذشت زمان شدیدتر می‌شود. اگر این اتفاق افتاد ، خوب است که دمای پردازنده خود را بررسی کرده و ترکیب حرارتی یا سیستم خنک‌کننده را تغییر دهید.

مشکلات راه‌اندازی سیستم

هنگامی که کامپیوتر خود را روشن می‌کنید ، اولین چیزی که مشاهده خواهید‌کرد BIOS POST (خودآزمایی روشن) است. خودآزمایی روشن یا خاموش یک تست تشخیصی سیستم است که تعیین می‌کند مشکلی در سخت افزار شما وجود دارد یا خیر. اگر در هنگام POST مشکلی پیدا نشد ، رایانه باید طبق معمول بوت شود. برعکس ، در صورت شناسایی خطا ، سیستم بوت نمی‌شود و پیغام خطایی که اطلاعات مربوط به موضوع را نشان می‌دهد نمایش داده می‌شود.

معمولاً ، اگر یک جزء قبلاً آسیب دیده باشد ، POST این مشکل را به عنوان سخت افزار از دست رفته تلقی می‌کند. در موارد دیگر ، BIOS POST ممکن است نتواند تمام مشکلات موجود در رایانه را شناسایی و تشخیص دهد. سیستم شما ممکن است به طور معمول راه اندازی شود و سپس به طور ناگهانی فریز کرده یا به طور خودکار دوباره راه اندازی شود.این گزینه ممکن است یکی از علائم سوختن cpu باشد.

کامپیوتر روشن نمی‌شود.

یکی دیگر از علائم سوختن cpu ممکن است سیستمی باشد که روشن نمی‌شود. این می‌تواند به اشکال مختلف باشد. ممکن است دکمه روشن / خاموش را فشار دهید و مشاهده کنید که رایانه شما پاسخ نمی‌دهد.

در موارد دیگر ، طرفداران برای چند ثانیه چرخیده و خاموش می‌شوند. همان‌طور که قبلاً گفته شد ، اگرچه ممکن است سایر مولفه‌ها مسئول این رفتار باشند ، در این بلاگ ما از نقطه نظر CPU به بررسی این مسئله می‌پردازیم ، سعی می‌کنیم توضیحی در مورد این‌که چرا یک پردازنده معیوب ممکن است باعث چنین مواردی شود و در نهایت ، نکاتی برای تشخیص ، عیب یابی و رفع آن‌ها را می توانید در ادامه این  بیابید.

اگرچه این ممکن است به دلیل یک سری دیگر از اشکالات سخت افزاری و / یا پرونده‌های خراب سیستم باشد ، اما هم‌چنین ممکن است از علائم سوختن CPU باشد.

سیستم فریز می‌شود

انجماد سیستم یک مشکل آزار‌دهنده است و هنگامی رخ می‌دهد که سیستم پاسخ ندهد و یکی از رایج ترین علائم سوختنcpu  می‌باشد. در این حالت تعجب خواهید کرد که چرا رایانه کار نمی‌کند یا نشانگر ماوس شما از حرکت متوقف شده است. انجماد سیستم می‌تواند به صورت تصادفی اتفاق بیفتد.

این می‌تواند در هنگام راه اندازی ، هنگام استفاده زیاد از سیستم یا حتی هنگامی که رایانه در حالت بیکار است ، رخ دهد. در این سناریو ممکن است مشکلی در مورد سخت افزار یا نرم افزار شما وجود داشته باشد و ممکن است خطرناک باشد که یک CPU بد یکی از عواملی است که رایانه شما از فریزینگ تصادفی رنج می‌برد. مراحل صحیح عیب‌یابی ممکن است این مشکل را برطرف کند

صفحه آبی

BSOD یا صفحه آبی مرگ یک خطای سیستم یا خطای مهلک است که در سیستم عامل های Microsoft Windows یافت می‌شود. BSOD معمولاً هنگامی اتفاق می‌افتد که سیستم عامل مانند همیشه متوقف شود.

دلایل مختلفی می تواند باعث BSOD شود ، یکی از آن‌ها ممکن است سخت افزار معیوب و یکی از علائم سوختن cpu باشد. وقتی رایانه شخصی شما از BSOD رنج م‌ برد ، صفحه شما آبی می شود و یک کد خطا شامل اطلاعاتی در مورد این‌که چرا سیستم شما به شرایطی رسیده است که دیگر نمی‌تواند به طور ایمن کار کند ، نمایش داده می‌شود

بوق زدن

آیا تاکنون نام کد مورس را شنیده‌اید؟ این کد به سادگی نوعی روش مخابراتی است که در زمان‌های قدیم استفاده می‌شده‌است. با یک سری یا ترکیبی از بوق کوتاه و بلند کار می‌کند. به همین ترتیب ، مادربرد شما همچنین قادر به تولید کدهای بیپ است.

این کدها درست مانند کد مورس کار می‌کنند ، که آن‌ها نیز از بوق های کوتاه و بلند تشکیل می‌شوند. هر سری از کدها به مسئله خاصی در سخت افزار سیستم شما اشاره دارند. برای کسب اطلاعات بیش تر در مورد هر کد ، با کتابچه راهنمای مادربرد خود مراجعه کنید. به عنوان مثال ، در برخی مادربردهای ایسوس که از سیستم عامل Megatrends آمریکایی استفاده می‌کنند ، پنج بوق کوتاه نشان می‌دهد که مشکل از CPU یا مادربرد وجود دارد.

با این وجود همه مادربردها قادر به “بوق زدن” نیستند. در این صورت ، یک بلندگوی داخلی ارزان قیمت که می‌تواند به هدر روی مادربرد شما متصل شود ، قابل استفاده است.

عوامل مثبت کاذب را از بین ببرید

این که هنگام انجام تشخیص سیستم ، اشتباه کنیم بسیار منطقی است. از این گذشته ، CPU تنها سخت افزار موجود در رایانه نیست. این همان چیزی است که عیب یابی رایانه را به یک کار پیچیده تبدیل می‌کند. عیب‌یابی رایانه ممکن است دشوار باشد و به کار خاصی نیاز دارد. با این حال ، با استفاده از ابزار و دانش مناسب ، شناسایی علت اصلی خرابی سیستم و تشخیص علائم سوخت cpu می‌تواند کار نسبتاً ساده ای باشد

ظاهر

با نگاهی كوتاه به مادربرد رایانه می توان نشانه های خرابی سی پی یو را نشان داد. در موارد شدید گرم شدن بیش از حد، پردازنده از ظاهر سوختگی برخوردار می‌شود. برد مدار اطراف سوکت پردازنده نیز ممکن است دارای علائم سوختگی باشد. CPU در این حالت غیرقابل برگشت، آسیب می بیند. اگر برد دارای علامت های سوختنی نسبتاً بزرگی است، ممکن است مجبور شوید مادربرد یا کل رایانه را تعویض کنید.

گرم شدن بیش از حد

یک پردازنده مرکزی ممکن است به دلیل گرم شدن بیش از حد، مشکلات موقتی ایجاد کند. در این حالت ممکن است خسارت دائمی نباشد. CPU ها به طور کلی گرمای کافی تولید می کنند تا به فن های خنک کننده نیاز داشته باشند. اگر فن از گرد و غبار پر شده باشد یا در غیر اینصورت ضعیف کار کند، شما ممکن است گاهی اوقات صفحه های آبی و سایر رفتارهای نامنظم را از رایانه شخصی خود مشاهده کنید.

گرم شدن بیش از حد طولانی مدت می‌تواند CPU را از بین ببرد، بنابراین اگر به فن خود مشکوک هستید، آن مشکل را در اسرع وقت برطرف کنید. CPU از یک فن داخلی برای خنک نگه داشتن خود بهره می برد اما اگر فن به دلایلی خراب شود، پردازنده می تواند به طور موقت گرم شود.

به همین دلیل باید اطمینان حاصل کنید که همه فن های موجود در رایانه شما هر سال یک بار بررسی و تمیز می‌شوند. اگر به نظر می رسد CPU شما از گرم شدن مکرر رنج می برد ، ابتدا فن آن را تمیز کنید. اگر این کار نمی کند ، BIOS را بررسی کنید تا ببینید آیا راهی برای کاهش RPM آن وجود دارد. انجام این کار ممکن است تأثیر قابل توجهی در عملکرد داشته باشد، خصوصاً اگر از رایانه خود برای فعالیت های فشرده گرافیکی استفاده می کنید.

به خاطر داشته باشید که گرم شدن بیش از حد طولانی مدت می تواند به طور مداوم به CPU آسیب برساند. اگر 100٪ مطمئن هستید که CPU بیش از حد گرم می شود (برخی مادربردها دارای ابزارهای تشخیصی هستند که به شما امکان می دهد دمای پردازنده را کنترل کنید) ، راهی برای پایین آوردن دما پیدا کنید و یا با یک متخصص در مورد رفع آن مشورت کنید.

 قفل شدن سیستم

قفل شدن و گرمای بیش از حد بلافاصله قبل از خاموش شدن رایانه شخصی از نشانه های خرابی سی پی یو است. اگر متوجه شده اید که کامپیوتر شما قبل از خرابی نهایی مواردی را قفل کرده است و گیر می‌کند، یکی از مواردی که باید در نظر بگیرید cpu بد است.

آسیب های جسمی

به طور کلی می‌توان یک CPU بد را از طریق ظاهر خارجی آن تشخیص داد. اگر پردازنده به مدت طولانی در معرض حرارت قرار گیرد ، ممکن است برای همیشه آسیب ببیند. علاوه بر این ، ممکن است علامت‌های سوخته روی CPU باقی مانده باشد. همچنین ممکن است متوجه علائم سوختگی در اطراف سوکت CPU شوید. در این نوع موارد ، خسارات شدیدتر و غیر قابل برگشت است. تنها کاری که می‌توانید در مورد آن انجام دهید این است که به سادگی آنها را جایگزین کنید و نسبت به خرید سی پی یو جدید اقدام کنید

خاموش شدن مکرر

پردازنده‌ای که بیشتر در معرض حرارت قرار می‌گیرد ، بیشتر دچار خرابی می‌شود. CPU ها گرمای بیشتری تولید می‌کنند که توسط فن‌ها دفع می‌شود. اگر فن‌ها با گرد و غبار و سایر ذرات مسدود شوند ، نمی‌تواند این گرمای اضافی را از بین ببرد. در نتیجه پردازنده می‌تواند بیش از حد گرم شود تا حدی که قابل تحمل نیست. بنابراین برای جلوگیری از آسیب بیشتر به پردازنده ، مادربرد اقدامات لازم را برای خاموش کردن رایانه انجام می‌دهد.

مسائل مربوط به بوت شدن

در صورت خرابی CPU ، روند بوت شدن معمولی را طی نمی‌کند. هنگامی که کامپیوتر را راه اندازی می‌کنید ، هیچ کدبی را نمی‌شنوید زیرا تست POST انجام نشده است. تنها چیزی که ممکن است بشنوید صدای فن‌ها است. جدا از آن فقط یک صفحه خالی نمایش داده می‌شود. مهم نیست که چند بار کلیدهای صفحه کلید را فشار دهید یا دکمه‌های ماوس را فشار دهید ، نمی‌توانید هیچ پاسخی از رایانه دریافت کنید. با مشاهده LED های مادربرد می‌توانید این امر را بیشتر تأیید کنید. اگر هنگام روشن شدن کامپیوتر چراغ های LED روشن می‌شوند اما سیستم POST را پشت سر نمی گذارد ، این نشان دهنده خرابی پردازنده است.

چگونه کامپیوتر خود را عیب یابی کنید؟

همه موارد ، از جمله پردازنده ، RAM ، GPU (در صورت وجود) و تنظیم گرمای پردازنده را بازنشانی کنید. گاهی اوقات ، دلیل عدم توانایی بوت شدن رایانه شما ممکن است نصبنادرست یک یا چند مورد از این قطعات باشد.

-کابل ها را محکم کنید. سیم‌کشی شل از استفاده صحیح رایانه جلوگیری می‌کند. گاهی حتی سیستم شما حتی روشن نشود.

-سخت افزارها را یکی یکی بردارید و تست کنید. این تا حد زیادی موثرترین راه برای عیب یابی رایانه است. شناسایی اینکه کدام یک از مولفه‌های خاص از بین چندین مورد نصب شده در سیستم شما ممکن است کار دشواری باشد. حذف یک به یک سخت افزار و آزمایش سیستم پس از هر تغییر ممکن است موثر ترین راه برای محدود کردن مسئله به یک عنصر خاص باشد.

-کارت گرافیک را بردارید. اگر کارت گرافیک اختصاصی روی رایانه شخصی خود نصب کرده اید ، سعی کنید آن را بردارید و کابل نمایش را مستقیماً به پنل ورودی / خروجی مادربرد خود که در پشت سیستم شما قرار دارد وصل کنید. بسته به سخت افزار شما ، این می تواند یک درگاه HDMI ، VGA یا DVI باشد.

– هر قسمت را عوض کنید. اگر مراحل فوق مشکلی را برطرف نکرده و قطعات یدکی در قسمت خوابیده دارید ، می‌توانید این موارد را در سیستم خود تعویض و نصب کنید. اگر جایگزینی یک مولفه خاص منجر به رفع مشکل شود ، به احتمال زیاد این مولفه خاص معیوب بوده است.

اگرچه ما بر اساس دانش خود ، رایج ترین موضوعاتی را که ممکن است در نتیجه CPU معیوب ایجاد شوند ، و از علائم سوختن CPU باشد ذکر کردیم ، اما باز هم ممکن است شاخص‌های دیگری وجود داشته باشد. پیروی از مراحل فوق عیب یابی باید به شما کمک کند مشکل رایانه خود را تشخیص داده و عیب یابی کنید.

کل رایانه خود را تشخیص داده و عیب یابی کنید.

 

دلایل ظهور علائم سوختن cpu

  حرارت

برای کاربران با تجربه و علاقه مندان ، نگه داشتن CPU در دمای پایین کار بسیار مهمی است. گفته می شود که دمای بالا منجر به کاهش طول عمر پردازنده می‌شود. اگرچه پردازنده های مدرن برای مقاومت و کار در دمای بالا طراحی شده اند ، اما قرار گرفتن در معرض کار طولانی مدت ممکن است باعث آسیب دائمی CPU شود و بنابراین توصیه نمی شود. دمای بالای پردازنده معمولاً نتیجه استفاده از سینک های گرمایشی ارزان و یا تهویه نامناسب است.

ولتاژ برق

افزایش قدرت الکتریکی نه تنها برای CPU بلکه برای سایر اجزا نیز خطرناک است. این ممکن است باعث آسیب دائمی به کل سیستم شده و علائم سوختن cpu را پدیدار کند زیرا جریان الکتریکی با سرعت بسیار بالا و فراتر از مکانیسم های محافظت داخلی PSU و CPU شما افزایش می‌یابد. در برخی موارد ، افزایش برق می‌تواند به سایر لوازم خانگی نیز آسیب برساند. برخورد خط برق توسط صاعقه یا قطع برق از دلایل عمده افزایش برق است.

 

مشکل داغ شدن CPU علت و راه حل

داغ شدن CPU یکی از مشکلاتی است که کاربران زیادی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، در این مقاله با بررسی دلایل داغ شدن CPU و راه های حل این مشکل پذیرای شما خواهیم بود.

گرمای زیاد همواره برای کامپیوتر و لپ تاپ خبر بدی است. دمای بالا می‌تواند به مدارهای الکتریکی صدمات جبران ناپذیری را وارد کرده و حتی موجب آتش سوزی و انفجار شود. جای تاسف است که مدارهای الکتریکی به‌طور طبیعی در عملکرد خودشان تولید گرما می‌کنند. به دلیل خطر صدمات جبران ناپذیر در اثر همین گرما، تقریبا همه‌ی کیس‌های کامپیوتر برای ایجاد حداکثر جریان هوا در فضاهایی که به آن نیاز وجود دارد، از چندین فن برای جذب هوای سرد و تازه و بیرون کردن گرما از آن استفاده می‌کند.

با گذشت زمان و با استفاده‌ی منظم، توانایی دستگاه شما برای گرفتن گرما از CPU و دفع آن بدتر خواهد شد. موارد مختلفی وجود دارد که می‌تواند روی کارایی سیستم‌های خنک کننده کیس تاثیر بگذارد و در نتیجه، باعث گرم شدن و در نهایت آسیب به اجرای سازنده‌ی آن می‌شود. به همین دلیل است که شما باید یک CPU که بیش از گرم شده است را شناسایی کرده و علل آن را مشخص کنید. اقدامات لازم برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد CPU می‌تواند از بروز چنین صدماتی در آینده جلوگیری کند.

داغ شدن CPU ؛ چرا؟ و چگونه ؟!

پردازنده بیش از حد گرم، اصلا موضوع خنده‌داری نیست. استفاده‌ی مداوم از دستگاهی که مرتبا بیش از حد گرم می‌شود، می‌تواند باعث آسیب دائمی به اجزای داخلی آن شود. هنگامی که پردازنده مرکزی شما سرخ شد، برای همیشه باید با آن خداحافظی کنید. این روند بدین معنی است که باید جایگزینی برای آن پیدا کنید و امید به تعمیر آن داشتن بی فایده است.

به فن پردازنده گوش کنید

اولین راه برای دانستن اینکه CPU شما بیش از حد گرم شده است، گوش دادن به فن آن است. قرار نیست که فن CPU برای همیشه به‌صورت سازگار با آن کار کند و ممکن است که مشکلاتی برایش ایجاد شده باشد. به‌طور معمول، فن‌های CPU می‌تواند با سرعت‌های مختلف کار کند. با گرم شدن پردازنده مرکزی، فن‌ها سرعت بیشتری به خود می‌گیرند تا هوای گرم را با سرعت بیشتری از پردازنده دور کنند. اگر متوجه این شدید که فن CPU به‌طور غیرمعمولی صدای بلندی دارد، این یک هشدار زودهنگام به شما است که نشان می‌دهد پردازنده مرکزی شما بیش از حد گرم شده است. این موضوع حتی زمانی هم رخ خواهد داد که از برنامه یا بازی سنگینی استفاده نمی‌کنید.

کاهش عملکرد کلی کامپیوتر

یکی دیگر از علائم مشهودی که نشان می‌دهد CPU بیش از حد گرم شده، زمانی است که کامپیوتر شما برای انجام وظایفی که قبلا در آن بسیار خوب است، تلاش مضاعف می‌کند. به عنوان مثال، اگر حس کرده‌اید که برنامه‌ی ویرایش فیلم مورد علاقه شما هم‌اکنون با سرعت کمتری کار می‌کند یا فریم‌ها به چپ و راست انتقال می‌یابند، این می‌تواند بدین معنی باشد که پردازنده مرکزی در انجام همان کارهایی که در گذشته در آن‌ها خوب بوده است، با مشکل مواجه شده است و اصطلاحا وارد حالت Throttling شده است.

Trottling پردازنده زمانی رخ می‌دهد که پردازنده چنان داغ می‌شود که سیستم آن را مجبور می‌کند تا فرکانس پایین‌تری کار کند تا تولید گرما کاهش یابد. نتیجه‌ی ان نیز کاهش عملکرد کلی پردازنده خواهد بود. با مراجعه به Task Manager از طریق کلیدهای ترکیبی CTRL + Shift + Esc و باز کردن تب Performance می‌توانید بررسی کنید که آیا پردازنده مرکزی شما روی سیستم ویندوز مضراتی دارد یا خیر. در این بخش دسته‌ای نمودارها و اعداد را مشاهده خواهید کرد، اما شما تنها می‌توانید اطلاعات مربوط به پردازنده‌ی خود را مرور کنید.

یک برنامه سنگین که CPU را درگیر می‌کند، مانند برنامه ویرایش عکس یا ویدیو را باز کنید و نحوه تغییر اعداد و سرعت را با گذشت زمان مشاهده کنید. هنگامی که پردازنده به دلیل کار زیاد بیش از حد گرم می‌شود، استفاده از آن معمولا به بالای ۱۰۰ درصد می‌رسد و در برخی مواقع، سرعت CPU ناگهان کاهش پیدا خواهد کرد. در چند دقیقه‌ی بعدی متوجه خواهید شد که این امر باعث ایجاد چندین قله‌ی تیز در نمودار مربوط به استفاده‌ی CPU می‌شود.

خاموش شدن تصادفی و ریستارت

پردازنده‌های مدرن به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در هنگام گرم شدن بیش از حد، به‌طور خودکار خاموش شوند. معمولا حداقل دمایی که CPU باید روی آن به نقطه‌ی خاموش شدن خودکار برسد، بسیار زیاد است و اغلب ۹۰ درجه سانتی گراد یا بیشتر برای آن تعیین می‌شود. اگر گاهی اوقات متوجه شده‌اید که هنگام باز کردن برنامه‌های خاص، کامپیوتر شما خاموش می‌شود، این مورد ممکن است نشان دهنده‌ی وجود گرمای زیاد در قلب کامپیوتر شما باشد. اگر کامپیوتر شما به مرحله‌ای رسیده است که خود به خود خاموش می‌شود، باید استفاده از دستگاه را متوقف کرده و سریع عیب یابی را توسط خود یا یک متخصص شروع کنید. هر باری که CPU شما به دمای بالای حد مجاز می‌رسد، احتمالا آسیب رسیدن دائمی به آن افزایش پیدا خواهد کرد.

چک کردن دمای پردازنده با نرم‌افزار

اگر می‌خواهید که به اعداد دمای خام نگاهی بیندازید، می‌توانید از یکسری برنامه‌های سوم شخص استفاده کرده و مدیریت بهتری روی دمای CPU خود داشته باشید. تعداد زیادی از گزینه‌های نرم‌افزاری در دسترس شما قرار دارد که می‌توانید از آن‌ها برای خواندن دمای CPU استفاده کنید. این برنامه‌ها گاهی اوقات تخصصی هستند و گاهی اوقات نیز به‌صورت تخصصی توسط تولید کنندگان CPU تولید شده و در اختیار شما قرار می‌گیرند.

در این بخش ما قصد داریم که یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های سوم شخص در این زمینه را به شما معرفی کنیم. این برنامه توسط کارشناسان بسیاری برای تشخیص مشکلات گرمای بیش از CPU توصیه شده است. نیازی به نگرانی نیست، این برنامه کاملا ایمن است و به سیستم شما آسیبی نخواهد رساند. این نرم‌افزار Core Temp نام دارد و به شما لیستی اساسی از اطلاعات مربوط به ساخت و مدل پردازنده مرکزی، تعداد هسته‌های آن، میزان مصرف انرژی و میانگین دمای هر یک از هسته‌ها ارائه خواهد داد.

هنگامی که می‌خواهید این برنامه را نصب کنید، صرفا روی Next های پیاپی کلیک نکنید و سعی کنید نگاهی به لیستی از کادرهایی که نمایش داده می‌شود، بیندازید. مطمئن شوید که همه‌ی گزینه‌ها را بررسی کرده و نصب Core Temp را به حالت بهتری انجام دهید. در غیر اینصورت، نرم افزارهای اضافی دیگری همراه با آن نصب خواهند شد که می‌توانند آزاردهنده باشند.

اطلاعات مهمی در بخش پایین خواندن دمای CPU وجود دارد. همان‌طور که می بینید، کامپیوتر نمونه از پردازنده ۴ هسته‌ای استفاده می‌کند. دمای متوسط برای هر هسته درست در کنار شماره هسته و به دنبال آن، حداقل دما و درصد باری آن آورده شده است. درست بالاتر از میانگین دما، عبارت Tj. Max را مشاهده می‌کنید. این مورد که کوتاه شده‌ی عبارت Temperature Junction Maximum است، محدودیت دمایی است که CPU در آن شروع به داغ شدن خواهد کرد. در این کامپیوتر نمونه مشاهده می‌کنید که این میزان ۱۰۰ درجه سانتی گراد آورده شده است.

هنگامی که در حال مرور صفحات وب بوده یا از کامپیوتر خود استفاده نمی‌کنید، میانگین دمای هسته‌ی شما باید در حدود ۳۰ الی ۶۰ درجه سانتی گراد باشد. هنگامی که از یک برنامه با استفاده زیاد از CPU همانند ویرایشگرهای عکس و فیلم بهره می‌برید، این دما می‌توانید بین ۷۰ الی ۸۰ درجه سانتی گراد باشد.

شما هرگز نباید اجازه دهید که میزان Tj برای پردازنده اتفاق بیفتد. هرچقدر هم که کار مهمی با کامپیوتر خود دارید، سعی کنید در این مواقع کمی آن را خاموش کرده و خنک سازی را برایش ممکن کنید. Tj بالا نشان دهنده‌ی مسئله گرم شدن بیش از حد پردازنده مرکزی است و شما بلافاصله باید علت آن را جستجو کرده و راه حل‌های احتمالی را بررسی کنید.

راه حل داغ شدن CPU؛ چطور سی پی یو را خنک نگه داشته و از گرمای بیش از حد آن جلوگیری کنیم؟

همان‌طور که قبلا به‌طور خلاصه عرض کرده بودیم، اصول سیستم‌های خنک کننده پردازنده کاملا ساده هستند. آن‌ها گرما را از CPU کشیده و آن را از محفظه بیرون می‌کنند. ما می‌توانیم این فرایند را به سه مرحله ساده تقسیم کنیم:

گرما از CPU گرفته می‌شود.

گرما از محفظه CPU خارج می‌شود.

هوای خنک و تازه به داخل محفظه انتقال می‌یابد.

تنظیمات رایج رایانه شما توسط مجموعه‌ای از فن‌ها با عملکردهای مختلف خنک‌سازی می‌شود. برخی از فن‌ها هوای خنک محیط را از اطراف کیس وارد می‌کنند و این در حالی است که برخی دیگر نیز صرفا هوای گرم را از محفظه خارج می‌کنند.

حتی سیستم‌های خنک کننده مایع پیچیده نیز با همین اصل اساسی کار می‌کنند. یک سری لوله‌ها جریان مایع خنک دائمی را از طریق پردازنده فشار می‌دهد که گرما را از مجموعه دور نگه دارد. مایعی که توسط CPU در حال گرم شدن است، از طریق رادیاتور عبور می‌کند و سپس این گرما را به هوای خارج از کیس منتقل می‌کند. سپس مایع خنک شده دوباره در سیستم خنک کننده بازیافت خواهد شد.

حال بیایید نگاهی نیز به روش‌هایی بیندازیم که می‌توانید در هر یک از مراحل، کارایی سیستم خنک کننده خود را بهبود بخشید.

دور کردن گرما از CPU

قبل از اینکه بتوانیم در مورد اینکه سیستم‌های خنک کننده‌ای صحبت کنیم که گرما را از محفظه CPU بیرون می‌کشند، درک اینکه این هدایت گرمایی چگونه انجام می‌گیرد، بسیار مهم است. هدایت گرمایی میزان توانایی انتقال گرما در ماده است و بر حسب وات بر متر مربع کلوین اندازه‌گیری می‌شود. حال بیایید هدایت حرارتی را در برخی از موادی که به‌طور معمول در کامپیوترها استفاده می‌شود را باهمدیگر مقایسه کنیم:

رسانایی حرارتی هوا ۰.۰۲۴۵ W/mK است.

آلومینیوم ۲۰۵ W/mK است

مس ۳۸۵ W/mK است.

طلا ۳۱۴ W/mK است.

یک نگاه سریع به این اعداد نشان می‌دهد که هوای ساده به طرز وحشتناکی در انتقال گرما ناکارآمد عمل می‌کند. تنها قرار دادن یک فن در بالای پردازنده مرکزی، یک روش وحشتناک برای انتقال گرما از پردازنده است. به همین دلیل، CPU های مدرن نیز به آن‌چه که به عنوان هیت سینک معروف است، مجهز شده‌اند.

هیت سینک یک مکعب بزرگ فلزی است که از ده‌ها باله فلزی تشکیل شده است و هدف آن نیز دفع گرما از پردازنده است. از آ‌نجا که هیت سینک‌ها با سطح فلز پردازنده تماس مستقیم دارند و معمولا از الیاژ آلومینیوم یا مس ساخته می‌شوند، می‌توانند گرما را خیلی سریع‌تر از هوا به پردازنده منتقل کنند.

خارج کردن گرما از داخل کیس

هیت سینک‌ها در گرفتن گرما از پردازنده بسیار جذاب عمل می‌کنند، اما هنوز هم آن را در هوای داخل کیس پراکنده خواهند کرد. بدون یک سیستم اگزوز مناسب، این گرما در کیس کامپیوتر قرار می‌گیرد و باعث افزایش دمای کلی تمامی اجزای موجود خواهد شد. فن اگزوز، فنی است که برای خارج کردن گرما از داخل کیس ساخته شده است و به‌صورت کامل آن را از داخل کیس خارج می‌کند. هرچند که شما نمی‌توانید فقط یک فن را در داخل کیس قرار دهید و به‌راحتی از آن استفاده کنید. جایگزینی در این زمینه باید به شیوه تخصصی انجام شود.

از آن‌جا که گرما افزایش می‌یابد، فن‌های اگزوز نیز در قسمت بالایی کیس نصب خواهند شد و هوای گرم را از بالا یا پشت کیس خارج می‌کنند. به‌همین دلیل است که اگر قصد استفاده از یک فن سفارشی بهتر را دارید، بهتر است که ابتدا تحقیق کرده و بهترین حالت را برای هرکدام انتخاب کنید. در این زمینه بهتر است که به هزینه‌ها توجه نکرده و یک فن اختصاصی و مناسب را برای کارکرد بهتر کامپیوتر خود انتخاب کنید.

انتقال هوای خنک و تازه به داخل کیس

در مقایسه با فن‌های اگزوزی، فن‌های ورودی، هوای خنک را از اطرف دریافت کرده و آن را به داخل کیس وارد می‌کنند. شما می‌توانید فن‌ها را برای به حداکثر رساندن جریان هوا در داخل کیس تنظیم کنید. این کار را با قراردادن فن‌های خروجی و دود در مقابل یکدیگر می‌توانید انجام دهید. چنین روندی به شما اجازه خواهد داد که هوای خنک را روی اجزای اصلی تولید کننده گرما و آن‌هم قبل از گرم شدن و دفع از طریق فن اگزوز، قرار دهید.

از مسدود نبودن جریان هوا اطمینان حاصل کنید

بسیاری از مواردی که باعث گرم شدن بیش از حد پردازنده مرکزی می‌شود، مربوط به جمع شدن گرد و غبار در سیستم است. کیس کامپیوتر خود را باز کرده و به اجزای داخلی آن با دقت نگاه بیندازید. اگر مدت زمان زیادی است که کیس کامپیوتر خود را تمیز نکرده‌اید، به احتمال زیاد لایه‌های گرد و غبار به اجزای داخلی آن چسبیده است. فن‌ها را نیز به‌صورت دستی بررسی کرده و گرد و غبار موجود روی آن را چک کنید. گرد و غبار می‌تواند به شدت جریان هوا را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین دفع گرما یا جذب هوای تازه برای سیستم‌های خنک کننده بسیار دشوار یا حتی غیرممکن خواهد بود.

تمیز کردن گرد و غبار با هوای فشرده

اولین کاری که ممکن است به ذهن شما برسد، دمیدن هوا روی اجزای تشکیل دهنده گرد و غبار است. اما قطعا این روش توصیه نمی‌شود. دمیدن این چنینی سبب می‌شود که خاک گرد و غبار به هوا منتقل شده و بدین ترتیب توسط ریه‌های شما یا فرد دیگری تنفس شود که بسیار خطرناک است. همچنین شما می‌توانید به‌طور تصادفی قطر‌ه‌های بزاق را روی اجزای الکتریکی ریخته و به آن‌ها آسیب برسانید. این موضوع باعث می‌شود که حتی عمر این قطعات کامپیوتر را نیز کاهش دهید. علاوه بر این، ممکن است که ریه‌های شما حتی قادر به تولید فشار هوای کافی برای تخلیه گرد و غبار از اجزا نباشد.

در حالت ایده‌آل، شما می‌توانید فرایند تمیز کردن را در خارج از اتاق و منزل خود انجاجم دهید. ابتدا کامپیتر خود را خاموش کرده و آن را از هر گونه پریز برق جدا کنید. کیس کامپیوتر خود را باز کرده و با استفاده از انفجارهای مداوم هوای فشرده، گرد و غبار را از آن پاک کنید.

استفاده از خمیر حرارتی

هما‌نطور که یاد گرفتیم، هیت سینگ‌ها گرما را از CPU می‌گیرند و آن را در هوای داخل کیس پراکنده می‌کنند. تولید کنندگان کامپیوتر با استفاده از آن‌چه که به‌عنوان خمیر حرارتی شناخته می‌شود، بازده این فرایند را حتی بیشتر بهبود خواهند داد. خمیر حرارتی ماده‌ای ضخیم و شبیه به خمیر است که از ترکیبات خاصی ساخته شده است. این ماده هدایت حرارتی بسیار بالایی را به همراه دارد. مقدار کمی خمیر در فضایی که پردازنده و هیت سینگ در آن تماس مستقیم دارند، قرار داده و نتیجه را مشاهده کنید.

خمیرهای حرارتی با اطمینان از عدم وجود شکاف بین هیت سینک و پردازنده، حداکثر انتقال گرمایی را امکان پذیر می‌کنند. اگر سیستم شما بیش از حد گرم شده است و حداقل یک سال از عمر آن می‌گذرد، پس از تمیزکردن فن‌ها و اجزای داخلی آن، باید دوباره به استفاده از خمیر حرارتی روی بیاورید.

قفل‌هایی را که هیت سینک را روی CPU می‌بندد، باز کرده و هیت سینک را با احتیاط بلند کنید تا به CPU دسترسی داشته باشید. شما باید قطعات کوچکی از خمیر حرارتی را هم روی CPU و هم روی بخشی از هیت سینک ببینید که با پردازنده تماس گرفته است. می‌توانید از یک swap پنبه‌ای استفاده کرده و آن را آغشته به مقداری الکل کنید. بهتر است که در حالت ایده‌آل، از الکل ۹۰ درصد به بالا استفاده کنید. خمیر حرارتی قدیمی را با دقت از پردازنده و هیت سینک بردارید. بگذارید که الکل کمی خشک شود و سپس خمیر حرارتی جدید را روی آن قرار دهید.

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که کاربران رایانه‌های شخصی مرتکب می‌شوند، استفاده زیاد یا خیلی کم از خمیر حرارتی روی پردازنده است. در کنار آن، اگر سرنگ مخصوص قرار دادن خمیر حرارتی دارید، اطمینان حاصل کنید که تاریخ آن منقضی نشده باشد. شما تنها می‌خواهید که به اندازه کافی فاصله بین هیت سینگ و پردازنده را پر کنید. اما نه آنقدری که خمیر از کناره‌ها بیرون بریزد. روش توصیه شده برای استفاده از خمیر حرارتی، قرار دادن فقط یک نقطه خمیر کوچک به اندازه نخود در مرکز پردازنده و سپس نصب هیت سینک است.

نتیجه گیری

اگر به نظر می‌رسد که عملکرد کامپیوتر شما ضعیف شده است و فن‌ها در همه حال و حتی وقتی که کامپیوتر کاری انجام نمی‌دهد، به شدت می‌چرخند، یا اینکه با صفحه‌ی آبی رنگ و خاموش و روشن شدن‌های مکرر کامپیوتر خود روبرو می‌شود، می‌توانید به گرم شدن بیش از حد پردازنده مرکزی کامپیوتر خود شک کنید. اگر کیس و اجزای آن را تمیز کرده و خمیر حرارتی را تعویض کرده‌اید و هوز هم سیستم بسیار داغ است، می‌توانید فن‌ها را نیز تعویض کرده یا جای آن‌ها را در کیس تنظیم کنید تا جریان هوا به‌صورت بهینه وجود داشته باشد.

فراموش نکنید که CPU یکی از اجزای اصلی هر کامپیوتری است و عدم کارکرد صحیح آن می‌تواند کل بخش‌های سیستم را فلج کند. به همین دلیل است که پردازنده مرکزی قلب کامپیوتر نام‌گذاری شده است و نباید اجازه دهید که بیش از حد گرم شود.

نقش و فرکانس پردازنده چیست

فرکانس پردازنده چیست ؟

فرکانس پردازنده یکی از معیارهای کلیدی برای تعیین قدرت پردازش اون محسوب میشه که اغلب اون رو به‌عنوان سرعت CPU در نظر می‌گیرن. اما فرکانس پردازنده چیست و چه تاثیری روی عملکرد کلی سیستم داره؟

 

نقش پردازنده ( CPU ) در کامپیوتر یا لپ تاپ

پردازنده ی مرکزی نقشی معادل مغز رو در کامپیوتر ایفا می‌کنه. بنابراین لازمه نسبت به کارایی و درستی عملکرد اون آگاهی کافی داشته باشیم. central processing unit یا همون CPU ، سخت‌افزاریه که امکان برهم‌کنش (عملکرد متقابل) کامپیوتر شما رو با نرم‌افزارها فراهم می‌کنه. پردازنده ی مرکزی، اطلاعات رو جابه‌جا می‌کنه تا سیستم بتونه درخواست شما رو برای باز کردن نرم‌افزار یا ایجاد تغییرات روی فایل، به انجام برسونه. بخش مهمی از تجربه‌ی (خوب یا بد) شما در کار کردن با کامپیوتر یا لپ تاپ به این برمی‌گرده که این فرآیند با چه سرعتی طی میشه. دو عامل هسته های پردازشی و فرکانس پردازنده تعیین می‌کنن که در یک بازه‌ی زمانی مشخص، چقدر اطلاعات می‌تونه دریافت بشه و این اطلاعات با چه سرعتی می‌تونن در کامپیوتر پردازش بشن.

هسته های پردازشی (­­Processor Cores) در برابر فرکانس پردازنده (Clock Speed)

همون‌طور که قبلا اشاره شد سرعت پردازش سیستم، حاصل سرعتیه که هسته های پردازشی و فرکانس پردازنده در اون کار می‌کنن. اگرچه این دو وظایف جداگانه‌ای دارن، اما یک هدف مشترک رو دنبال می‌کنن. برای درک بهتر موضوع، بهتره هرکدوم رو بهتر بشناسیم.

هسته ی پردازشی چیست ؟

هسته های پردازشی، واحدهای پردازشی مستقلی هستن که درون پردازنده ی مرکزی ( CPU ) قرار گرفتن. هسته پردازشی دستور رو از وظیفه‌ی محاسباتی می‌گیره تا در کنار فرکانس پردازنده ( Clock Speed ) اطلاعات رو به‌سرعت پردازش و اون رو در حافظه‌ی موقت ( RAM ) ذخیره کنه. این اطلاعات در صورت درخواست شما به‌صورت دائمی روی هارد درایو ذخیره میشن. سیستم های چند هسته ای، امکان تکمیل چند وظیفه رو به‌صورت هم‌زمان فراهم می‌کنن. اینکه هم‌زمان با ویرایش فایل‌های متنی بتونید ویدیو تماشا کنید یا نرم‌افزار دیگه‌ای رو باز کنید، به تعداد هسته های پردازشی سیستم‌تون بستگی داره. در واقع تعداد هسته های پردازشی هم در مولتی تسکینگ ( چند وظیفه ای ) و هم در اجرای بازی‌ها و نرم‌افزارهای سنگین اثرگذاره.

فرکانس پردازنده چیست ؟

فرکانس پردازنده مشخص می‌کنه CPU چقدر سریع می‌تونه دستورها رو دریافت و ترجمه کنه. زودتر انجام دادن وظایف درنهایت کمک می‌کنه کامپیوتر از پس انجام کارهای بیشتری بربیاد. فرکانس پردازنده با واحد گیگاهرتز ( GHz ) محاسبه میشه. نکته‌ی مهمی که باید بدونید اینه که دلیل توسعه‌ی سی پی یو های چند هسته ای در سال‌های اخیر، سخت بودن بالا بردن سرعت فرکانس پردازنده‌هاست. هرچقدر این سرعت بالاتر باشه، کارهایی که با کامپیوتر انجام میدین زودتر تموم میشه؛ مسئله‌ای که هم صرفه‌جویی در زمان و هم تجربه‌ای بهتر از کار کردن با سیستم رو به همراه داره. پس اگه کسی ازتون پرسید فرکانس پردازنده چیست؟ می‌تونید جواب بدید: «سرعت دریافت و ترجمه‌ی دستورها توسط سی پی یو».

اولویت با تعداد هسته های پردازشی بیشتر است یا سرعت فرکانس بالاتر؟

هم تعداد هسته های پردازشی و هم سرعت فرکانس، تاثیری مستقیم روی عملکرد سیستم شما به‌ جا میذارن. مثلا ترکیب فرکانس پردازنده ی بالا و تعداد هسته های پردازشی کم باعث میشه کامپیوتر شما بتونه یک نرم‌افزار رو با سرعت بالا و بدون دردسر اجرا کنه. اما اگه تعداد هسته های پردازشی زیاد و فرکانس سی پی یو پایین باشه، کامپیوتر شما می‌تونه نرم‌افزارهای بیشتری رو به‌صورت هم‌زمان و البته کمی کندتر از حالت اول اجرا کنه. بنابراین نوع استفاده‌ی شما از کامپیوتره که مشخص می‌کنه کدوم رو در اولویت قرار بدید. اگه عادت دارید هم‌زمان با چند نرم‌افزار نه چندان سنگین کار کنید، باید به تعداد هسته های پردازشی بیشتر توجه کنید. در صورتی که معمولا یک بازی یا نرم‌افزار مشخص روی سیستم‌تون اجرا میشه، فرکانس پردازشی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنه.

نگاهی عمیق تر به Clock Speed

پردازنده کامپیوتر در هر ثانیه دستورهای زیادی رو از نرم‌افزارهای مختلف دریافت و پردازش می‌کنه. فرکانس پردازنده (که با واحد گیگاهرتز اندازه‌گیری میشه) تعداد سیکل‌هایی رو نشون میده که CPU در هر ثانیه اجرا می‌کنه. سیکل ( Cycle ) درواقع ضربانیه ( Pulse ) که توسط یک نوسان‌گر داخلی هماهنگ شده. سیکل ها بخش‌های پایه‌ای هستن که کمک می‌کنن سرعت CPU رو درک کنیم. در طول هر سیکل، میلیاردها ترانزیستور موجود در پردازنده خاموش و روشن میشن! پردازنده‌ای با فرکانس 3.2 GHz در هر ثانیه 3.2 میلیارد سیکل رو اجرا می‌کنه.

فرکانس CPU و نسل های مختلف پردازنده

توجه داشته باشید که گاهی چند دستور مختلف به‌صورت هم‌زمان در یک سیکل به انجام می‌رسن؛ یا ممکنه به یک دستور، طی چند سیکل رسیدگی بشه. از اونجایی‌که سی پی یو های مختلف، دستورها رو به‌شکلی متفاوت به انجام می‌رسونن، بهتره فرکانس پردازنده رو فقط در CPU هایی با هم مقایسه کنید که از یک برند و یک نسل هستند. مثلا ممکنه یک سی پی یو قدیمی با فرکانس بالاتر از پردازنده‌ی جدیدی که نمره‌ی پایین‌تری داره، عملکرد ضعیف‌تری داشته باشه؛ دلیلش هم اینه که CPU هایی که بر اساس معماری های جدیدتر ساخته شدن، به‌شکل موثرتری به دستورها پاسخ میدن.

فرکانس و تجربه ی گیمینگ

در دوران چیپ های تک هسته ای و قبل از اینکه CPU های چند هسته ای بازار رو قبضه کنن، فرکانس پردازنده به‌عنوان اصلی‌ترین مشخصه برای مقایسه‌ی دو پردازش گر شناخته میشد. تاثیر فرکانس سی پی یو در اجرای یک بازی مشخص، به موتور بازی سازی ( Game Engine ) و ابزارهایی که بازی با اون‌ها ساخته شده بستگی داره. بنابراین اگه براتون مهمه پردازنده‌ای که انتخابش کردید بازی خاصی رو روان اجرا کنه، حتما اون رو به‌طور مشخص در وب جست‌وجو کنید. اما در کل Clock Speed برای مقایسه‌ی عملکرد CPU های یک خانواده، معیار خوبی محسوب میشه.

 

 

 

 

 

 

واحد پردازش مرکزی

پردازنده 80486DX2 ساخت شرکت اینتل

واحد پردازش مرکزی (به انگلیسی: Central processing unit) یا همان پردازنده مرکزی، پردازنده اصلی، یا فقط پردازنده، یک مدار الکترونیکی است که دستورالعمل‌هایی را اجرا می‌کند که یک برنامه کامپیوتری را تشکیل می‌دهند. واحد پردازنده مرکزی، اعمال اصلی محاسباتی، منطقی، کنترل و ورودی/خروجی (input/output) را انجام می‌دهد. این اعمال توسط دستورالعمل‌های برنامه مشخص می‌شوند. آنچه که ذکر شد تفاوت بسیاری با اجزای خارجی، نظیر: حافظه اصلی و مدار ورودی/خروجی و پردازنده‌های اختصاصی نظیر واحد پردازنده گرافیکی (graphics processing units) دارد.[۱]

شکل، طراحی، و پیاده‌سازی CPUها در طول زمان تغییر کرده‌است، اما عملیات پایه‌ای آنها تقریباً بدون تغییر باقی مانده‌است. اجزای اصلی یک CPU عبارتند از: واحد منطق و محاسبه (arithmetic logic unit) که عملیات حسابی و منطقی را انجام می‌دهد، رجیسترهای (ثبات‌های) پردازنده که برای ALU عملوند فراهم می‌کنند و نتایج عملیات را ذخیره می‌کنند، و یک واحد کنترل که عمل واکشی دستورالعمل‌ها از حافظه و اجرای آن‌ها را با هدایت کردن عملیات هماهنگ ALU، رجیسترها و سایر اجزا سازماندهی می‌کند.

اکثر CPUهای جدید، روی ریزپردازنده‌های مدار مجتمع (integrated circuit)، با یک یا بیش از یک CPU، روی یک تراشهٔ IC نیمه هادی اکسید فلز (metal-oxide-semiconductor) پیاده‌سازی می‌شوند. تراشه‌های ریزپردازنده‌ها که دارای چندین CPU هستند، پردازنده‌های چند هسته ای نام دارند. می‌توان CPUهای فیزیکی منفرد، با نام هسته‌های پردازنده، را نیز چند ریسمانی (multithreading) کرد تا CPUهای منطقی یا مجازی بیشتری به وجود آید.

یک آی سی که حاوی یک CPU است، ممکن است دارای حافظه، رابط‌های محیطی، و سایر اجزای یک کامپیوتر باشد؛ این ابزارهای مجتمع در مجموع میکروکنترلر یا سیستم‌های روی یک تراشه (systems on a chip) نام دارند.

پردازنده‌های آرایه ای یا پردازنده‌های برداری (vector) دارای چندین پردازنده هستند که به صورت موازی عمل می‌کنند و هیچ واحدی در مرکزیت قرار ندارد CPUهای مجازی یک فرم انتزاعی از منابع محاسباتی مجتمع پویا هستند.

تاریخچه

EDVAC یکی از اولین رایانه‌هایی بود که قابلیت ذخیره برنامه داشت.

کامپیوترهای ابتدایی همچون ENIAC، برای انجام کارهای مختلف باید سیم کشی مجدد می‌شدند، از این جهت به آنها «کامپیوترهای برنامه-ثابت» می‌گفتند.اصطلاح «واحد پردازش مرکزی»، از اوایل سال ۱۹۵۵ استفاده شده‌است. از آنجایی که اصطلاح CPU به‌طور کلی، به ابزاری برای اجرای نرم‌افزار (برنامهٔ کامپیوتر) اطلاق می‌شود، ابتداییترین ابزارهایی که به درستی CPU نام گرفتند، در واقع با ابداع رایانه‌های با قابلیت ذخیرهٔ برنامه به وجود آمدند.

ایدهٔ یک کامپیوتر ذخیره کنندهٔ برنامه، قبل از این در طراحی سیستم ENIAC آقای J. Presper Eckert و John William Mauchly وجود داشت، اما در ابتدا حذف شد تا پروژه زودتر تمام شود.[۶]در ۳۰ ژوئن ۱۹۴۵ و قبل از ساخت ENIAC، ریاضیدانی به نام John von Neumann مقاله ای را تحت عنوان "اولین پیش نویس یک گزارش در رابطه با ادواک (EDVAC) " منتشر کرد، که توصیفی کلی از یک کامپیوتر ذخیره کنندهٔ برنامه بود که سرانجام، در اوت ۱۹۴۹ کامل شد. کامپیوتر ادواک طوری طراحی شد تا تعداد خاصی از دستورالعمل‌ها (یا عملیات) مختلف را اجرا کند. با تفاوت چشمگیر، برنامه‌های نوشته شده برای EDVAC قابل ذخیره‌سازی در حافظه ی سریع کامپیوتر بود و نه به شکل سیم کشی فیزیکی در کامپیوتر. این نوآوری موجب برطرف شدن برخی محدودیت‌های شدید ENIAC شد، که عبارت بودند از: مدت زمان و تلاش زیاد برای پیکربندی مجدد کامپیوتر برای انجام یک کار جدید. با استفاده از طراحی آقای John von Neumann، برنامه ای که کامپیوتر EDVAC می‌توانست اجرا کند، به سادگی با تغییر دادن محتویات حافظه قابل تغییر بود. با این وجود، EDVAC اولین کامپیوتر ذخیره کنندهٔ برنامه نبود. نوزاد منچستر (Manchester Baby)، یک کامپیوتر کوچک تحقیقاتی با قابلیت ذخیره‌سازی برنامه بود که اولین برنامه را در ۲۱ ژوئن ۱۹۴۸ اجرا کرد و کامپیوتر Manchester Mark 1 اولین برنامه خود را در شب ۱۶ یا ۱۷ام ژوئن ۱۹۴۵ اجرا کرد.

اولین CPUها دارای طراحی سلیقه ای بودند و به عنوان بخشی از یک کامپیوتر بزرگتر و گاهی خاص استفاده می‌شدند. با این حال، این روش سلیقه ای طراحی CPUها برای کاربری خاص، به‌طور چشمگیری راه را برای تولید پردازنده‌هایی با کاربرد چندگانه و به صورت انبوه هموار کرد. این استانداردسازی، در دورهٔ رایانه‌های بزرگ (mainframe) ترانزیستوری گسسته و ریز رایانه ها(minicomputer) شروع شد و با فراگیری مدارهای مجتمع، به سرعت شتاب پیدا کرد. مدار مجتمع، امکان طراحی و تولید CPUهای پیچیده‌تر را تا حد تحمل نانومتری فراهم کرد. هم کوچک سازی و هم استانداردسازی CPUها، موجب افزایش و فراگیری ابزارهای دیجیتال در زندگی مدرن شد، که بسیار بیشتر از کاربرد محدود آن‌ها در ماشین‌های محاسباتی اختصاصی بود. ریزپردازنده‌های جدید در ابزارهای الکترونیک، از خودروها گرفته تا گوشی‌های همراه و حتی گاهی در اسباب بازی‌ها وجود دارند.

آقای جان وان نویمان، به دلیل طراحی کامپیوتر ذخیره کنندهٔ برنامه شناخته شده‌است، که به خاطر تلاش وی برای ساخت EDVAC است. بعدها این طراحی، معماری وان نویمان نام گرفت. با این وجود، افرادی قبل از او، نظیر آقای Konrad Zuse ایده‌های مشابهی را پیشنهاد و پیاده‌سازی کردند. معماری هاروارد نیز، که مربوط به Harvard Mark I است و قبل از EDVAC کامل شد،از طراحی ذخیره‌سازی برنامه استفاده کرد، که به جای حافظه الکترونیک، از نوار کاغذی سوراخ شده استفاده می‌کرد.تفاوت کلیدی بین معماری‌های آقای von Neumann و هاروارد این است که در معماری هاروارد، ذخیره‌سازی و استفاده از دستورالعملهای CPU از داده‌ها جدا شده‌است، در حالیکه در معماری von Neumann از حافظه یکسانی برای ذخیرهٔ داده‌ها و دستورالعمل‌ها استفاده می‌شود. اکثر CPUهای جدید برمبنای von Neumann طراحی شده‌اند. اما معماری هاروارد نیز وجود دارد، خصوصاً در کاربردهای نهفته، برای مثال، میکروکنترلرهای ای وی آر Atmel، در واقع پردازنده‌های مبتنی بر معماری هاروارد هستند.

رله ها(relay) و لامپ‌های خلاء(vacuum tubes) یا همان لوله‌های ترمیونیک به‌طور شایعی به عنوان عناصر سوئیچ استفاده می‌شدند. یک کامپیوتر کاربردی نیاز به هزاران یا ده‌ها هزار ابزار سوئیچ دارد. سرعت کلی یک سیستم وابسته به سرعت سوئیچ‌ها است. کامپیوترهای لامپ خلاء (نظیر EDVAC) به‌طور میانگین ۸ ساعت از یک شکست تا شکست بعدی زمان می‌بردند، در حالیکه کامپیوترهای رله ای نظیر، Harvard Mark I (که کندتر اما قدیمی تر است) بندرت دچار شکست می‌شدند. درنهایت، CPUهای مبتنی بر لامپ‌ها ی خلاء غلبه پیدا کردند، زیرا مزایای سرعت چشمگیر بیشتر از مشکل قابل اعتماد بودن است. اکثر این CPUهای همگام، در مقایسه با طراحی‌های میکروالکترونیک جدید دارای سرعت‌های ساعتی پایین بودند. در آن زمان، فرکانس‌های سیگنال ساعت به‌طور شایع در محدوده ۱۰۰ کیلو هرتز تا ۴ مگاهرتز بود که این سرعت، به میزان زیادی به دلیل سرعت ابزارهای سوئیچ مورد استفاده در داخل آن‌ها، محدود می‌شد.

پردازنده و حافظه مغناطیسی و رابط BUS رایانه DEC PDP-8/I که از مدارهای الکتریکی سایز متوسط ساخته شده‌اند.عنوان

پردازنده‌های ترانزیستوری

 

پردازنده و حافظه مغناطیسی و رابط BUS رایانه DEC PDP-8/I که از مدارهای الکتریکی سایز متوسط ساخته شده‌اند.

پیچیدگی طراحی پردازنده‌ها، همزمان با آسان شدن ساخت ابزارهای الکترونیک کوچک‌تر و قابل اعتماد تر در نتیجهٔ افزایش تکنولوژی‌های مختلف، افزایش یافت. اولین پیشرفت در نتیجه ابداع ترانزیستور حاصل شد. در طی دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، دیگر لازم نبود که برای ساخت پردازنده‌های ترانزیستوری از عناصر سوئیچ حجیم، نامطمئن، و شکننده همچون لامپ‌های خلاء و رله‌ها استفاده کرد. با این پیشرفت‌ها، پردازنده‌های پیچیده‌تر و قابل اطمینان تر، بر روی یک یا چندین بورد مدار چاپی که حاوی اجزاء گسسته (منفرد) بودند، پیاده‌سازی شدند.

در سال ۱۹۶۴، شرکت آی بی ام، یک معماری رایانه به نام آی بی ام سیستم ۳۶۰ IBM System/360 ارائه کرد، که در مجموعه ای از کامپیوترهایی استفاده شد که قادر بودند برنامه‌های مشابهی را، با سرعت‌ها و کارایی متفاوت اجرا کنند.این نوآوری در آن زمان اهمیت چشمگیری داشت، زیرا اکثر کامپیوترهای الکترونیک، حتی آنهایی که توسط یک شرکت ساخته می‌شدند، با یکدیگر ناسازگار بودند. شرکت آی بی ام برای ارتقاء این نوآوری، از مفهوم یک ریز برنامه (یا همان ریز کد) استفاده کرد که هنوز کاربرد گسترده‌ای در پردازنده‌های جدید دارد. معماری System/360، آنقدر محبوب شد که برای دهه‌ها بازار رایانه‌های بزرگ را به دست گرفت، و هنوز هم توسط کامپیوترهای جدید مشابهی نظیر آی بی ام سری Z ادامه پیدا کرده‌است.در سال ۱۹۶۵، شرکت تجهیزات دیجیتال (Digital Equipment Corporation)، یک کامپیوتر تأثیرگذار دیگر را با هدف فروش علمی و تحقیقاتی ارائه کرد، که PDP-8 نام داشت. کامپیوترهای ترانزیستوری مزایای منحصر به فرد متعددی در مقایسه با کامپیوترهای پیشین داشتند. ترانزیستورها علاوه بر افزایش دادن قابلیت اعتماد و کاهش مصرف انرژی، همچنین به پردازنده‌ها این امکان را دادند تا با سرعت‌های بسیار بالاتر کار کنند، زیرا زمان سوئیچ یک ترانزیستور، در مقایسه با یک لامپ خلأ یا رله کوتاه‌تر است.

به واسطه افزایش قابلیت اطمینان و سرعت عناصر سوئیچ (که در حال حاضر تقریباً تماما ترانزیستور هستند)، سرعت ساعت پردازنده‌ها در این زمان، به سادگی، به ده‌ها مگاهرتز رسید. علاوه بر این، در حالیکه ترانزیستورهای گسسته و پردازنده‌های مدار مجتمع استفادهٔ بسیار زیادی داشتند، طراحی‌هایی جدید با کارایی بالا، همچون پردازنده‌های برداری اس ام دی (تک دستورالعمل، چندین داده) شروع به ظهور کردند.[۳۵] این طراحی‌های تحقیقاتی ابتدایی، بعدها باعث ظهور دورهٔ ابررایانه‌های اختصاصی، نظیر ابررایانه‌های ساخته شده توسط شرکت Cray Inc و Fujitsu Ltd شد.

CPUهای مجتمع کوچک-مقیاس

در این دوره، روشی برای تولید تعداد زیادی ترانزیستور بهم متصل در یک فضای فشرده ابداع شد. مدار مجتمع این امکان را فراهم کرد تا تعداد زیادی ترانزیستور را بتوان بر روی یک دای (die) نیمه هادی یا همان chipتولید کرد. در

ابتدا فقط مدارهای دیجیتال غیر اختصاصی بسیار پایه ای همچون گیت‌های NOR در داخل آی سی‌ها کوچک سازی شدند. به‌طور کلی، پردازنده‌هایی که مبتنی بر این آی سی‌های «بلوک سازنده» هستند، ابزارهای «مجتمع کوچک-مقیاس» (small-scale integration) نام دارند. آی سی‌های SSI، نظیر آی سی‌هایی که در کامپیوتر هدایت کننده آپولو استفاده شدند، معمولاً حاوی حداکثر ده‌ها ترانزیستور بودند. برای ساخت یک پردازندهٔ کامل با استفاده از آی سی‌های SSI نیاز به هزاران چیپ بود، با این حال، این‌ها در مقایسه با طراحی‌های ترانزیستوری گسستهٔ پیشین، مصرف انرژی و فضای بسیار کمتری داشتند.
سیستم ۳۷۰ آی بی ام، که به دنبال ۳۶۰ آی بی ام آمد، به جای ماژولهای ترانزیستوری-گسسته با تکنولوژی Solid Logic Technology، از آی سی‌های SSI استفاده کرد. سیستم PDP-8/I و KI10 PDP-10 متعلق به شرکت DEC نیز، ترانزیستورهای مورد استفاده در سیستمهای PDP-8 و PDP-10 را کنار گذاشت، و به سراغ آی سی‌های SSI رفت و سیستم خطی PDP-11 آن، که بسیار محبوب بود، در ابتدا توسط آی سی‌های SSI ساخته شد، اما سرانجام با استفاده از اجزای LSI، در زمانی که این اجزا عملی شده بودند، پیاده‌سازی شد.

CPUهای مجتمع بزرگ-مقیاس

ماسفت (metal-oxide-semiconductor field-effect transistor)، یا همان ترانزیستور ماس، توسط آقایان Mohamed Atalla و Dawon Kahng در آزمایشگاه Bell Labs، در سال ۱۹۵۹ اختراع شد و در سال ۱۹۶۰ ثبت شد.این امر منجر به تولید مدار مجتمع MOS شد، که در سال ۱۹۶۰ توسط Atalla و در سال ۱۹۶۱ توسط Kahng مطرح شد و سپس توسط Fred Heiman و Steven Hofstein در شرکت RCA، در سال ۱۹۶۲ تولید شد. ماسفت با داشتن مقیاس پذیری بالا[۴۳]و مصرف انرژی بسیار کمتر و تراکم بالاتر در مقایسه با ترانزیستورهای پیوند دوقطبی، امکان تولید مدارهای مجتمع با تراکم بالا را فراهم کرد.

آقای Lee Boysel مقالات تأثیرگذاری را، از جمله یک «بیانیه» در سال ۱۹۶۷، که در آن توضیح می‌داد چگونه یک کامپیوتر بزرگ ۳۲ بیتی را با استفاده از تعداد نسبتاً کمی از مدارهای مجتمع مقیاس بزرگ بسازیم، منتشر کرد. تنها روش برای ساخت چیپ‌های LSI که دارای ۱۰۰ یا بیش از ۱۰۰ گیت بودند،استفاده از فرایند تولید نیمه هادی اکسید فلز (PMOS , NMOS , CMOS) بود. با این حال، برخی شرکت‌ها، همچنان پردازنده‌ها را با استفاده از چیپ‌های منطق ترانزیستور-ترانزیستور (transistor–transistor logic) دوقطبی می‌ساختند، زیرا ترانزیستورهای پیوند دوقطبی تا زمان دهه ۱۹۷۰ در مقایسه با تراشه‌های ماس سریع تر بودند (چند شرکت، هم چون Datapoint، تا اوایل دهه ۱۹۸۰، پردازنده‌ها را با استفاده از چیپ‌های TTL می‌ساختند) در دههٔ ۱۹۶۰، آی سی‌های ماس کندتر بودند و در ابتدا، فقط در مواردی که مصرف انرژی کمتربود، مفید بودند. به دنبال ابداع تکنولوژی ماس بر مبنای دروازه سیلیکونی توسط Federico Faggin در شرکت Fairchild Semiconductor، آی سی‌های MOS به میزان زیادی جایگزین TTL دو قطبی، به عنوان تکنولوژی استاندارد تراشه در اوایل دهه ۱۹۷۰ شدند.

با پیشرفت تکنولوژی میکرو الکترونیک، ترانزیستورهای بیشتری در داخل آی سی‌ها قرار داده شدند، که باعث کاهش تعداد آی سی‌های مورد نیاز برای یک پردازنده شد. آی سی‌های MSI و LSI، تعداد ترانزیستورها را به صدها و سپس هزاران عدد افزایش داد. در سال ۱۹۶۸، تعداد آی سی‌های مورد نیاز برای ساخت یک پردازنده کامل، به تعداد ۲۴ آی سی از ۸ نوع کاهش پیدا کرد، که هر کدام حاوی تقریباً هزار ماسفت بودند.اولین پیاده‌سازی سیستم PDP-11 به طریق LSI، با داشتن تفاوت بسیار با نسل‌های قبلی SSI و MSI آن، حاوی یک پردازنده بود که فقط از چهار مدار مجتمع LSI تشکیل شده بود

ریزپردازنده‌ها

مقالهٔ اصلی: ریزپردازنده

پیشرفت در زمینه تکنولوژی مدار مجتمع ماس، منجر به ابداع ریز پردازنده در اوایل دههٔ ۱۹۷۰ شد. از زمان ارائهٔ اولین ریزپردازندهٔ تجاری، یعنی اینتل ۴۰۰۴ در سال ۱۹۷۱، و اولین ریزپردازنده ای که به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت، یعنی اینتل ۸۰۸۰ در سال ۱۹۷۴، این کلاس از پردازنده‌ها، تقریباً به‌طور کامل، تمام روش‌های دیگر پیاده‌سازی پردازنده را از رده خارج کرده‌اند. تولیدکننده‌های رایانه‌های بزرگ و مینی کامپیوترها در آن زمان، برنامه‌های تولید آی سی مالکیتی را آغاز کردند، تا معماری‌های کامپیوتری قدیمی خود را ارتقا دهند و سرانجام، ریز پردازنده‌هایی ابداع کردند که با مجموعهٔ دستورالعمل و همچنین با سخت‌افزار و نرم‌افزار قدیمی آن‌ها نیز سازگاری داشتند. با در نظر گرفتن پیشرفت و موفقیت همه‌گیر کامپیوترهای شخصی، در حال حاضر، اصطلاح CPU تقریباً به‌طور کامل به ریزپردازنده‌ها اطلاق می‌شود. می‌توان چندین CPU (به نام هسته) را در یک چیپ پردازشی با هم ترکیب کرد.

نسل‌های قبلی پردازنده‌ها، به شکل اجزای گسسته و آی سی‌های کوچک متعدد در یک یا بیش از یک برد مدار پیاده‌سازی می‌شدند. این در حالی است که، ریز پردازنده‌ها، درواقع، پردازنده‌هایی هستند که با استفاده از تعداد بسیار کمی از آی سی‌ها (معمولاً فقط یکی) تولید می‌شوند. در نتیجهٔ پیاده‌سازی روی یک دای، اندازهٔ کلی پردازنده‌ها کوچک‌تر شد که منجر به افزایش سرعت سوئیچ شد، که دلیل آن، فاکتورهای فیزیکی نظیر کاهش ظرفیت خازنی پارازیتی بود. این امر باعث شده‌است تا ریزپردازنده‌های همگام، دارای سرعت‌های ساعتی با محدودهٔ ده‌ها مگاهرتز تا چندین گیگاهرتز باشند. علاوه بر این، قابلیت ساخت ترانزیستورهای بسیار کوچک در یک آی سی، باعث افزایش پیچیدگی و تعداد ترانزیستورها در یک پردازشگر، به میزان چندین برابر، شد. این رویه ای که به‌طور گسترده مشاهده می‌شود، تحت قانون مور توصیف می‌شود، که ثابت شده‌است، پیش‌بینی کننده ای نسبتاً دقیق برای رشد پیچیدگی پردازنده (و سایر آی سی‌ها) تا سال ۲۰۱۶ بود.

اگرچه پیچیدگی، اندازه، ساختار، و فرم کلی پردازنده‌ها از سال ۱۹۵۰ بسیار تغییر کرده‌است،اما طراحی و عملکرد اساسی آن‌ها زیاد تغییر نکرده‌است. تقریباً تمام پردازنده‌های مرسوم امروزی را می‌توان به شکل بسیار دقیقی، به فرم ماشین‌های ذخیره کننده برنامه ای فون نویمان، توصیف کرد. از آنجایی که قانون مور دیگر صدق نمی‌کند، نگرانی‌هایی پیرامون محدودیت‌های تکنولوژی ترانزیستوری مدار مجتمع به‌وجود آمده‌است. کوچک سازی بسیار زیاد دروازه‌های الکترونیک موجب شده‌است تا اثرات پدیده‌هایی نظیر، مهاجرت الکتریکی (electromigration) و نشت تحت-آستانه ای (subthreshold leakage) بسیار چشمگیرتر شوند.[۶۴][۶۵] این نگرانی‌های جدیدتر، از جمله فاکتورهایی هستند که موجب شده‌اند تا محققان به دنبال روش‌های جدید محاسبه، نظیر کامپیوتر کوانتومی و همچنین توسعهٔ استفاده از موازی سازی و سایر روش‌هایی که مزایای مدل کلاسیک فون نویمان را افزایش می‌دهند، باشند.

هسته و فرکانس

همیشه تعداد هستهٔ بالاتر به معنای سریع تر بودن پردازنده نیست، زیرا مهمترین مؤلفه مطرح شده برای سرعت پردازنده، فرکانس کلاک پردازنده است. افزایش تعداد هسته‌های پردازنده، همیشه دلیل بر افزایش سرعت پردازش هسته نمی‌باشد چراکه هنوز هم چیپ‌هایی هستند که تعداد هستهٔ بالایی دارند ولی از روش عملکرد پردازش موازی استفاده نمی‌کنند. سرعت پردازنده نشانگر تعداد عملی است که یک هسته می‌تواند در هر ثانیه انجام دهد.

واحد اندازه‌گیری فرکانس پردازنده، گیگاهرتز است که با علامت GHz نشان داده می‌شود. پسوند گیگا در زبان انگلیسی به معنی میلیارد است.فرکانس پردازنده‌ها با فرکانس پایه یا کلاک پایه (Base clock) شناخته می‌شود. پردازنده‌های جدید شرکت‌های اینتل و AMD تا 5.5GHz فرکانس ساخته شده‌اند.

طرز کار

طرز کار کارکرد اساسی اکثر پردازنده، صرفه نظر از فرم فیزیکی آنها، اجرای مجموعه ای از دستورالعمل‌های ذخیره شده‌است که برنامه نام دارد. دستورالعمل‌هایی که قرار است اجرا شوند، در نوعی حافظهٔ کامپیوتر ذخیره می‌شوند. تقریباً تمام پردازنده‌ها در طی عملکرد خود، از سه مرحلهٔ واکشی، کد گشایی، و اجرا که در مجموع چرخهٔ دستورالعمل نامیده می‌شود، تبعیت می‌کنند.
بعد از اجرای یک دستورالعمل، کل فرایند تکرار می‌شود و چرخهٔ بعدی دستورالعمل، به‌طور معمول، دستورالعمل بعدی را، در نتیجهٔ افزایش مقدار شمارنده برنامه، واکشی می‌کند. اگر یک دستورالعمل پرش اجرا شود، مقدار شمارندهٔ برنامه طوری تغییر می‌کند که آدرس دستورالعملی که به آن پرش انجام شده‌است، در آن ذخیره شود و اجرای برنامه به‌طور نرمال ادامه پیدا می‌کند. در پردازنده‌های پیچیده‌تر می‌توان چندین دستورالعمل را به‌طور همزمان واکشی، رمزگشایی، و اجرا کرد. در این قسمت، آنچه که توصیف می‌شود، به‌طور کلی خط تولید RISC کلاسیک نام دارد که استفادهٔ زیادی در پردازنده‌های ساده در بسیاری از ابزارهای الکترونیک دارد (که معمولاً با نام میکروکنترلر شناخته می‌شوند) و به میزان زیادی نقش مهم حافظه نهان پردازنده را و همچنین مرحله واکشی خط تولید را نادیده می‌گیرد.
برخی دستورالعمل‌ها به جای اینکه دادهٔ حاصل را به‌طور مستقیم تولید کنند، شمارنده برنامه را دستکاری می‌کنند. چنین دستورالعمل‌هایی به‌طور کلی، پرش نام دارند و موجب تسهیل اجرای رفتارهایی از برنامه، از جمله: حلقه‌ها، اجرای شرطی برنامه (از طریق استفاده از یک پرش شرطی) و همچنین موجودیت توابع را تسهیل می‌کنند. در برخی پردازنده‌ها، برخی دستورالعمل‌ها قادرند تا وضعیت بیت‌ها را در یک رجیستر فلگ تغییر دهند. این فلگ‌ها را می‌توان برای تأثیرگذاری روی رفتار یک برنامه استفاده کرد، زیرا معمولاً نشان دهنده نتایج عملیات مختلف هستند. برای مثال، در چنین پردازنده‌هایی یک دستورالعمل «مقایسه»، دو مقدار را ارزیابی می‌کند و بیت‌های موجود در رجیستر فلگ را ست می‌کند یا پاک می‌کند، که نشان می‌دهد کدام یک بزرگتر است و اینکه آیا آنها برابرند یا خیر. یکی از این فلگ‌ها را مجدداً می‌توان توسط یک دستورالعمل پرش، برای تعیین جریان برنامه استفاده کرد.

واکشی

اولین مرحله واکشی (Fetch) نام دارد که در واقع وظیفهٔ استخراج یک دستورالعمل (که توسط تعدادی یا صفی از اعداد نشان داده می‌شود) را از حافظه برنامه بر عهده دارد. مکان دستورالعمل (آدرس) در حافظهٔ برنامه، توسط شمارنده برنامه (Program Counter یا PC، که در ریزپردازنده‌های x86 اینتل به آن «اشاره‌گر دستورالعمل» نیز گفته می‌شود) تعیین می‌شود، که عددی را ذخیره می‌کند که نشانگر آدرس دستورالعمل بعدی برای واکشی است. بعد از اینکه دستورالعمل واکشی شد، مقدار شمارندهٔ برنامه به میزان اندازهٔ دستورالعمل افزایش می‌یابد، تا آدرس دستورالعمل بعدی در توالی مورد نظر، در آن قرار گیرد. معمولاً دستورالعملی که قرار است واکشی شود، باید از یک حافظهٔ نسبتاً کند واکشی شود، که باعث می‌شود تا پردازنده منتظر بماند تا دستورالعمل برگردد. این مشکل به میزان زیادی در پردازنده‌های جدید، با استفاده از حافظه‌های نهان و معماری‌های خط تولید، کمتر شده‌است.

رمزگشایی

دستورالعملی که توسط پردازنده از حافظه واکشی می‌شود، در واقع مشخص می‌کند که پردازنده قرار است چه کاری انجام دهد. در مرحلهٔ رمزگشایی (decoding) که توسط یک مدار با نام رمزگشاء دستورالعمل انجام می‌شود، دستورالعمل مورد نظر به سیگنال‌هایی تبدیل می‌شود که قسمت‌های دیگر پردازنده را کنترل می‌کنند.
شیوهٔ تفسیر دستورالعمل، توسط معماری مجموعه دستورالعمل (ISA) پردازنده تعریف می‌شود. معمولاً، گروهی از بیت‌ها (با نام، یک فضا) در داخل دستورالعمل، که آپ کد نام دارد، مشخص می‌کند که چه عملیاتی باید انجام شود و معمولاً، فضای باقی مانده، اطلاعات تکمیلی مورد نیاز برای عملیات مذکور، مثلاً عملوندها را فراهم می‌آورد. این عملوندها ممکن است به شکل یک مقدار ثابت (مقدار فوری) باشند، یا به شکل مکان یک مقدار باشند که ممکن است، این مکان یک رجیستر پردازنده یا یک آدرس حافظه باشد. انتخاب هر یک از این حالت‌ها، از طریق حالت‌های آدرس دهی انجام می‌شود.
در برخی طراحی‌های پردازنده، رمزگشاء دستورالعمل به شکل یک مدار سخت‌افزاری شش میخه و غیرقابل تغییر پیاده‌سازی می‌شود، در حالیکه در پردازنده‌های دیگر، برای ترجمهٔ دستورالعمل‌ها به مجموعه‌هایی از سیگنال‌های پیکربندی پردازنده، از یک ریز برنامه استفاده می‌شود. این سیگنال‌ها در طی چندین پالس ساعت، به‌طور متوالی اعمال می‌شوند. در برخی موارد، حافظه ای که برنامه را ذخیره می‌کند، قابل نوشتن مجدد است، که در نتیجه می‌توان روش رمزگشایی دستورالعمل‌ها توسط پردازنده را تغییر داد.

اجرا

بعد از مراحل واکشی و رمزگشایی، مرحله اجرا(execution) انجام می‌شود. بسته به معماری پردازنده، این مرحله ممکن است حاوی یک عمل یا صفی از اعمال باشد. در طی هر عمل، قسمت‌های مختلف پردازنده به صورت الکتریکی به گونه‌ای متصل می‌شوند تا بتوانند تمام یا بخشی از عملیات مورد نظر را انجام دهند و سپس عمل، به‌طور معمول، در پاسخ به یک پالس ساعت کامل می‌شود.
در بسیاری مواقع، نتایج حاصل، در داخل یک رجیستر داخلی پردازنده نوشته می‌شوند تا توسط دستورالعمل‌های بعدی به سرعت قابل دسترسی باشند. در سایر موارد، نتایج ممکن است در حافظه اصلی نوشته شوند که کندتر است اما ارزان‌تر و دارای ظرفیت بالاتر است.
برای مثال، اگر قرار باشد که یک دستورالعمل جمع اجرا شود، ورودی‌های واحد محاسبه و منطق به یک جفت از منابع عملوند (اعدادی که قرار است جمع شوند) متصل می‌شوند، سپس ALU، طوری پیکربندی می‌شود تا یک عمل جمع را انجام دهد و حاصل جمع عملوندهای ورودی‌های آن، در خروجی آن ظاهر می‌شود، و خروجی ALU، به محل ذخیره ای (مثلاً، یک رجیستر یا حافظه) که قرار است حاصل جمع را دریافت کند، متصل می‌شود. هنگامی که یک پالس ساعت رخ می‌دهد، این حاصل جمع، به محل ذخیره منتقل می‌شود و اگر حاصل جمع خیلی بزرگ باشد (یعنی بزرگتر از اندازه کلمهٔ خروجی ALU) باشد، آنگاه، یک فلگ سرریز محاسبه ای ست خواهد شد.

 

بلاک دیاگرام یک کامپیوتر ابتدایی تک-پردازنده‌ای. خطوط مشکی نشان دهنده جریان داده هستند، در حالی که خطوط قرمز نشان دهنده جریان کنترل هستند. فلش‌ها نشان دهنده جهت جریان هستند.

ساختار و پیاده‌سازی

بلاک دیاگرام یک کامپیوتر ابتدایی تک-پردازنده‌ای. خطوط مشکی نشان دهنده جریان داده هستند، در حالی که خطوط قرمز نشان دهنده جریان کنترل هستند. فلش‌ها نشان دهنده جهت جریان هستند.

در داخل مدار پردازندهٔ اصلی، مجموعه‌ای از عملیات اساسی شش میخ (hardwired) شده‌است که مجموعهٔ دستورالعمل نام دارد. چنین عملیاتی ممکن است شامل مثلاً: جمع کردن یا تفریق کردن دو عدد، مقایسهٔ دو عدد، یا پرش به بخش دیگری از یک برنامه باشد. هر عملیات اساسی توسط ترکیب خاصی از بیت‌ها با نام آپ کد زبان ماشین نمایش داده می‌شود. پردازندهٔ اصلی در زمان اجرای دستورالعمل‌ها در یک برنامه زبان ماشین، تصمیم می‌گیرد که چه عملیاتی را با کد گشایی آپ کد مورد نظر انجام دهد. یک دستورالعمل زبان ماشین کامل حاوی یک آپ کد، و در بسیاری موارد بیت‌های دیگری است که آرگومان‌های خاصی را برای عملیات مذکور مشخص می‌کنند (برای مثال اعدادی که باید با هم جمع شوند، در یک عملیات جمع). یک برنامهٔ زبان ماشین، مجموعه ای از دستورالعمل‌های زبان ماشین است که پردازنده اجرا می‌کند.
عملیات ریاضی واقعی برای هر دستورالعمل، توسط یک مدار منطقی ترکیبی در داخل پردازنده CPU به نام واحد محاسبه و منطق یا همان ALU انجام می‌گیرد. به‌طور کلی، یک پردازنده برای انجام یک دستورالعمل مراحل زیر را انجام می‌دهد: ابتدا آن را از حافظه واکشی می‌کند، سپس برای انجام یک عملیات از ALU استفاده می‌کند، و در نهایت نتیجه را در حافظه ذخیره می‌کند. علاوه بر دستورالعمل‌های ریاضیاتی اعداد صحیح و عملیات منطقی، دستورالعمل‌های ماشین مختلف دیگری وجود دارد، نظیر: دستورالعمل‌های مربوط به بارگیری داده از حافظه و ذخیره‌سازی آن در حافظه، عملیات انشعاب و عملیات ریاضی روی اعداد ممیز شناور که توسط واحد ممیز شناور (FPU) در CPU انجام می‌شود.

واحد کنترل

واحد کنترل (control unit)، جزئی از CPU است که عملیات پردازنده را هدایت می‌کند. این واحد به حافظهٔ کامپیوتر، واحد محاسبه و منطق، و ابزارهای ورودی و خروجی می‌گوید که چگونه به دستورالعمل‌هایی که به پردازنده فرستاده شده‌اند، پاسخ دهند.
این واحد با فراهم کردن سیگنال‌های زمانبندی و کنترل، عملیات سایر واحدها را هدایت می‌کند. بیشتر منابع کامپیوتر، توسط واحد کنترل مدیریت می‌شود. واحد کنترل، جریان داده را بین CPU و سایر ابزارها هدایت می‌کند. جان فون نویمن واحد کنترل را به عنوان بخشی از معماری فون نویمناضافه کرد. در طراحی‌های کامپیوتری جدید، واحد کنترل معمولاً یک بخش داخلی از CPU است که نقش و عملیات کلی آن، از اول تغییری نکرده‌است.

 

cpu پردازنده

سی پی یو CPU چیست؟

ابتدا ببینیم CPU مخفف چیست. CPU مخفف Central Processing Unit در واقع واحد پردازشگر مرکزی کامپیوتر یا سرور است. کامپیوترها یا ابزارهایی که نیاز به انجام امور محاسباتی دارند، بدون CPU قادر به انجام هیچ کاری نیستند، CPU اطلاعات را از حافظه دریافت کرده، سپس الگورتیم‌های مختلف مانند ضرب و جمع یا عملیات‌های منطقی مانند and یا or یا not را روی آن‌ها اعمال کرده و در نهایت خروجی را تحویل می‌دهد. تمام عملیات منطقی و ریاضی سی پی یو توسط واحد محاسبه و منطق یعنی ALU انجام می‌شود. ALU مخفف Arithmetic Logic Unit است.

نکته مهم اینجاست که CPU در بسیار دستگاه هایی که استفاده می‌کنیم وجود دارد مثل تلویزیون های هوشمند، ATM ها و موبایل ها و …

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که پردازنده چیست یا پردازنده مرکزی چیست؟ در پاسخ باید گفت که CPU و پردازنده و پردازنده مرکزی همگی به یک مفهوم اشاره دارند.

هر چه پردازنده قوی‌تر باشد، قادر به پردازش حجم بیشتری از اطلاعات خواهد بود و در نتیجه سرعت سیستم نیز بالاتر خواهد رفت. تمام بخش‌های مختلف کامپیوتر به CPU وابسته هستند و بدون آن هیچ عملیاتی انجام نمی‌شود. اما CPU نیز به تنهایی قادر به فعالیت نیست و به حافظه برای نگه‌داری اطلاعات، پردازنده گرافیکی برای رندر تصاویر و هزاران قطعه ریز و درشت دیگر نیاز دارد. اگر به دنبال کاربرد سی پی یو در کامپیوتر هستید باید بگویم که مغز کامپیوتر، CPU آن است و هنگام خرید کامپیوتر و لپ تاپ یا سرور و استوریج، توجه به مدل پردازنده آن بسیار مهم است.

CPU کامپیوتر در کجا قرار دارد؟

مادربورد کامپیوتر جایی است که یا قطعات کامپیوتر مانند CPU، هیت سینک، رم روی آن قرار می‌گیرند و یا پورت هایی دارد که دیگر قطعات کامپیوتر مانند هارد و منبع تغذیه به آن وصل می‌شوند. پس اگر سوال شما این است که CPU کامپیوتر در کجا قرار دارد پاسخ شما این است که CPU چیپی است که روی مادربورد سیستم نصب می‌شود.

سی پی یو cpu چگونه کار می کند؟

وظایف CPU به عنوان مهمترین قسمت در کامپیوتر ها و سیستم های پردازشی، عبارت است از اجرای برنامه ها و دستورالعمل ها. CPU در هماهنگی کامل با دیگر اجزای کامپیوتر است. سی پی یو اطلاعات را از رم می‌خواند یا در واقع واکشی Fetch می‌کند، سپس روی آن کار Decode یا رمزگشایی را انجام می‌دهد و در نهایت آن را اجرا و Execute می‌کند و روانه خروجی می‌کند.

هر عملیات به دستورالعمل هایی تقسیم می‌شود که ترتیب و شماره آنها مشخص است و CPU از دستورالعمل بعدی آگاه است. سی پی یو بعد از واکشی دستورالعمل ها آنها را به مدار رمزگشایی می‌فرستد تا به سیگنال هایی برای ارسال به دیگر قسمت های CPU تبدیل شوند و در نهایت در هر قسمت، اقدام لازم انجام می‌شود.

هر بیت دارای مقدار صفر و یا یک است که توسط سی پی یو پردازش می‌شوند. در پردازنده‌های ۳۲ بیتی میزان پردازش برابر با ۴,۲۹۴,۹۶۷,۲۹۵ است در حالی که در پردازنده های ۶۴ بیتی این مقدار برابر با ۱۸,۴۴۶,۷۴۴,۰۷۳,۷۰۹,۵۵۱,۶۱۵ است.

معماری cpu چیست؟

ساختار CPU و اجزای سی پی یو درواقع مجموع ترانزیستوزهای بسیار ریزی است که در کنار هم قرار دارند. این ترانزیستورها اندازه ای در حد میکرون دارند. شاید از شنیدن عدد ۱۲۰ میلیون تعجب کنید اما همین تعداد ترانزیستور در ابعاد ریز کافیست تا حساسیت قطعه CPU را به شما نشان دهد.

اجزای سی پی یو

تعداد مولفه ها و اجزای سی پی یو زیاد است اما در ادامه به بررسی برخی از آنها شامل باس، هسته و کلاک می‌پردازیم. همچنین می‌خوانید که منظور از حافظه نهان و فرکانس در پردازنده چیست.

سی پی یو باس چیست؟

پردازنده یا CPU برای اینکه بتواند با اجزای بیرون از خودش مثل رم و باس کنترلر، ارتباط برقرار کند باید از باس یا گذرگاه استفاده کند تا بتواند اطلاعات را ارسال و دریافت کند. به طور کلی باس برای برقراری ارتباط اجزا و سخت افزارها با مادربورد کاربرد دارد.

CPU Bus در واقع مسیری است بین CPU و باس اصلی و باس سی پی یو است که سرعت و نرخ انتقال داده را مشخص می‌کند.

هسته سی پی یو چیست؟

Core یا هسته سی پی یو، پردازنده کوچکتری که در داخل پردازنده اصلی قرار دارد و به طور مستقل پردازنده کاملی است. بنابراین در سی پی یو دو هسته ای دو ریزپردازنده دارید که امکان اجرای عملیات همزمان را مهیا می‌کند. 

چگونه بفهمیم cpu چند هسته ای است؟ 

در ادامه چند راهکار برای اینکه بفهمیم cpu چند هسته ای است ارایه می‌دهیم:

1. استفاده از system Information: در قسمت سرچ ویندوز عبارت system Information را تایپ کنید. در پنجره ای که باز می‌شود کلمه Processor را پیدا کنید. تمام مشخصات سی پی یو جلوی این کلمه نوشته شده است.
2. استفاده از Task Manager: با گرفتن همزمان سه دکمه CTRL و ALT و DELETE و انتخاب گزینه Task Manager، پنجره Task Manager باز می‌شود. در تب دوم این پنجره یعنی Performane، تعداد Core های سی پی یو را خواهید دید.
3. جستجوی مدل CPU: با استفاده از مرورگر می‌توانید مدل پردازنده خود را سرچ کنید و تعداد هسته آن را ببینید.

کلاک سی پی یو چیست؟

Clockspeed یا سرعت کلاک یا فرکانس پردازنده یا سرعت پردازنده همگی به یک مفهوم اشاره دارند که بیانگر سرعتی است که چیپ کار می‌کند و تعداد سیکل‌هایی است که CPU در هر ثانیه انجام می‌دهد. واحد اندازه گیری سرعت سی پی یو گیگاهرتز (GHz) است مثلا پردازنده ای با سرعت ۲ گیگاهرتز می‌تواند در هر ثانیه ۲ میلیارد کلاک یا سیکل کاری را تمام کند. هر چه سرعت کلاک بیشتر باشد، سی پی یو سریع‌تر است. اغلب CPU های مدرن می‌توانند سرعت کلاکشان را بر اساس دمای CPU و Task هایی که انجام می‌دهند، بالا و پایین کنند. پس سرعت Base که حداقل است و سرعت Turbo که حداکثر است را در لیست مشخصات خواهید دید.

حافظه نهان سی پی یو چیست؟

حافظه نهان سی پی یو یا CPU Cache عبارت است از حافظه ای بسیار سریع و البته گرانقیمت که اطلاعات مورد نیاز سی پی یو را که مکررا لازم می‌شود در خود نگه می‌دارد. حافظه پنهان CPU در واقع سرعت پردازش را افزایش می‌دهد و دارای سه سطح است. 

انواع cpu و اعداد روی cpu

در حال حاضر دو شرکت بزرگ اینتل و AMD بزرگترین تولیدکنندگان سی پی یو در دنیا هستند که رقابت تنگاتنگی با هم دارند. خواندن مقاله “کدام CPU بهتر است؟ اینتل یا AMD؟” می‌تواند شما را با انواع CPU و اعداد روی cpu بیشتر آشنا کند.

تشخیص نسل cpu

تقریبا هر سال، Intel و AMD، پردازنده‌های خود را با معماری جدید ارتقا می‌دهند. نسل کنونی اینتل، ۹th Gen Core Series است مثل Intel Core i7-9700K یا Intel Core i9-9900.

Ryzen 2000 یا aka Ryzen 2 جدیدترین چیپ‌های AMD است مثل AMD Ryzen 5 2600X و AMD Ryzen 7 2700X.

با نگاهی به شماره مدل می‌توانید نسل CPU که اولین رقم از چهار رقم است، ببینید. مثلا رقم ۸ در Core i7-8400 یعنی از نسل هشت است و رقم ۲ در Ryzen 7 2700X یعنی از نسل دو.

چه کشورهایی cpu می سازند؟

از جمله کشورهایی که cpu می سازند عبارتند از ایرلند، چین، ایران، روسیه، امریکا.

CPU چیست؟

 

 

در این مقاله هر آنچه لازم دارید درباره cpu بدانید را می‌خوانید: اینکه پردازنده چیست، در کجا قرار دارد و چگونه کار می‌کند. اجزای cpu و انواع آن چیست و چه تفاوتی با هم دارند. با فالنیک همراه باشید.

سی پی یو CPU چیست؟

ابتدا ببینیم CPU مخفف چیست. CPU مخفف Central Processing Unit در واقع واحد پردازشگر مرکزی کامپیوتر یا سرور است. کامپیوترها یا ابزارهایی که نیاز به انجام امور محاسباتی دارند، بدون CPU قادر به انجام هیچ کاری نیستند، CPU اطلاعات را از حافظه دریافت کرده، سپس الگورتیم‌های مختلف مانند ضرب و جمع یا عملیات‌های منطقی مانند and یا or یا not را روی آن‌ها اعمال کرده و در نهایت خروجی را تحویل می‌دهد. تمام عملیات منطقی و ریاضی سی پی یو توسط واحد محاسبه و منطق یعنی ALU انجام می‌شود. ALU مخفف Arithmetic Logic Unit است.

نکته مهم اینجاست که CPU در بسیار دستگاه هایی که استفاده می‌کنیم وجود دارد مثل تلویزیون های هوشمند، ATM ها و موبایل ها و …

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که پردازنده چیست یا پردازنده مرکزی چیست؟ در پاسخ باید گفت که CPU و پردازنده و پردازنده مرکزی همگی به یک مفهوم اشاره دارند.

هر چه پردازنده قوی‌تر باشد، قادر به پردازش حجم بیشتری از اطلاعات خواهد بود و در نتیجه سرعت سیستم نیز بالاتر خواهد رفت. تمام بخش‌های مختلف کامپیوتر به CPU وابسته هستند و بدون آن هیچ عملیاتی انجام نمی‌شود. اما CPU نیز به تنهایی قادر به فعالیت نیست و به حافظه برای نگه‌داری اطلاعات، پردازنده گرافیکی برای رندر تصاویر و هزاران قطعه ریز و درشت دیگر نیاز دارد. اگر به دنبال کاربرد سی پی یو در کامپیوتر هستید باید بگویم که مغز کامپیوتر، CPU آن است و هنگام خرید کامپیوتر و لپ تاپ یا سرور و استوریج، توجه به مدل پردازنده آن بسیار مهم است.

CPU کامپیوتر در کجا قرار دارد؟

مادربورد کامپیوتر جایی است که یا قطعات کامپیوتر مانند CPU، هیت سینک، رم روی آن قرار می‌گیرند و یا پورت هایی دارد که دیگر قطعات کامپیوتر مانند هارد و منبع تغذیه به آن وصل می‌شوند. پس اگر سوال شما این است که CPU کامپیوتر در کجا قرار دارد پاسخ شما این است که CPU چیپی است که روی مادربورد سیستم نصب می‌شود.

سی پی یو cpu چگونه کار می کند؟

وظایف CPU به عنوان مهمترین قسمت در کامپیوتر ها و سیستم های پردازشی، عبارت است از اجرای برنامه ها و دستورالعمل ها. CPU در هماهنگی کامل با دیگر اجزای کامپیوتر است. سی پی یو اطلاعات را از رم می‌خواند یا در واقع واکشی Fetch می‌کند، سپس روی آن کار Decode یا رمزگشایی را انجام می‌دهد و در نهایت آن را اجرا و Execute می‌کند و روانه خروجی می‌کند.

هر عملیات به دستورالعمل هایی تقسیم می‌شود که ترتیب و شماره آنها مشخص است و CPU از دستورالعمل بعدی آگاه است. سی پی یو بعد از واکشی دستورالعمل ها آنها را به مدار رمزگشایی می‌فرستد تا به سیگنال هایی برای ارسال به دیگر قسمت های CPU تبدیل شوند و در نهایت در هر قسمت، اقدام لازم انجام می‌شود.

هر بیت دارای مقدار صفر و یا یک است که توسط سی پی یو پردازش می‌شوند. در پردازنده‌های ۳۲ بیتی میزان پردازش برابر با ۴,۲۹۴,۹۶۷,۲۹۵ است در حالی که در پردازنده های ۶۴ بیتی این مقدار برابر با ۱۸,۴۴۶,۷۴۴,۰۷۳,۷۰۹,۵۵۱,۶۱۵ است.

معماری cpu چیست؟

ساختار CPU و اجزای سی پی یو درواقع مجموع ترانزیستوزهای بسیار ریزی است که در کنار هم قرار دارند. این ترانزیستورها اندازه ای در حد میکرون دارند. شاید از شنیدن عدد ۱۲۰ میلیون تعجب کنید اما همین تعداد ترانزیستور در ابعاد ریز کافیست تا حساسیت قطعه CPU را به شما نشان دهد.

اجزای سی پی یو

تعداد مولفه ها و اجزای سی پی یو زیاد است اما در ادامه به بررسی برخی از آنها شامل باس، هسته و کلاک می‌پردازیم. همچنین می‌خوانید که منظور از حافظه نهان و فرکانس در پردازنده چیست.

سی پی یو باس چیست؟

پردازنده یا CPU برای اینکه بتواند با اجزای بیرون از خودش مثل رم و باس کنترلر، ارتباط برقرار کند باید از باس یا گذرگاه استفاده کند تا بتواند اطلاعات را ارسال و دریافت کند. به طور کلی باس برای برقراری ارتباط اجزا و سخت افزارها با مادربورد کاربرد دارد.

CPU Bus در واقع مسیری است بین CPU و باس اصلی و باس سی پی یو است که سرعت و نرخ انتقال داده را مشخص می‌کند.

هسته سی پی یو چیست؟

Core یا هسته سی پی یو، پردازنده کوچکتری که در داخل پردازنده اصلی قرار دارد و به طور مستقل پردازنده کاملی است. بنابراین در سی پی یو دو هسته ای دو ریزپردازنده دارید که امکان اجرای عملیات همزمان را مهیا می‌کند.

چگونه بفهمیم cpu چند هسته ای است؟ 

در ادامه چند راهکار برای اینکه بفهمیم cpu چند هسته ای است ارایه می‌دهیم:

1. استفاده از system Information: در قسمت سرچ ویندوز عبارت system Information را تایپ کنید. در پنجره ای که باز می‌شود کلمه Processor را پیدا کنید. تمام مشخصات سی پی یو جلوی این کلمه نوشته شده است.
2. استفاده از Task Manager: با گرفتن همزمان سه دکمه CTRL و ALT و DELETE و انتخاب گزینه Task Manager، پنجره Task Manager باز می‌شود. در تب دوم این پنجره یعنی Performane، تعداد Core های سی پی یو را خواهید دید.
3. جستجوی مدل CPU: با استفاده از مرورگر می‌توانید مدل پردازنده خود را سرچ کنید و تعداد هسته آن را ببینید.

کلاک سی پی یو چیست؟

Clockspeed یا سرعت کلاک یا فرکانس پردازنده یا سرعت پردازنده همگی به یک مفهوم اشاره دارند که بیانگر سرعتی است که چیپ کار می‌کند و تعداد سیکل‌هایی است که CPU در هر ثانیه انجام می‌دهد. واحد اندازه گیری سرعت سی پی یو گیگاهرتز (GHz) است مثلا پردازنده ای با سرعت ۲ گیگاهرتز می‌تواند در هر ثانیه ۲ میلیارد کلاک یا سیکل کاری را تمام کند. هر چه سرعت کلاک بیشتر باشد، سی پی یو سریع‌تر است. اغلب CPU های مدرن می‌توانند سرعت کلاکشان را بر اساس دمای CPU و Task هایی که انجام می‌دهند، بالا و پایین کنند. پس سرعت Base که حداقل است و سرعت Turbo که حداکثر است را در لیست مشخصات خواهید دید.

حافظه نهان سی پی یو چیست؟

حافظه نهان سی پی یو یا CPU Cache عبارت است از حافظه ای بسیار سریع و البته گرانقیمت که اطلاعات مورد نیاز سی پی یو را که مکررا لازم می‌شود در خود نگه می‌دارد. حافظه پنهان CPU در واقع سرعت پردازش را افزایش می‌دهد و دارای سه سطح است. 

 

انواع cpu و اعداد روی cpu

در حال حاضر دو شرکت بزرگ اینتل و AMD بزرگترین تولیدکنندگان سی پی یو در دنیا هستند که رقابت تنگاتنگی با هم دارند. خواندن مقاله “کدام CPU بهتر است؟ اینتل یا AMD؟” می‌تواند شما را با انواع CPU و اعداد روی cpu بیشتر آشنا کند.

تشخیص نسل cpu

تقریبا هر سال، Intel و AMD، پردازنده‌های خود را با معماری جدید ارتقا می‌دهند. نسل کنونی اینتل، ۹th Gen Core Series است مثل Intel Core i7-9700K یا Intel Core i9-9900.

Ryzen 2000 یا aka Ryzen 2 جدیدترین چیپ‌های AMD است مثل AMD Ryzen 5 2600X و AMD Ryzen 7 2700X.

با نگاهی به شماره مدل می‌توانید نسل CPU که اولین رقم از چهار رقم است، ببینید. مثلا رقم ۸ در Core i7-8400 یعنی از نسل هشت است و رقم ۲ در Ryzen 7 2700X یعنی از نسل دو.

چه کشورهایی cpu می سازند؟

از جمله کشورهایی که cpu می سازند عبارتند از ایرلند، چین، ایران، روسیه، امریکا.

مشاوره و خرید سرور در فالنیک

فالنیک با دارا بودن سبد کاملی از سرورهای اچ پی و تنها دارنده گارانتی رسمی و معتبر سرور اچ پی در ایران، آماده خدمت‌رسانی جهت مشاوره، فروش و پشتیبانی به مشتریان است. شما می‌توانید قبل از خرید، از کارشناسان فالنیک، مشاوره بگیرید.

سی پی یو سرور

سرورهای مناسب برای کسب‌وکارهای متوسط و کوچک معمولاً از سیستم‌ عامل ویندوز و پردازنده‌های ۶۴ بیتی AMD و یا اینتل استفاده می‌کنند. بسیاری از سازمان‌هایی که کار و کسب‌وکار حساسی دارند از سرورهایی استفاده می‌کنند که با سیستم‌ عامل یونیکس کار می‌کنند و متکی بر پردازنده‌های ۶۴ بیتی مانند AMD Opteron ،Intel Itanium و یا پردازنده‌های RISC ساخت IBM ،HP، سان و غیره هستند. پردازنده‌های ۶۴ بیتی می‌توانند مقدار زیادی از حافظه را آدرس‌ دهی‌ کنند و بازده و سرعت بسیار بالایی دارند.

تفاوت پردازنده های سروری با پردازنده معمولی

زئون Xeon نامی است که اینتل بر روی CPU های مخصوص به سرور گذاشته که این سی پی یو ها از توانمندی بالاتری نسبت به سی پی یو های معمولی برخوردار است. اولین CPU Xeon در سال ۱۹۹۸ به بازار عرضه شد. پردازنده‌های Xeon با بهره‌‌گیری از فناوری Intel Hyper-Threading که اجازه می‌دهد یک تراشه هم زمان دو Thread را (هر Thread مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های زبان ماشین است) با هم اجرا کند، راندمان بهتری ارایه می‌کنند.

وقتی سراغ پردازش ۶۴ بیتی می‌رویم، AMD Opteron و Intel Itanium مطرح می‌شوند. پردازنده‌های Opteron براساس معماری کنونی x86 ساخته شده‌اند و به طور ذاتی هم برنامه‌های نرم‌ افزاری ۳۲ بیتی و هم برنامه‌های ۶۴ بیتی را پشتیبانی می‌کنند.

پردازنده

 

تفاوت پردازنده های سروری با پردازنده معمولی

پردازنده ایتانیوم بر اساس معماری IA-65 طراحی شده و از قابلیت‌های فناوری EPIC ابداع شده توسط اینتل پشتیبانی می‌کند. EPIC مخفف عبارت Instraction Conlputing Explicitly Parallel ترجمه تحت‌اللفظی آن عبارت است از “دستورالعمل محاسباتی صریحاً موازی”. این قابلیت امکان اجرای حداکثر ۶ دستورالعمل را به صورت هم زمان به تراشه می‌دهد. تراشه‌های ایتانیوم به طور ذاتی از برنامه‌های ۳۲ بیتی پشتیبانی نمی‌کنند اما می‌توانند آن‌ها را با استفاده از حالت (Emulation یا تقلید) اجرا کنند.

سرور مناسب برای کاربردهای عمومی قیمتی حدود ۳ هزار دلار دارد و قاعدتاً باید شامل یک سی پی یو ۲ تا ۲/۳ گیگا هرتزی از نوع AMD Athlon MP یا Intel Xeon و یک پردازنده کمکی دوم باشد. اگر AMD انتخاب می‌کنید، خوب است که دنبال یک سرور با پردازنده سریع‌تر نوع Opteron باشید که به وفور در بازار یافت می‌شود و قیمت مناسبی هم دارد.

SMP چیست؟

SMP یا Symmetric Multi Processing روشی است که چندین CPU به صورت جداگانه اما با یکدیگر بر روی یک مادر بورد کار می‌کنند و سیستم عامل از هر دوی آن‌ها به صورت یکسان استفاده می‌کند. دو شرکت AMD و Intel این روش را پشتیانی می‌کنند البته سیستم عامل و نرم افزار مورد استفاده نیز باید SMP را پشتیبانی کنند. پردازنده‌های Hyper Threading شرکت Intel از این تکنولوژی پشتیبانی می‌کنند. هر CPU در یک زمان فقط می‌تواند یک پردازش را انجام دهد. ممکن است این پردازش از تمام توان CPU استفاده نکند و مابقی سی پی یو بدون استفاده می‌ماند. با کمک این تکنولوژی می‌توان این مشکل را برطرف کرد.

 

 

پردازنده چیست؟

پردازنده چیست؟

تعریف پردازنده:

واحد پردازش مرکزی (پردازنده) یا CPU که مخفف عبارت Central Processor Unit می‌باشد مانند مغز و بخش اصلی کامپیوتر است که مسئول پردازش تمامی دستورالعمل‌‌ها و مدیریت کلیه مراحل پردازش داده‌ها است.

انواع پردازنده:

1-پردازنده‌های دسکتاپ: به پردازنده‌هایی گفته می‌شود که برای کامپیوترهای رومیزی که غالباً در خانه یا محل کار از آن‌ها استفاده می‌شود ساخته می‌شوند.

2-پردازنده‌های موبایلی (soc): این نوع از پردازنده‌ها برای دستگاه‌های کوچک و قابل‌حمل مانند لپ‌تاپ و یا گوشی‌های هوشمند طراحی‌شده‌اند که در مقایسه با پردازنده‌های دسکتاپ مصرف انرژی پایین‌تری دارند. اکثر پردازنده‌های موبایلی دارای قابلیت‌هایی مانند نمایشگر بی‌سیم (WiDi) هستند که به آن‌ها SOC می‌گویند.

3-پردازنده‌های سرور: پردازنده‌های سرور نسبت به پردازنده‌های دیگر توان بالاتری دارند و در شرایط خاص عملکرد قوی و قابل‌اطمینانی دارند و به همین دلایل مبلغ بالاتری هم برای آن‌ها باید پرداخت شود.

عملکرد پردازنده:

مراحل اصلی کارکرد پردازنده به این صورت است که این بخش اصلی رایانه ابتدا داده‌ها را از نرم‌افزارهای در حال اجرا و یا دستگاه‌هایی ورودی مانند کیبورد و ... می‌گیرد و بعد از تبدیل آن به زبان قابل‌درک خود و فهم نیازهای کاربر آن‌ها را پردازش می‌کند و درنهایت اطلاعات پردازش‌شده را به نرم‌افزار یا دستگاه خروجی که همان مانیتور است ارسال می‌نماید.

عملکرد پردازنده شامل سه مرحله است:

1-واکشی (Fetch):

واکشی یا همان دریافت داده‌ها و دستورالعمل اولین مرحله از مراحل عملکرد پردازنده است. در این مرحله سی پی یو دستورالعمل‌هایی که توسط کاربر به کامپیوتر داده می‌شود در قالب صفر و یک از RAM دریافت می‌کند که این دستورالعمل‌ها یک بخش کوچک از عملیاتی است که قرار است بر روی داده‌ها انجام شود؛ بنابراین سی پی یو برای انجام کامل عملیات باید بداند دستورالعمل بعدی کاربر چیست. آدرس دستور فعلی داده‌شده به سیستم توسط شمارنده سیستم یا (Program Counter) که به‌اصطلاح به آن PC می‌گویند نگهداری می‌شود سپس PC به همراه دستورالعمل‌ها در واحد ثبت دستور (Instruction Register) که اصطلاحاً به آن IR می‌گویند درج می‌شوند و در آخر مقدار PC یک واحد افزایش می‌یابد تا به نشانی دستورالعمل بعدی ارجاع داده شود. در فرآیند واکشی با توجه به محتوای PC محل قرار گرفتن دستور بر روی حافظه مشخص می‌شود و درصورتی‌که یک دستور به‌صورت جهش (Jump) اجرا شود شمارنده برنامه به آدرس دستوری که جهش به آن نقطه انجام‌شده است تغییر پیدا می‌کند.

2-رمزگشایی (Decode):

وقتی‌که یک دستور واکشی شد در واحدی به نام ثبت دستورالعمل (Instruction Register) ذخیره می‌شود و سی پی یو دستورالعمل‌ها را به یک واحد به نام رمزگشای دستورالعمل (مدار کدگشایی دستورالعمل) که با نام خارجی (Instruction Decoder) شناخته می‌شود ارسال می‌کند. در واحد رمزگشایی دستورات به سیگنال‌هایی تبدیل می‌شوند و برای اقدام‌های مختلف به واحدهای دیگر پردازنده فرستاده می‌شوند.

3-اجرا (Execute):

اجرا آخرین مرحله از سه مرحله عملکرد سی پی یو می‌باشد. در این مرحله دستورات رمزگشایی‌شده برای تکمیل فرآیند پردازش به قسمت‌های مربوطه در CPU ارسال می‌شوند و نتایج تکمیل فرآیند در بخشی به نام حافظه‌های ثبات نگهداری می‌شوند تا در دستورات بعدی به آن‌ها ارجاع شود.

 

عملیات واحدهای یک پردازنده:

1-واحد محاسبه و عملیات منطقی (ALU):

واحد محاسبه و عملیات منطقی (ALU) یک مدار دیجیتالی پیچیده است که عملیات ریاضی و مقایسه‌ای را انجام می‌دهد و بعد از پردازش اطلاعات توسط ALU آن‌ها را حافظه کامپیوتر ارسال می‌نماید. چندین واحد محاسبه و منطق را می‌توان در CPU، GPU و FPU یافت. در برخی پردازنده‌های رایانه‌ای، ALU به AU و LU تقسیم می‌شود. AU عملیات حسابی را انجام می‌دهد و LU عملیات منطقی را انجام می‌دهد.

2-واحد کنترل حافظه (CU):

واحد کنترل یا CU مداری است که عملیات را درون پردازنده رایانه هدایت و مدیریت می‌کند و این امکان را به واحد محاسبه و منطق و همچنین دستگاه‌های ورودی و خروجی می‌دهد که چگونه می‌توانند به دستورالعمل‌های دریافت شده از یک برنامه پاسخ دهند. واحد کنترل با دریافت اطلاعات ورودی که آن را به سیگنال‌های کنترلی تبدیل می‌کند، کار می‌کند و سپس به پردازنده مرکزی ارسال می‌شود و پردازنده به سخت‌افزار متصل می‌گوید چه عملیاتی را باید انجام دهد. کارکردهایی که یک واحد کنترل انجام می‌دهد، به دلیل واریانس معماری بین تولیدکنندگان مختلف، به نوع CPU بستگی دارد.

3-واحد حافظه ثبات (Register):

CPU های مختلف دارای حافظه ثبات‌های گوناگون می‌باشند. بعضی از رجیسترها برای نگهداری نتایج اعمال استفاده می‎شوند و بعضی دیگر به‌عنوان اشاره‌گر و برخی نیز برای اهداف دیگر می‌باشند. دستورالعمل‌ها مجاز هستند که با سرعتی برابر با 16، 32 یا 64 بیت پردازش شوند و به‌عنوان‌مثال اگر برنامه‌ای برای پردازش دستورالعمل‌های 64 بیتی طراحی‌شده باشد، پردازنده‌ای با ثبت 32 بیتی قادر به اجرای آن برنامه نیست.

فرکانس پردازنده به چه معناست؟

تمامی عبارات فرکانس پردازنده، سرعت ساعت، سرعت پردازنده، فرکانس کاری، Clock Speed که می‌شنویم همگی به معنی سرعتی است که ریز پردازنده یک دستورالعمل را اجرا می‌نماید. CPU برای اجرای هر دستورالعمل به تعداد مشخصی از علائم یا چرخه نیاز دارد. هرچه فرکانس پردازنده سرعت بیشتری داشته باشد، CPU سریع‌تر می‌تواند دستورالعمل‌ها را اجرا کند.

واحد سنجیدن سرعت پردازنده هرتز (Hertz) می‌باشد، بنابراین زمانی که می‌گوییم فرکانس پردازنده 1 مگاهرتز است یعنی یک‌میلیون چرخه در ثانیه یا زمانی که می‌گوییم 1 گیگاهرتز یعنی یک هزار میلیون چرخه در ثانیه، به‌طورکلی این واحد به این معنی است که یک پردازنده در هر ثانیه چند چرخه یا سیکل کاری را می‌تواند انجام دهد و هر چه این واحد بالاتر باشد کامپیوتر عملکرد بهتری خواهد داشت البته موارد دیگری مانند RAM، هارددیسک، مادربرد و تعداد هسته‌های پردازنده (مانند دو هسته یا چهار هسته‌ای) نیز می‌توانند سرعت کامپیوتر را بهبود بخشند.

نکته دیگری که در اینجا باید به آن اشاره‌کنیم این است که هر دستورالعملی که به پردازنده ارسال می‌شود ممکن است به 2، 3 و یا حتی 10 سیکل کاری تبدیل شود که به هر سیکل کاری اصطلاحاً کلاک (Clock) می‌گویند. با توجه به مثال‌های زده شده سرعت پردازنده معادل با 1 گیگاهرتز یعنی کلاک پردازنده یک هزار میلیون بار در یک ثانیه ضربه میزند.

سرعت پردازنده یا همان فرکانس پردازنده تعیین می‌کند که یک سی پی یو در یک ثانیه چه تعداد محاسبه می‌تواند انجام دهد، هرچه سرعت بیشتر باشد تعداد محاسبات بیشتری می‌تواند انجام شود، در نتیجه کامپیوتر سریع‌تر عمل می‌نماید. اگر یک پردازنده دو یا چهار هسته‌ای باشد، عملکرد کامپیوتر حتی اگر سرعت پردازنده یکسان باقی بماند می‌تواند افزایش یابد. یک پردازنده دو هسته‌ای 3.0 گیگاهرتزی قادر به انجام دو برابر تعداد محاسبات نسبت به یک پردازنده 3.10 گیگاهرتزی تک‌هسته‌ای است. پردازنده‌های رایانه بسته به نوع پردازنده می‌توانند یک یا چند دستورالعمل را در هر چرخه ساعت اجرا کنند.

نانومتر چیست؟

یک متر تقسیم بر هزار برابر است با یک میلی‌متر، یک میلی‌متر تقسیم بر هزار برابر است با یک میکرومتر یک میکرومتر تقسیم بر هزار برابر است با نانومتر، به تعبیر دیگر نانومتریک میلیارد برابر کوچک‌تر از متر است.

 

لیتوگرافی چیست؟

لیتوگرافی (lithography) یک واژه یونانی به معنای سنگ‌نگاری است که در پردازنده به طراحی مدارات CPU و نحوه قرار دادن اجزاء CPU یا همان فرآیند تولید و شکل‌گیری مدارها و اجزاء CPU اشاره دارد که توسط دستگاه‌های مخصوص چاپ می‌شود. اینکه اجزای یک سی پی یو با چه فاصله‌ای در کنار هم باشند همه به لیتوگرافی بستگی دارد؛ اگر لیتوگرافی در یک پردازنده برابر با 14 نانومتر باشد به معنای این است که اجزای سازنده آن پردازنده بافاصله 14 نانومتر از هم قرار گرفته‌اند. 14 نانومتر فاصله بسیار ناچیزی است و معمولاً هر چه لیتوگرافی یک پردازنده کمتر باشد بهتر است.
شرکت اینتل (Intel) پرچم‌دار رقابت لیتوگرافی است و دیگر رقبای اینتل همچون AMD در زمینه لیتوگرافی از شرکت اینتل بسیار عقب‌تر هستند. در جدول زیر لیتوگرافی سی‌پی‌یوهای اینتل با معماری‌های مختلف را مشاهده خواهید کرد. این لیتوگرافی سی‌پی‌یوهای اینتل از سال ۲۰۰۸ به بعد می‌باشند:

سال تولید	معماری به کار رفته	لیتوگرافی
2008	Nehalem	چهل و پنج نانومتری
2011	Sandy Bridge	سی و دو نانومتری
2012	lvy Bridge	بیست و دو نانومتری
2013	Haswell	بیست و دو نانومتری
2014	Broadwell	چهارده نانومتری
2015	SKYLAKE	چهارده نانومتری
2016	Kaby Lake	چهارده نانومتری
2017	CannonLake	ده نانومتری
2018	ICE Lake	ده نانومتری
2019	TIGER Lake	ده و هفت نانومتری

 

حافظه نهان Cache

حافظه نهان یا همان Cache بخشی از SRAM است که داده‌ها یا دستورالعمل‌هایی که اغلب برای پردازش مورداستفاده قرار می‌گیرند را نگهداری می‌کند و با همین کار باعث می‌شود کارایی پردازنده بیشتر شود؛ این حافظه سریع با نگهداری داده‌ها تأخیر زمانی بین پردازنده و حافظه رم را از بین می‌برد دیگر نیازی نیست پردازنده برای دسترسی به اطلاعات به سراغ DRAM برود و سرعتش کاهش یابد.

انواع حافظه کش

به دلیل افزایش اطلاعات موردنیاز پردازنده حافظه کش در سه الی چهار سطح در پردازنده مورداستفاده قرار می‌گیرد.

حافظه نهان سطح یک یا حافظه نهان L1 که حافظه کش اولیه یا داخلی نام دارد و نزدیک‌ترین حافظه به پردازنده می‌باشد؛ این حافظه سرعت‌بالا و حجم کمتری نسبت به دیگر سطوح حافظه کش دارد، حافظه کش L1 مهم‌ترین داده‌ها را که برای پردازش لازم است درون خود ذخیره می‌کند زیرا پردازنده هنگام انجام یک دستورالعمل به اولین جایی که مراجعه می‌کند حافظه کش سطح یک می‌باشد.

حافظه کش سطح دو یا حافظه کش L2 که به آن حافظه کش ثانویه یا خارجی می‌گویند نسبت به L1 سرعت کمتر و حجم بیشتری دارد و با توجه به ساختار پردازنده ممکن به‌صورت مشترک یا مخصوص استفاده شود. L2 برخلاف L1 در رایانه‌های قدیمی بر روی مادربرد قرار می‌گرفت ولی با ساخت پردازنده‌های جدید این حافظه بر روی خود تراشه پردازنده قرار می‌گیرد و چون نزدیک به CPU قرار دارد دارای تأخیر کمتری نسبت به حافظه کش L3 است.

حافظه کش L3 حافظه نهانی است که بر روی قالب CPU قرار داده‌شده است و بین تمام هسته‌های CPU مشترک است از لحاظ ظرفیت نسبت به حافظه کش L1 یا L2 حجم بیشتری دارد ولی از نظر سرعت کندتر است.

حافظه کش L4 هم مانند سطح قبلی خود نسبت به L1 یا L2 حجم بیشتر و سرعت کمتری دارد. هر دو سطح L3 یا L4 معمولاً به‌صورت اشتراکی مورداستفاده قرار می‌گیرند.

حافظه کش اشتراکی یا هوشمند چیست؟

در پردازنده‌هایی که قبلاً ساخته می‌شد اگر حافظه‌های کش سطح یک و دو جوابگوی نیاز پردازنده نبود، پردازنده‌ها به حافظه رم مراجعه می‌کردند؛ ولی با طراحی حافظه کش اشتراکی و هوشمند توسط شرکت اینتل این مشکل تا حد زیادی حل‌شده است. در پردازنده‌هایی که از تکنولوژی حافظه کش اشتراکی در ساخت آن‌ها استفاده‌شده است هر کدام از هسته‌های پردازنده به مقدار نیاز خود از حافظه کش استفاده می‌نمایند و اگر یک هسته نیاز به کش بیشتری داشته باشد و هسته‌های دیگر درگیر نبوده و بدون بار باشند آن هسته می‌تواند از تمام ظرفیت حافظه کش استفاده نماید.

هسته در پردازنده چیست؟

هسته مغز یک CPU است که دستورالعمل را دریافت و محاسبات و عملیات پردازش را بر روی آن انجام می‌دهد. هر سی پی یو می‌تواند چندین هسته داشته باشد و هر هسته قابلیت انجام عملیات جداگانه‌ای از سایر هسته‌ها را دارد همچنین چندین هسته می‌توانند هم‌زمان با هم کار کنند تا یک عملیات موازی روی یک مجموعه از داده‌ها در حافظه کش پردازنده انجام دهند. به یک پردازنده با دو هسته پردازنده دو هسته‌ای؛ با چهار هسته، چهار هسته‌ای؛ شش هسته، هسته hexa و هشت هسته، هشت هسته‌ای می‌گویند. از سال 2019، اکثر CPU های ساخته‌شده بین دو تا دوازده هسته دارند و CPU های ایستگاه‌های کاری و سرور ممکن است حداکثر تا 48 هسته داشته باشند.

رشته‌های پردازشی (Threads) چیست؟

Thread به یک‌رشته از دستورالعمل‌هایی گفته می‌شود که برای پردازش به پردازنده ارسال می‌شوند این در صورتی است که هر پردازنده در حالت عادی قابلیت پردازش یک دستورالعمل را دارد که به آن Main می‌گویند. در این حالت اگر دو دستورالعمل به پردازنده ارسال شود دستورالعمل 2 باید منتظر بماند تا دستورالعمل 1 اجرا شود و پس از آن نوبت دستورالعمل 2 شود که این روند کاری باعث کند شدن سرعت و کارایی پردازنده می‌شود؛ اما تراشه‌سازان با به کار بردن شیوه‌های جدید در ساخت پردازنده هر هسته فیزیکی پردازنده را به دو هسته‌ی مجازی (Thread) تقسیم‌بندی می‌کنند که هر یک از این هسته‌ها امکان اجرای یک‌رشته پردازش مجزا را دارد و این بدین معنی است که هر هسته با داشتن دو ترد، دو رشته‌ی پردازشی را به‌طور هم‌زمان می‌تواند اجرا نماید. AMD این تکنیک را در پردازنده‌های خود Simultaneous Threading یا به اختصار SMT نام‌گذاری کرده و اینتل هم هایپرتردینگ (Hyper Threading) را بر روی این تکنولوژی گذاشته است؛ یعنی اگر پردازنده ۲ هسته‌ای باشد، این دو هسته هر کدام به ۲ هسته مجازی تقسیم می‌شوند که هر یک از آن‌ها می‌توانند یک دستورالعمل را به‌صورت مجزا اجرا کنند، یعنی ما با دو هسته واقعی به‌طور هم‌زمان ۴ دستور اجرا می‌کنیم. اجرای Threading بیشتر باعث بهبود روند مالتی تسکینگ می‌شود و عملیاتی نظیر ویرایش ویدئو که تمام پردازنده را درگیر خود می‌نماید، با پردازش چند رشته‌ای هم‌زمان بسیار روان‌تر اجرا می‌شوند.

 

 

خرابی های مانیتور

مانیتور یا صفحه نمایش متداول ترین دستگاه خروجی می باشد و داده های ورودی بعد از پردازش مورد نظر کاربر، از طریق آن نمایش داده می شود که باتوجه به ظاهر، به نظر می رسد دارای سیستم ساده باشد ولی  مانیتور ها دارای سیستم پیچیده و قطعات حساس و آسیب پذیری می باشد. در این مقاله به معرفی تعدادی از خرابی های رایج مانیتور می پردازیم.

روشن نشدن صفحه مانیتور

اگر پس از زدن دکمه پاور و روشن نمودن سیستم تصویری در صفحه نمایش مشاهده نکردید، ابتدا از متصل بودن کابل تصویر به کیس و مانیتور اطمینان حاصل نمایید. اگر متصل بود، سالم بودن کابل را نیز بررسی کنید به این منظور کابل دیگری متصل کنید و بررسی کنید تصویر نمایش داده می شود یا خیر.

اگر باز هم تصویر نمایش داده نشد مشکل از پاور مانیتور می باشد و پس از تعمیر پاور مانیتور میتوانید از مانیتور خود استفاده کنید.

پیکسل مرده و پیکسل گیر کرده

پیکسل به مربع های کوچک تشکیل دهنده ی صفحه نمایش گفته می شود گاهی یکی از این مربع ها به دلیل خراب شدن ترانزیستور مربوطه،  برق رسانی انجام نمی شود در نتیجه پیکسل خاموش می ماند و به  صورت نقطه سیاه رنگ بر روی صفحه ظاهر می شود.

تقریباً این مشکل رفع نخواهد شد زیرا مشکل سخت افزاری می باشد در یستم داخلی پیچیده ای می باشد بسیاری از سایت ها روشی گفته شده که با وسیله ی نوک تیز و یا انگشت بر آن فشار وارد نمایید  این کار اشتباه است و باعث گسترش پیکسل مرده در صفحه نمایش می شود.

پیکسل گیر کرده نیز مانند پیکسل مرده می باشد با این تفاوت که مربع به رنگ های قرمز، سبز و یا آبی در می آید.

خطوط افقی و عمودی

اگر این مشکل  با چک کردن کابل ها رفع نشد  مشکل از اصلی ترین و گرانترین قطعه مانیتور یعنی پنل می باشد و می بایست آن را تعویض نمود.

پرش تصویر و سوسو زدن

کابل تصویر را هم  در مانیتور و هم در کیس چک کنید. اتصال و سلامت کابل برق را نیز بررسی نمایید اگر همه چیز عادی  بود ممکن است این مشکل به خاطر انتخاب نادرست رفریش ریت می باشد

تعداد دفعات نوسازی تصاویر صفحه نمایش را رفرش ریت می گویند که انتخاب نادرست آن باعث ایجاد پرش ولرزش تصویر می شود.

صدای وز وز

علت ایجاد صدای وز وز در مانیتور اشکال در بلک لایت یا همان نور پس زمینه می باشد. که اغلب در مدل های قدیمی به علت وجود لوله های فلوئورسنت اتفاق می افتد. و در مدل های LED که لوله فلوئورسنت وجود ندارد این صدا ناشی از برق رسانی نا منظم  می باشد. با کم و زیاد نمودن نور صفحه میتوان باعث قطع موقتی صدای وز وز شد ولی می بایست برای رفع مشکل را مراکز تعمیرات تخصصی مانیتور مراجعه نمایید.

برد مانیتور

برد مانیتور به منزله قلب آن می باشد و خرابی آن باعث مشکل در قسمت های دیگر آن نیز می شود و هزینه این قطعه و تعویض آن زیاد می باشد

 به همین دلیل توصیه می شود با مشاهده علائم زیر و پس از چک نمودن کابل تصویر و برق سریعا مانیتور خود را تعمیر ببرید.

خاموش و روشن شدن ناگهانی مانیتور اگر پاور مشکلی نداشته باشد مربوط به پنل مانیتور می باشد.

رفت و برگشت تصویر

شنیدن صدایی ضعیف از داخل مانیتور در زمان روشن و بودن و هم در زمان خاموش بودن و اتصال به برق

که  به علت خرابی و نشتی خازن های ضربه گیر و خرابی دیود و ترانزیستور که (باعث اتصال کوتاه می شوند) به ترانس فشار زیادی وارد می شود و از خود صدایی انتشار می دهد.

مشکلات شکستگی صفحه نمایش پیکسل های سوخته و آبخوردگی تنها با تعویض پنل برطرف می شوند

پاور مانیتور

پاور وظیفه تامین انرژی مین برد را برعهده دارد، این قطعه یکی از مهم ترین قطعات داخلی مانیتور محسوب می شود و اولین قطعه ای ست که توسط تعمیرکار بررسی می شود به دلیل همین  رخ دادن خطایی هر چند کوچک باعث از بین رفتن پنل و حتی مانیتور خواهید شد .

پس انجام این کار حیاتی را به متخصصان مجرب و کار آزموده گروه مهندسی لعل فام بسپارید.

گروه مهندسی لعل فام با تکیه بر دانش و تخصص کادر خود با ارائه خدمات با کیفیت در زمینه تعمیرات انواع مانتیور های خانگی و صنعتی ، تعویض قطعات مانیتور، فعالیت می کند. دیگر نگران مشکلات به وجود آمده برای مانیتور خود نباشید کافیست با ما در تماس باشید تا در اسرع وقت مشکل قطعه شما عیب یابی و برطرف گردد.

دلایل روشن نشدن مانیتور

دلایل روشن نشدن مانیتور ، این مقاله مخصوص کسانی است که رایانه رومیزی خود را روشن کرده اند ، چراغ های کیس روشن است  و  فن هم روشن شده  اما مانیتور شما روشن نمی شود ، یا مانیتور در حالت چشمک زن است اما صفحه ای را نمایش نمی دهد. 

دلایل روشن نشدن مانیتور 

دلایل زیادی وجود دارد که چرا مانیتور روشن نمی شود حتی اگر به نظر می رسد عملکرد رایانه شخصی خوب است. برخی از آنها به راه حل های ساده نیاز دارند و برخی دیگر ممکن است نیاز به تعمیر.

دلایل روشن نشدن مانیتور شامل موارد زیر است: 

مانیتور شما روشن نیست
اتصال برق شما شل است / وصل نیست
کابل مانیتور شما شل است / متصل نیست
پریز برق دیواری یا برد پاور شما ایراد دارد
واحد منبع تغذیه رایانه شما (PSU) معیوب است
کابل مانیتور شما خراب است
نور پس زمینه مانیتور شما معیوب است
کارت گرافیک / کنترل کننده فیلم شما معیوب است
مادربرد و / یا RAM شما معیوب است

مانیتور خود را تست کنید

اول از همه ، ممکن است در کامپیوتر شما هیچ مشکلی وجود نداشته باشد. اولین و آسان ترین تست این است که ببینید آیا مانیتور شما خطا دارد یا اتصالات مانیتور شما به درستی به رایانه متصل است.

بررسی کنید مانیتور شما روشن است

 یکی از دلایل روشن نشدن مانیتور این بسیار واضح است اما گاهی اوقات کابل ها  قطع می شود بررسی کنید که دوشاخه منبع تغذیه کاملاً در پریز دیواری باشد و اگر در مانیتور کاملاً محکم باشد وصل شده باشد و اتصال دیگر هم روشن باشد! اگر بعد از انجام این کار و مانیتور خود را روشن کنید ، ممکن است احساس احمقانه کنید اما حداقل می توانید به کار خود برگردید – یا بازی کنید. اگر می خواهید از چندین لنز استفاده کنید ، می توانید لنزها را از قبل روی پشتیبانی نصب کنید تا سوئیچ سریع تری داشته باشید. استفاده از رنگ های مختلف پلاستیکی امکان شناسایی آسان مدل پشتیبانی از لنز را فراهم می کند.

پریز دیواری خود را بررسی کنید

اگر مانیتور هنوز سیاه است ، سعی کنید مانیتور را به پریز برق دوم متصل کنید. هنوز شانس ندارید ، پس باید به مرحله بعدی عیب یابی بروید. نور پس زمینه Monitor خود را بررسی کنید
هنگامی که رایانه شما روشن است و مانیتور شما فقط یک صفحه سیاه نشان می دهد ، از یک مشعل استفاده کنید و آن را مستقیماً روی صفحه بدرخشید. اگر می توانید تصویری را با استفاده از لمس مشاهده کنید ، به احتمال زیاد نور پس زمینه مانیتور خطاست و شما باید آن را تعویض کنید. این برای هیچ کس بدون تجربه تعمیر کامپیوتر کار نمی کند و به دلیل خطرات احتمالی شکستن صفحه نمایش شما ، توصیه می شود برای این مشکل از تعمیرکار معتبر کمک بگیرید.

مشكل PC را برطرف كنید

اگر هیچ یک از گزینه های عیب یابی ذکر شده در بالا مشکل شما را حل نکرده است ، اکنون وقت آن است که آزمایش کنید آیا می توانید مشکل را در رایانه خود رد کنید و بدانید که این مشکل از مانیتور یا اتصالات به مانیتور است.

از مانیتور دوم استفاده کنید
اگر مانیتور دیگری مفید است (مثلاً از طریق رایانه دیگری در خانه یا حتی دوستانتان استفاده می شود) ، از این برای تست معیوب بودن مانیتور استفاده کنید. به سادگی مانیتور موجود خود را جدا کرده و مانیتور دوم را که می دانید مانیتور کار است متصل کنید. من این کار را با استفاده از منبع تغذیه و کابل مانیتور دوم انجام می دهم. اگر مانیتور دوم / جایگزین آنها را روشن کند ، می دانید که مشکلی برای رایانه شما وجود ندارد ، بنابراین اکنون می توانید این مسئله را رد کنید.

منبع تغذیه Monitor را بررسی کنید
مورد بعدی برای آزمایش این است که آیا مشکل ممکن است در تأمین برق مانیتور از جمله کابل باشد. برخی از مانیتورها با منبع تغذیه داخلی یا داخلی طراحی شده اند ، در حالی که برخی دیگر از نوع خارجی (مشابه نوع مورد استفاده در لپ تاپ معمولی) استفاده می کنند.

اگر منبع تغذیه با مانیتور دوم قابل تعویض باشد ، اکنون مانیتور دوم را با استفاده از منبع تغذیه مانیتور اصلی متصل می کنم. اگر مانیتور هنوز روشن است ، می دانید که مشکل از منبع تغذیه نیست.

اگر صفحه نمایش روشن نمی شود ، ممکن است شما یک راه حل بسیار ساده داشته باشید ، اگرچه راه حل واقعا کم هزینه ای نیست. راه حل شما ممکن است فقط خرید یک منبع تغذیه جدید باشد که باید بتوانید از فروشگاه هایی مانند Computer Alliance یا MSY Technology تهیه کنید. با این حال ، قبل از اینکه بخواهید منبع تغذیه صفحه جدید را بخرید ، ابتدا مانیتور اصلی خود را با منبع تغذیه مانیتور دوم متصل کنید و ببینید آیا مانیتور شما روشن است یا خیر. اگر چنین شد ، می دانید تمام آنچه که شما نیاز دارید منبع تغذیه جدید است.

با این حال ، اگر هنوز هم اینگونه نیست ، شما نه تنها با منبع تغذیه مشکلی دارید بلکه با مسئله دیگری نیز مشکل دارید.

کابل مانیتور را بررسی کنید

این به سادگی یک تست برای منبع تغذیه است. فقط مطمئن شوید که اتصالات هر انتهای کابل به کامپیوتر و مانیتور شما محکم و ایمن است. اگر بعد از سفت کردن اینها مانیتور شما کار می کند ، ممکن است کمی احمقانه باشید اما نتیجه خوبی دارید.

اگر این کار نکرد ، کابل ها را عوض کنید تا ببینید آیا خطایی در کابل وجود دارد. اگر رایانه و مانیتور شما از انواع مختلفی از اتصال پشتیبانی می کند ، VGA (۱۵ پین آبی) ، DVI یا DL-DVI-D (سفید) ، HDMI یا نمایشگر را امتحان کنید. اگر این مسئله مشکل شما را حل می کند ، شما یک راه حل ساده برای خرید یک کابل جدید دارید که می تواند به صورت آنلاین یا در یک فروشگاه رایانه مانند فروشگاه صدرا  انجام شود.

اگر مانیتور سیاه باقی بماند ، ممکن است مانیتور معیوبی داشته باشید که احتمالاً بهتر از تعمیر آن جایگزین آن هستید. اگر هنوز رد نکردید که ممکن است به جای مانیتور ، مشکلی در رایانه شما ایجاد کند ، پس باید به مراحل بعدی عیب یابی بپردازید که چرا مانیتور روشن نمی شود.

کارت گرافیک را بررسی کنید

بررسی کارت گرافیک نیاز به باز کردن رایانه دارد اگر تجربه تعمیر رایانه ندارید ، این مطمئناً کار یک تعمیر کامپیوتر است.

اگر تجربه این کار را دارید ، کارت گرافیک را بردارید و آن را در اسلات PCI-e (یا در صورتی که مادربرد شما بیش از یک اسلات PCI-e دیگری داشته باشد) دوباره تنظیم کنید و یکی دیگر را که می دانید کار می کند ، امتحان کنید. اگر این مسئله مشکلی را حل نمی کند ، ممکن است مشکل از مادربرد رایانه شما باشد.

مادربرد رایانه

مانند کارت گرافیک ، می توانید (اگر یک تعمیرکار باتجربه رایانه ای هستید) مادربردها را عوض کنید تا تشخیص دهید این دلیل سیاه بودن صفحه مانیتور است یا نه. این کار شامل تلاش بسیار زیادی می شود و برای افراد کم تجربه یا کم خون توصیه نمی شود. شاید بهتر باشد کمی راحتتر با یک مسئله مقابله کنید. جایگزینی ، تعویض یا فقط تحقیق مجدد ماژول های RAM در رایانه خود. مادربرد معمولی شما مجهز به دو یا چهار اسلات RAM است که معمولاً دارای ۱ ، ۲ یا ۴ ماژول (استیک) DDR2 (قدیمی تر) ، DDR3 (جدیدتر) یا DDR4 (جدیدترین) است. با حذف و نصب مجدد این موارد ، ممکن است بتوانید مشکل خود را برطرف کنید.

اگر همه موارد دیگر شکست می خورد
اگر بعد از این همه عیب یابی هنوز مشکلی برای حل مشکل خود ندارید ، پیشنهاد می کنیم با ما در تماس با تعمیرات و راه حل های مقرون به صرفه (۳۳۹۷ ۱۲۱۵ یا ۰۴۰۹ ۹۷۴ ۷۰۷) با ما تماس بگیرید و ما تلاش خواهیم کرد تا به شما کمک کنیم و به عنوان راه حل ارائه دهیم. به اینکه چرا مانیتور شما روشن نمی شود.

ضمانتنامه
لطفا توجه داشته باشید ، فراموش نکنید که ممکن است مانیتور شما هنوز تحت ضمانت باشد. قبل از انجام هر کار دیگری باید این مورد را بررسی کنید زیرا باعث صرفه جویی در هزینه شما می شود. با این حال ، گاهی اوقات مدت زمان تعمیرات تحت ضمانت به این معنی است که اگر می خواهید به سرعت کار کنید و مانیتور دیگری مفید نیست ، ممکن است بخواهید خودتان آن را برطرف کنید یا توسط تعمیرکار رایانه محلی تعمیر کنید.

همچنین ، توجه داشته باشید که اگر مانیتور شما هنوز تحت ضمانت است و شما سعی می کنید آن را تعمیر کنید و ناموفق هستید ، به احتمال زیاد شما ضمانت خود را باطل کرده اید و سپس باید به یک تکنسین تعمیر کامپیوتر پرداخت کنید تا آن را برای شما تعمیر کند.

مانیتور چیست

 

مانیتور چیست؟

مانیتور یا صفحه نمایش متداول‌ترین دستگاه خروجی بوده که از آن برای نمایش اطلاعات استفاده می‌گردد و دارای انواع مختلفی است . یک صفحه نمایش مانند تلویزیون ها می تواند رنگی یا تک رنگ باشد . در محیط Dos معمولا صفحه‌های نمایش دارای 25 سطر و 80 ستون هستند و در هر ستون یک کاراکتر تایپ می‌شود . وقتی اطلاعات از طریق صفحه کلید وارد کامپیوتر می‌شوند، در صفحه نمایش ظاهر می‌گردند تا از صحت آنها اطمینان حاصل شود . بعضی از کامپیوترهایی که مانند Labtop ها قابل حمل یا Portable هستند دارای نوعی صفحه نمایش به نام صفحه نمایش تخت می باشند . در این نوع کامپیوترها، میزان مصرف برق از درجه اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا این کامپیوترها معمولا در مکانهایی که امکان دسترسی به برق نیست کار می‌کنند و صرفه‌جویی در مصرف برق در آنها بسیار حائز اهمیت می باشد.

کلیه تصاویر، اعم از کاراکترهای گرافیکی، حروف، ارقام و علایم ویژه و تصاویر گرافیکی به وسیله نقاط کوچکی به نام Pixel ساخته می‌شوند . کیفیت تصاویر، در درجه اول به طراحی قطعات الکترونیک و در درجه دوم به اندازه و تراکم نقاط، که اصطلاحا به آن تفکیک‌پذیری صفحه نمایش یا Resolution گفته می‌شود، بستگی دارد. کلیه کاراکترها در محدوده معینی از نقاط تعریف می‌شوند که به آن ماتریس‌کاراکتر گفته می‌شود. ماتریس‌کاراکتر مجموعه‌ای از نقاط روشن و خاموش در صفحه نمایش می‌باشد که به هر یک از این نقاط، همان پیکسل می‌گویند. هر چه تعداد پیکسل‌های موجود در ماتریس‌کاراکتر بیشتر باشد، وضوح تصاویر و کاراکترها نیز بیشتر خواهد بود. مانند 600 �800 پیکسل یا 768�1024 پیکسل.

مانیتورها در چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:

1- مانیتور های لامپ تصویری یا CRT
2- مانیتور های LCD
3- مانیتور های LED

مانیتورهای لامپ‌ تصویری یا  CRT : در چند سال اخیر رونق فراروانی در بین کاربران داشته اند . این مانیتورها در اندازه 12 و 14 اینچ به بازار عرضه شدند ، سپس استفاده اندازه از 15 و 17 اینچ آنها در بین کاربران رونق گرفت که در حال حاضر اندازه 17 اینچ آنها بیشتر مورد استقبال می‌باشد. در حال حاضر انواع 19، 21 و 22 اینچ نیز ساخته شده اند که به دلیل قیمت نسبتا بالاتر، کمتر مورد استفاده عموم قرار می‌گیرند. این نوع مانیتورها دارای صفحات محدب و تخت هستند که نوع صفحه تخت آنها بین کاربران پرطرفدارتر است. ایجاد تصویر در این مانیتورها به‌وسیلهء پرتاب الکترون‌ها و هدایت آن‌ها به کمک میدان‌های الکترومغناطیسی صورت می گیرد.

مانیتورهای LCD :  مانیتورهایی هستند با قطر کم و بدون لامپ تصویر و قطر آنها در حدود 4 سانتی‌متر است. مانیتورهای LCD را با نام کریستال مایع نیز می‌شناسند، زیرا این مانیتورها از کنار هم چیدن سلول‌های کریستال مایع بوجود می‌آیند. به این مانیتورها باید از زاویه مستقیم نگاه کرد تا تصویر به خوبی دیده شود.

مانیتورهای LED :  مانیتورهایی هستند شبیه به LCDها، که برای نمایش تصویر از دیودهای نوری استفاده می‌کنند.

اکنون برای آشنایی بیشتر شما، به مقایسه مانیتورهای CRT و LCD می‌پردازیم:

مانیتورهای LCD دارای روشنایی یا Brightness بین 2 تا 4 برابر مانیتورهای CRT هستند اما در مورد وضوح تصویری یا Contrast مانیتورهای CRT 2 تا 4 برابر مانیتور های LCD می باشند.

زاویه دید یا Viewing Angle مانیتورهای CRT بیش از 150 درجه است. درصورتی‌ که در مورد مانیتورهای LCD معمولی این رقم حداکثر معادل 90 درجه است.

امواج مغناطیسی مانند آهنربا و امواج الکترومغناطیسی مانند موبایل روی مانیتورهای CRT ایجاد اختشاش تصویری می‌کنند ولی مانیتورهای LCD از این آسیب در امانند.

به دلیل تکنولوژی ساخت هر یک از مانیتورها، مانیتورهای CRT در مرکز بسیار شفاف‌ترند درصورتی‌که مانیتورهای LCD در گوشه‌ها روشنتر هستند.

مانیتورها CRT قدرت و انعطاف بیشتری برای مطابقت با رنگ‌های قابل دریافت چشم انسان دارند. همچنین مانیتورهای CRT نسبت به مانیتورهای LCD دارای کیفیت رنگ و خلوص رنگ بیشتری هستند.

بزرگترین اشکال مانیتورهای LCD احتمال ایجاد پیکسل سوخته یا Defective Pixel بر روی صفحه نمایش آن‌ها است. وبزرگترین مشکل مانیتورهای CRT لرزش تصویری یا Flickering آنها است، که البته در صورتی‌که فرکانس 85Hz و بالاتر پشتیبانی شود، این لرزش محسوس نخواهد بود.

مانیتورهای CRT به طور معمول 120watt انرژی مصرف می‌کنند و این درحالی‌ است که مانیتورهای LCD تنها 40watt مصرف انرژی دارند.

وزن یک مانیتور CRT درحدود 13 کیلوگرم است و یک مانیتور LCD تنها حدود 3 کیلوگرم وزن دارد.

همچنین مهم است که بدانیم مانیتورهای LCD علاوه بر تولید گرمای کمتر، آثار سوء بسیار کمتری بر چشم دارند. همچنین یکی از موارد بسیار خطرناک درباره مانیتورهای CRT انتشار گازهایی است که به واسطه گرما تبخیر شده و به بیرون متصاعد می‌شوند . این گازها برای انسان ف محیط زیست و بخصوص لایه ازن بسیان زیانبار هستند.

در آخر باید گفت برای پیروزی مانیتورهای LCD بر مانیتورهای CRT نیاز به زمان زیادی است، تا نواقصش برطرف شده و از نظر قیمت نیز بتواند با آن رقابت کند.

 

منبع تغذیه کامپیوتر – نکاتی که باید درباره منبع تغذیه کامپیوتر بدانید

کاتی که باید درباره منبع تغذیه کامپیوتر بدانید

واحد منبع تغذیه کامپیوتر یا پاور کامپیوتر دستگاهی است که انرژی الکتریکی مورد نیاز سایر قطعات و سخت افزارهای موجود در رایانه مثل: CPU، RAM، حافظه‌های جانبی و غیره را تأمین می‌کند. منبع تغذیه جریان متناوب AC یا همان برق شهری را به عنوان ورودی دریافت کرده و آن را به جریان مستقیم DC جهت استفاده در قطعات کامپیوتر تبدیل می‌کند.

در کامپیوترهای شخصی ( PC یا Personal Computers ) منبع تغذیه کامپیوتر معمولاً در پشت محفظه (Case) قابل دسترسی است. به منبع تغذیه یک کابل (که معمولاً دارای یک سیم زمین، مثبت و منفی است) از طرف برق شهری به صورت مستقیم وصل می شود؛ اما در رایانه های کوچکتر مانند لپتاپ ها، واحد منبع تغذیه بصورت خارجی ( External ) وظیفه تأمین برق مصرفی را بر عهده دارد.

منبع تغذیه در مقایسه با سایر قطعات ساخت افزاری معمولاً عمر کمتری دارد و دلیل آن هم نوسانات برق و کارکرد زیاد آن است که معمولاً باعث داغ کردن شدید منبع تغذیه و در نهایت خرابی اجزای آن می شود؛ یا گاهاً باعث خاموشی و ریستارت های ناگهانی کامپیوتر می گردد. البته بر روی منابع تغذیه، فن‌ و درون آنها گرماگیرهایی قرار می گیرند تا گرمای حاصل از قطعات الکتریکی درون منبع تغذیه از جمله ترانزیستورها، مقاومت ها و غیره را به بیرون منتقل کند و دمای دستگاه را پایین بیاورد.

ولتاژهای ورودی و خروجی منبع تغذیه کامپیوتر

در بعضی از منابع تغذیه کلیدی وجود دارد که به وسیله آن می توانید دو حالت 115 و 230 ولت را برای ورودی منبع تغذیه انتخاب کنید. این کلید در کشور ایران باید روی 230 ولت قرار داده شود.

یک منبع تغذیه خوب علاوه بر اینکه عمل تبدیل ولتاژ را انجام می دهد اضافه ولتاژ های گذرایی که در برق شهر وجود دارد را هم سد می کند و مانع می شود که این ولتاژ اضافه به مادربرد یا دیگر اجزای حساس کامپیوتر شما برسد؛ و به این طریق از سوختن قطعات کامپیوتر شما در برابر اضافه ولتاژ ها حفاظت می کند. این کار بوسیله خازن ها و سلف هایی با ظرفیت مناسب انجام می شود که در اصطلاح به آنها فیلتر EMI گفته می شود. همینطور رگلاتور های ولتاژ به عنوان مکمل این فیلتر ها مانع از عبور اضافه ولتاژها به کامپیوتر شما می شوند.

منابع تغذیه کامپیوتر بر حسب نحوه اتصال به برد اصلی و شکل ظاهری به دو گروه عمده AT و ATX   تقسیم می شوند.

منابع تغذیه AT

در این نوع منبع تغذیه برای اتصال به برد اصلی از دو رابط شش پینی  استفاده شده که برای نصب حتماً باید  سیم های مشکی کنار یکدیگر و در وسط قرار گیرند.

سوئیچ پاور در این نوع منبع تغذیه به و سیله یک کابل سیاه رنگ به صورت سخت افزاری به منبع وصل می شود بنابراین برای روشن و خاموش کردن این منابع باید از کلید پاور جلوی کیس استفاده شود ، در سیستم عامل ویندوز بعد از عملیات Shut down کردن پیغام It is now safe to turn  off your Computer ظاهر می شود که کاربر باید بعد از آن با استفاده از دکمه پاور منبع تغذیه را خاموش کند . هنگام اتصال اتصالگرهای P8 و P9 به برد اصلی باید سیم های سیاه کنار یکدیگر قرار بگیرند .

منابع تغذیه ATX

برخی منابع تغذیه را با نام ATX مشخص می کنند. این منابع تغذیه می توانند توسط سیگنال ارسالی از مادربورد خاموش یا روشن شوند؛ همچنین متقابلاً سیگنالی را به مادربورد می فرستد تا اعلام کند که خروجی های DC آن برقدار و بدون مشکل است و کامپیوتر شما می تواند بوت شود. به محض اینکه دوشاخه برق کامپیوتر خود را به پریز وصل کنید خروجی 5VSB یا 5 ولت Stand by آن فعال می گردد؛ بنابراین توابع Stand by  و لوازم جانبی مربوطه سیستم آماده به کار می شوند.

این نوع منابع تغذیه از طریق برد اصلی به صورت نرم افزاری  کنترل می شوند و با Shut down  کردن منبع تغذیه خاموش می شوند.

ولتاژهای خروجی در منابع تغذیه ATX عبارتند از: 5+ ، 3/3+ ، 12+ ، 5- ، PG ، GND ، PS-ON ، SB است .

ولتاژهای 3/3 و 5 ولت معمولا برای مدارات دیجیتال و ولتاژ 12 ولت برای راه اندازی موتور ها در هارد دیسک ها درایو ها و فن ها به کار می روند.

منبع تغذیه ATX از لحاظ تهویه بهتر از منبع تغذیه AT می باشد. برای روشن کردن این نوع منبع تغذیه باید آن را به برد اصلی متصل کرد بنابراین برای تست این نوع منبع تغذیه بایستی سیم های سبز و مشکی را در کانکتور 20 یا 24 پین توسط یک سیم به هم متصل کرد.

تشریح ولتاژهای منبع تغذیه کامپیوتر نوع ATX

GND سیگنال زمین است.

PG یا Power Good ولتاژی برای تشخیص صحیح بودن ولتاژهای منبع تغذیه است. در صورت وجود این ولتاژ و اعمال آن به برد اصلی کامپیوتر شروع به کار می کند. در صورت بروز اشکال در برق مصرفی و ایجاد جرقه، این ولتاژ قطع شده و مانع کار برد اصلی می شود.

SB یا Standby سیمی به رنگ سرمه ای با ولتاژ 5+ می باشد که حالت Srandby  سیستم را پشتیبانی می کند.

PS-ON سیمی به رنگ سبز است که از برد اصلی فرمان روشن و خاموش شدن منبع تغذیه را دریافت می کند.

توان خروجی

مهمترین واحدی که در خرید یا استفاده از یک منبع تغذیه مورد توجه قرار می‌گیرد میزان توان واقعی و حداکثر توان آن بر حسب وات ( Watt ) است.

توان واقعی مقدار توانی است که یک منبع تغذیه می‌تواند به صورت عادی تولید کند و حداکثر توان آن میزان  توانی است که آن منبع تغذیه می‌تواند در حداکثر توان گرفته شده از آن تولید کند. برای مثال چندین مورد از توان‌هایی که قطعات مختلف کامپیوتر استفاده می‌کنند به صورت زیر می باشد:

پردازنده: 80W – 140W

هر ماژول یا قطعه رم: 15W

برد اصلی: 50W – 150W

قطعات خود محفظه و فن‌ها: 3W

هارد دیسک: 15W – 30W

سی دی یا دی وی دی ریدر: 20W – 30W

کارت توسعه: 5W – 10W

و …

منبع تغذیه های معمول بازار معمولا 500 وات هستند. و در توان های کمتر هم تا 300 وات وجود دارند که برای کامپیوتر های کوچکتر و کم مصرف تر به کار می روند. اما منبع تغذیه کامپیوتری که برای بازی های کامپیوتری یا کار های گرافیکی و غیره استفاده می شود باید حداقل 450 وات توان خروجی داشته باشد.

یک کامپیوتر معمولی با تغذیه 500 تا 800 وات به خوبی کار می کند اما کامپیوتری که بسیار مجهز است و برای کار های سنگین مورد استفاده قرار می گیرد نیاز به یک منبع تغذیه 800 تا 1400 وات دارد؛ اما کامپیوتر هایی هم هستند که نیاز به منبع تغذیه بالاتر تا 2000 وات دارند این کامپیوتر ها معمولا چندین هارد دیسک، دو یا چندین CPU و چندین کارت گرافیکی دارند و فوق العاده کارا هستند و عمدتاً برای سرورها مورد استفاده قرار می گیرند.

اضافه بار در منبع تغذیه

یک منبع تغذیه می تواند توانی بیش از مقدار نامی خود فراهم نماید اما دمای آن افزایش می یابد بنابراین تا حدی که دمای کار اجازه بدهد می توان مقداری اضافه بار به آن تحمیل کرد. مثلا یک منبع تغذیه 300 وات به صورت لحظه ای می تواند کار یک منبع 550 وات را انجام دهد و دمای آن تا 25 درجه سانتیگراد افزایش می یابد؛ یا از یک منبع 400 وات می توان به اندازه 450 وات به طور مداوم توان گرفت اما دمای آن تا 45 درجه سانتیگراد افزایش می یابد.

گاهی اعدادی که روی منبع تغذیه ذکر می شود خیلی دقیق نیست و این منبع تغذیه در شرایط کار واقعی ممکن است کمتر از این توان داشته باشد و طبیعی است که دمای آن بالا می رود.

میزان توان مصرفی هر یک از قطعات بر روی راهنمای همان قطعه درج می شود. بنابراین بهترین منبع تغذیه‌ای که می‌توان برای یک کامپیوتر انتخاب کرد (جدا از سایر پارامترها)، منبع تغذیه‌ای است که میزان توان تولیدی واقعی آن کمی بیشتر از میزان توان مصرفی کل قطعات و اجزای کامپیوتر باشد تا هیچ‌گاه فشاری بر روی منبع تغذیه وجود نداشته باشد.

یک کامپیوتر معمولی که با آن خیلی هم کار های سنگین محاسباتی یا رندرینگ هم انجام نمی دهید باز هم به منبعی بیش از 300 تا 350 وات در ماکزیمم شرایط نیاز دارد.

منبع تغذیه لپ تاپ ها

منبع تغذیه لپ تاپ ها از 25  تا 200 وات در خروجی خود توان دارند. لپ تاپ ها معمولا منبع تغذیه ای خارجی غیر از منبع تغذیه داخلی خود دارند که به آنها اصطلاحا Power Brick گفته می شود و این منبع خارجی معمولا وظیفه تبدیل برق شهر به 19 ولت DC را دارند و عمل تبدیل ولتاژهای دیگر بوسیله مبدل های DC/DC داخل لپ تاپ انجام می گیرد.

مادربرد سرور ها

برخی سرور های وب فقط یک ولتاژ  12 به عنوان ورودی دریافت می کنند خود مادر برد عمل تبدیل ولتاژ را انجام می دهد به عبارت دیگر روی مادربرد این سرور های قدرتمند مبدل های DC وجود دارند که ولتاژهای مختلف مورد نیاز تجهیزات را تأمین می کنند. که به آنها در اصطلاح ماژول های تنظیم ولتاژ می گویند.

راندمان انرژی مصرفی

منابع تغذیه معمولا راندمانی در حدود 70 تا 75 درصد دارند. این بدان معناست که اگر منبع تغذیه کامپیوتر شما راندمان 75 درصد دارد و یک خروجی آن 75 وات مصرف دارد در ورودی منبع تغذیه نیاز به 100 وات دارید و 25 وات به صورت گرما در منبع تغذیه تلف می شود؛ اما منبع تغذیه های با کیفیت بالا هم وجود دارند که تا 80 درصد یا حتی بیشتر راندمان انرژی داشته و گرمای کمتری تولید می کنند و نیاز به خنک کاری کمتری دارند و در نتیجه کم صدا تر هم هستند.

البته منابع تغذیه با راندمان بالاتر وجود دارند. منبع تغذیه سرور های گوگل غول اینترنتی تا 90 درصد راندمان دارند و منبع تغذیه ای ساخت کمپانی HP وجود دارد که تا 94.4 درصد راندمان دارد.

برای اینکه بیشترین راندمان را داشته باشید باید بار شما با توان منبع تغذیه متناسب باشد؛ زیرا راندمان انرژی منبع تغذیه کامپیوتر با کاهش بار به شدت افت می کند.

بالاترین میزان راندمان در در 50 تا 70 درصد بار رخ می دهد. البته رفتار منبع تغذیه های مختلف با یکدیگر متفاوت است؛ اما به عنوان یک قانون کلی توان مصرفی کامپیوتر در حالت کار عادی باید در حدود 60 درصد توان نامی منبع تغذیه باشد و حداکثر توان مصرفی آن نباید از توان نامی منبع شما تجاوز کند.

 

ولتاژ پاورها و روش تست ولتاژ پاور

ولتاژ پاور موضوع مورد بحث این قسمت ماست. در مطالب قبلی،در مورد اینکه منبع تغذیه چیست و همچنین انواع پاورهاصحبت کردیم .ابتدا برایتان نحوه نوسان گیری و کابلهای مختلف پاور کامپیوتر را شرح میدهیم و سپس درباره ولتاژپاورها صحبت خواهیم کرد.

تست ولتاژها

تست ولتاژ ها معمولا برای راحت تر شدن توسط دستگاهی به عنوان POWER TESTER انجام می شود.

این دستگاه به شما کمک می کند تا بتوانید تشخیص درستی از نوسان پاورتان داشته باشید.

این دستگاه توسط نمایشگری که در اختیار شما قرار داده است ولتاژ های مختلف را شناسایی می کند.

مثلا اگر این پاوری که به دستگاه متصل است نوسان داشته باشد، هر کدام از ولتاژ ها که نوسان داشته باشند به صورت چشمک زن نمایش داده می شوند.

روش های مختلف تست پاور

برای تست کردن پاور روش های مختلفی وجود دارد که شامل:

۱٫استفاده از Power Tester

پاور تستر به شما کمک می کند تا به راحتی متوجه نوسان پاورتان بشوید. این دستگاه با ابعاد کوچک و توان بالایی که دارد به شما کمک می کند تا به راحتی بتوانید تشخیص دهید نوسان از کدام ولتاژتان است.

همانگونه که در شکل زیر می بینید پاور تستر دستگاهی با این شکل است. البته مدل های متفاوت و مختلفی دارد که همگی کار نوسان گیری پاور را انجام می دهند.

مرحله اول

در این مرحله شما باید کابل برق را به پاور وصل کنید.

مرحله دوم

برای استفاده از این روش در این مرحله ابتدا لازم است کانکتور ۲۴ پین پاورتان را به سمت راست پاور تستر متصل کنید و سپس ۴ یا ۸ پین تان را به سمت چپ پاور متصل کنید.

مرحله سوم

در این مرحله ولتاژ های ثابت شما روی نمایشگر پاور تستر نشان داده می شوند.

هر کدام از ولتاژ ها که نوسان داشته باشند به صورت چشمک زن نمایش داده می شوند و شما به راحتی متوجه می شوید مشکل پاورتان از کدام ولتاژ است.

۲٫ استفاده از مولتی متر برای تست پاور

مرحله اول

برای استفاده از این روش ابتدا لازم است کابل برق پاور را وصل کنیم.

مرحله دوم

در این مرحله شما باید به وسیله سیم یا یک قطعه فلزی از داخل کانکتور ۲۴ پین رنگ سبز را به مشکی متصل کنید.

اگر پاور روشن نشد به این معناست که پاور سوخته است.

مرحله سوم

در این مرحله شما باید مولتی متر را روشن کنید و آن را روی ولتاژ قرار دهید.

مرحله چهارم

پروب مشکی را داخل کانکتور ۴ پین قرار می دهیم.(منظور از پروب سیمهای اهم متراست)

در اهم متر شما سه ورودی برای سیم دارید. که یکی از آن ها COM یا منفی است. پروب مشکی را به COM وصل می کنیم و پروب قرمز را به + وصل می کنیم.

ولتاژهای خروجی کابل های پاور، رنگ سیم هر کدام و رنج آن ها، به شرح زیر می باشند:

در این بخش برای شما ولتاژ های اصلی و پایه منبع تغذیه را بازگو می کنیم و سپس به سراغ تست آن ها می رویم.

(زرد) ۱۲+ ولت خروجی پاور در محدوده ۶۰ /۱۲+ و ۴۰/ ۱۱+ مجاز می باشد. 

(قرمز) ۵+ ولت خروجی پاور در محدوده ۲۵ /۵+ و ۷۵ /۴+ مجاز می باشد.

(نارنجی) ۳ /۳+ ولت خروجی پاور در محدوده ۴۶ /۳+ و ۱۴ /۳+ مجاز می باشد.

(بنفش) ۵+ ولت استند بای خروجی پاور در محدوده ۲۵ /۵+ و ۷۵ /۴+ مجاز می باشد.

(آبی) ۱۲- ولت خروجی پاور در محدوده ۸۰ /۱۰- و ۲۰ /۱۳- مجاز می باشد.

(سفید)۵- ولت خروجی پاور در محدوده ۵۰ /۴- و ۵۰ /۵- مجاز می باشد.

مرحله پنجم

پروب قرمز را داخل رنگ های ولتاژ ثابت ۲۴ پین قرار می دهیم و تک به تک آن ها را می سنجیم. هر کدام اگر داخل رنج گفته شده باشند یعنی نوسان ندارند و سالم اند.

کابلهای پاور

۲۰+۴پین اتصال به مادربرد

کابل اصلی ۴+۲۰ پین پاور های ATX منبع اصلی برای اتصال به مادربرد می باشد، این کابل اصلی وظیفه انتقال ولتاژ استاندارد را دارد.

این اتصال دهنده ۴+۲۰ پین بزرگ است، که معمولا در نزدیکی لبه مادربرد قرار می گیرد.

در بعضی پاور ها با کیفیت پایین تر شاهد کابل ۲۰ پین نیز هستیم و همچنین بعضی پاور ها دارای کابل ۲۴ پین پیوسته هستند.

کابل های پاور ۴+۲۰ بر روی هر دو مدل مادربرد سوار می شوند زیرا ۴ پین اضافه آن را می توان به باقی پین ها چسباند و همچنین می توان از بقیه پین ها جدا کرد!

کانکتور Serial ATA یا SATA

دستگاه هایی که پورت ساتا دارند، دارای کانکتور برق متفاوتی می باشند!
کانکتور برق هارد دارای ساتا دارای ۱۵ پین است که در واقع در ۵ رشته سیم خلاصه می شود.
در اين مدل از کانکتورهای برق، از سه خروجي اصلي پاور يعنی خروجی‌های ۳٫۳ ولت، ۵ ولت و ۱۲ ولت با رنگ‌های زرد، قرمز و نارنجی استفاده شده است.

از این کانکتو برای هارد های SATA و همچنین برای DVD_R های جدید مورد استفاده قرار می گیرد.

کانکتور IDE
4 پین Molex کابل اتصال دهنده برق محیطی

منبع تغذیه ۴ پین Molex امروزه یکی از اتصال دهنده قدرت استاندارد در رایانه ها است. این اتصال قدرت اتصال استاندارد برای همه درایوهای مبتنی بر PATA است.

همچنین این کانکتور اغلب برای تجهیزاتی مانند: فن، هارد دیسک و درایو نوری مورد استفاده قرار می گیرد.

معمولا کانکتور Molex دربرخی پاور های ارزان قیمت ضعیف است و پایه های کانکتور دچار مشکل می شوند.

کانکتور ۴+۴ پین

این کانکتور پاور نیز به دو صورت دیده می شود. حالت اول به صورت یک کانکتور یکپارچه ۸ پین و در حالت دوم به صورت دوتا کانکتور ۴ پین. بعضی از مادربورد ها تنها از ۴ پین آن تغذیه می کنند.

سیستم هایی که از ۸ پورت به هم چسبیده آن استفاده می کنند، اکثرا مادربورد های سرور هستند.

اتصال دهنده فلاپی دیسک ۴ پین

کابل ۴ پین فلاپی درایو استانداردی برای فلاپی دیسک است.

حتی در جدید ترین منبع تغذیه ها وجود دارند در صورتی که دیسک های فلاپی در حال منسوخ شدن هستند. اما هنوز این کابل ها در منابع تغذیه وجو دارند!

ولتاژ های پاور

منبع تغذیه کامپیوتر جریان متناوب را تغییر می دهد، جریان متناوب را از یک سوکت دی الکتریک برق متناوب می کند. برای جریان مستقیم کم ولتاژ برای کار پردازنده و دستگاه های جانبی چند ولتاژ جریان مستقیم مورد نیاز است.

کامپیوتر ها برای تغذیه عناصر داخلی خود، از ولتاژ های مختلفی استفاده می کنند، ولتاژ پاور پایه همان طوری که از نامش پیداست در طی ۲۰ سالی که از تاریخ کامپیوتر می گذرد تغییر نکرده و ثابت مانده است!

نمایش نقشه پاور کامپیوتر و ولتاژ آن

اتصال برق AT (در مادربردهای قدیمی تر، AT)

اتصال برق برای ATX

 

 

روشن كردن پاور كامپيوتر بدون مادربرد چگونه است؟

پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر وظیفه تامین جریان مورد نیاز برای کارکرد مادر برد کامپیوتر را بر عهده دارد. این منبع با برق ورودی AC 220V (اصلی) کار می کند و ولتاژ خروجی مستقیم را در چندین محدوده خاص (۳٫۳ ، ۵ ، ۱۲ ، -۱۲ و -۵V) ، البته با قدرت بالا ، تولید می کند.

اگر کانکتورها به مادربرد وصل نباشند ، حتی پس از اتصال به منبع تغذیه نیز نمی توان به طور معمول از این منبع استفاده کرد. برای راه اندازی منبع تغذیه هنگامی که به مادربرد متصل نیست ، باید جامپر به کانکتور آن متصل شود. با ما در مورد نحوه روشن کردن پاور کامپیوتر بدون اتصال به مادربرد همراه باشید.

روشن کردن پاور کامپیوتر بدون اتصال به مادربرد

هر پاور کامپیوتر حداقل دارای یک کانکتور بزرگ ، ۲۰ یا ۲۴ پین می باشد . این کانکتور معروف به ATX 20/24 Pin Connector است . و تنها نکته ، جهت روشن شدن آن ، پین ۱۶ در کانکتور ۲۴ پین و پین ۱۴ در کانکتور ۲۰ پین می باشد.

در کانکتور ۲۴ پین کافیست اتصال کوتاهی بوسیله یک سیم بین پین ۱۶ و ۱۵ (و یا یکی از سیم هایی که به زمین مدار متصل است و به رنگ مشکی می باشد.) ایجاد کنیم تا پاور روشن شود و در کاکنکتور ۲۰ پین این اتصال در پین های شماره ۱۴ و ۱۳ انجام می شود.

رنگ سیم روشن شدن پاور ( PS-ON مخفف Power Supply ON ) سبز رنگ است.

کاربرد سیم PS-ON بر روی منابع تغذیه

در خروجی برق کامپیوتر خروجی ۵ ولت جداگانه وجود دارد ، اما با قدرت کمتری که دائما روشن است ، وظیفه تامین برق میکروپروسسور را بر عهده دارد.

در صورت اجازه شرایط ، با دستور صادره از میکروپروسسور. خروجی های اصلی پاور متصل می شوند. این عمل می تواند توسط سوئیچ ترانزیستوری و یا رله ای انجام شود.

و تنها کافی است که

سیم سبز رنگ PS-ON

به زمین مدار متصل شود.

 

Haswell Ready در پاور به چه معنا است و چه تفاوتی با مدل های معمولی دارد ؟

با اینکه مدت زیادی از معرفی پردازنده های نسل چهارم اینتل با اسم رمز هَزوِل ( Haswell) می گذرد و در آستانه ورود نسل های پنجم و ششم پردازنده های اینتل هستیم، اما هنوز هم بحث زیادی پیرامون منبع تغذیه های سازگار با این پردازنده ها و نسل های پیش رو وجود دارد، در واقع چه تفاوتی میان منبع تغذیه های Haswell Ready و معمولی وجود دارد؟ شاید در ابتدا تصور کنید که این منبع تغذیه ها می توانند توان مورد نیاز پردازنده های Haswell را تامین کنند، اما این تعریف اشتباه است.

آیا بهتر است که منبع تغذیه فعلی خود را به مدلی با این قابلیت ارتقا دهیم؟ در ادامه به بررسی این مسئله با همراهی شما عزیزان خواهیم پرداخت.

معماری Haswell و Haswell-E اینتل در کنار افزایش قدرت پردازشی، در زمینه مصرف انرژی هم پیشرفت چشمگیری نسبت به نسل پیشین داشته اند، علاوه بر کاهش میزان مصرف انرژی در حالت استفاده، میزان مصرف انرژی در حالت بیکاری (idle) و خواب (sleep) نیز به میزان بسیار کمی رسیده که کمتر از 1 وات

است.

Haswell Ready به چه معنا است؟

پردازنده های Haswell و Haswell-E اینتل در حالت بیکاری به منظور کاهش مصرف انرژی وارد وضعیتی خواب مانند به نام C6/C7 mode می شوند که توان مصرفی پردازنده به مقدار ناچیزی و در حد 0.05 آمپر می رسد. حتی اگر در حالت خواب پردازنده همین توان ناچیز مورد نیاز خودرا از شاخته 12+ ولت منبع تغذیه بگیرد، اغلب منبع تغذیه ها بدون هیچ مشکلی آن را تامین می کنند اما مشکل احتمالی زمانی رخ می دهد که لود قابل توجهی بر روی شاخه های غیر اصلی منبع تغذیه شامل شاخه های 3.3V+ و 5V+ وارد شود.

می دانیم منبع تغذیه هایی که از مبدل DC به DC برای شاخه های غیر اصلی از جمله 3.3V+ و  5V+ استفاده می کنند با حالت مصرف کم انرژی در پردازنده های هزول مشکلی نخواهند داشت. چرا که از مبدل کاهنده DC به DC به منظور تبدیل شاخه 12+ به شاخه های 3.3V+ و  5V+ استفاده می شود، از این رو اهمیتی ندارد که پردازنده چه مقدار لود بر منبع تغذیه وارد کند، چرا که بدلیل انشعاب گیری شاخه های 3.3V+ و  5V+ از شاخه 12V+، همواره این شاخه تحت لود خواهد بود.

اگر لود روی شاخه های 3.3V+ و 5V+ از حد مشخصی (که به مدل منبع تغذیه بستگی دارد) فراتر رود، در این صورت ولتاژ شاخه 12 ولت می‌تواند از مقدار اصلی خود خارج شود و به ولتاژ‌هایی بالاتر از 12.6 ولت برسد. در این حالت چنانچه سیستم از حالت خواب خارج شود، به دلیل ولتاژ بالای شاخه 12 ولت، ممکن است سیستم محافظتی منبع تغذیه های ناسازگار و قدیمی به اشتباه وارد عمل شوند و منبع تغذیه را بکلی خاموش کنند که چاره ای جز قطع و وصل کلید پشت منبع تغذیه وجود نخواهد داشت، طبیعی است که برنامه ها و فایل های در حال اجرا از بین می روند.

با این حال برای استفاده از پردازنده های هزول لزومی به منبع تغذیه های Haswell-ready وجود ندارد اما نمی توانید از حالت "کاهش مصرف انرژی" آنها بهره ببرید.

سازندگان مادربرد به منظور جلوگیری از این مشکل به صورت پیشفرض قابلیت  C6/C7 mode را از طریق BIOS غیرفعال کرده اند و احتمالا کسی هم با این مشکل مواجه نخواهد شد مگر اینکه حالت نامبرده را به رغم ناسازگاری منبع تغذیه فعال کرده باشد. با این حال راه حل ساده ای برای رفع این مشکل وجود دارد، کافی است که یک فن کم صدا و یا هر وسیله ای که می تواند مقداری لود را بر روی منبع تغذیه وارد کند، مستقیما به آن وصل کنید.

تنها در صورتی قابلیت C6/C7 mode را فعال کنید که بر روی منبع تغذیه Haswell Ready ذکر شده باشد و یا از آن پشتیبانی کند.

باورهای رایج در این زمینه:

اغلب منبع تغذیه های فعلی از پردازنده های هزول پشتیبانی نمی کنند - غلط

برای سیستم های جدید مبتنی بر هزول، منبع تغذیه سازگار با آن الزامی است - غلط

هزول فقط با منبع تغذیه های DC به DC سازگار است - غلط

هزول فقط با منبع تغذیه های دارای گواهی 80+ Gold و بهتر از آن قابل استفاده است - غلط

هزول به شاخه 12 ولت دومی نیاز دارد و با منبع تغذیه های تک ریل قابل استفاده نیست - غلط

پردازنده های هزول با منبع تغذیه های قدیمی و ناسازگار، در حالت بیکاری 5 وات بیشتر انرژی مصرف می کنند

 

علت عمده‌ی خرابی پاورهای کامپیوتر چیست؟

منبع تغذیه کامپیوتر (PSU) که بیشتر با نام پاور در بین کاربران شناخته می‌شود، یکی از حیاتی‌ترین قطعات هر کامپیوتر است. در این مطلب به بررسی عمده‌ترین دلایل خرابی این تجهیز می‌پردازیم.

یکی از قطعات کامپیوتر که از جهات مختلف، زیر بیشترین فشارها قرار می‌گیرد، منبع تغذیه (پاور) یا PSU است. این قطعه پل ارتباطی برای تبدیل ولتاژ از شبکه‌ی برق شهری به اجزاء مختلف سیستم کامپیوتر است. بنابراین پاور باید با تمام نوسانات از سمت برق شهری به نحوی برخورد کند که این نوسان به سایر قطعات کامپیوتر منتقل نشود و در شرایطی که دستگاه‌هایی مثل UPS یا Power Conditioner در مدار موجود نباشد، این کار بسیار سخت‌تر خواهد بود.

در پاورهای ضعیف با کیفیت پایین، اولین بخش‌هایی که معمولاً آسیب می‌بینند، خازن‌های الکترولیتی و فن خنک‌کننده هستند. اما در این مطلب قصد داریم دلایل خرابی در پاورهایی که از قطعات باکیفیت استفاده می‌کنند را بررسی کنیم. اما پیش از آغاز کلام اصلی، بگذاریم نگاهی مخصوص به یکی از اجزاء مهم در پاورهای امروزی بیندازیم: خازن‌های سرامیکی چندلایه یا MLCC.

چند کلمه درباره خازن‌های سرامیکی چندلایه
MLCCها به طور گسترده و معمولاً به خاطر اهداف مربوط به فیلترینگ در مدارهای منبع تغذیه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قطعات مزایای مختلفی از جمله قیمت پایین، اندازه‌ی کوچک، میزان مقاومت سری معادل (ESR) پایین، قابلیت اطمینان بالا و تحمل بیشتر در برابر تغییرات جریان برق را به مدار اضافه می‌کنند. یکی از ویژگی‌های جالب خازن‌های سرامیکی چندلایه‌ی نوع High-dielectric (قدرت دی‌الکتریک بالا) تغییر ظرفیت آن‌ها در مقابل ولتاژ DC ورودی است؛ به این صورت که هرچه ولتاژ بالاتر رود، ظرفیت آن‌ها کاهش می‌یابد. چیزی که بسیاری از افراد از آن بی‌اطلاع هستند این است که خازن‌های MLCC (و تمام خازن‌های سرامیکی دیگر) می‌توانند باعث ایجاد Coil Whine شوند.

خازن‌های سرامیکی، پیزوالکتریک هستند. زمانی که ولتاژ ورودی یک خازن سرامیکی بالا یا پایین می‌رود، اندازه‌ی فیزیکی آن خازن نیز تغییر می‌کند و همین مسأله باعث ایجاد Coil whine می‌شود که کاربر آن را به صورت صدای نویز می‌شنود.

دلایلی که باعث ایجاد مشکل در پاورهای باکیفیت می‌شوند

مشکلات مربوط به خازن‌های سرامیکی چندلایه

بر اساس گزارش منابع، اکثر خرابی‌ها در پاورهای باکیفیت به علت خرابی خازن‌های سرامیکی (MLCC) اتفاق می‌افتد. حتی یک MLCC خراب می‌تواند باعث مشکل شود و این خرابی نیز می‌تواند علل مختلفی داشته باشد:

جابجایی و نگهداری بد (مثلاً روی هم گذاشتن نامناسب PCBها در فرایند تولید)

خم شدن PCB (که می‌تواند در صورت اعمال گرمای بیش از حد در فرایند لحیم‌کاری انبوه اتفاق بیافتد)

لحیم‌کاری بی‌دقت PCB در تعمیرات

خم شدن پایه‌ها طی استفاده از تجهیزات تست مدار (ICT Fixture) که در فرایند تولید برای ارزیابی عملکرد صحیح PCB  استفاده می‌شود

پیچ‌های بلند برای سوار کردن PCB
شاید این دلیل غیرمنطقی به نظر بیاید اما در بعضی مواقع، استفاده از پیچ‌های بیش از حد بلند می‌تواند باعث آسیب به PCB (برد مدار چاپی) شود.

آسیب به IC و MOSFET طی اسمبل کردن پاور

اگر خط تولید با سرعتی بیش از حالت معمولی مشغول به کار شود یا گرمای اعمال شده بیش از حد باشد، ممکن است آسیب‌های کوچکی به آی‌سی‌ها و ماسفت‌ها وارد شود که در طولانی‌مدت (یا تحت شرایط پرفشار) می‌تواند باعث خرابی پاور شود.

ولتاژ بالا و جریان غیرعادی
علاوه بر نوسان ولتاژ که می‌تواند بر اثر شرایط جوی (مثل رعد و برق) یا مشکلات دیگری در شبکه‌ی برق شهری ایجاد شود، جریان‌های بالا نیز می‌تواند به دلیل تقاضای انرژی ناگهانی (مثلاً در فرایند بالا آمدن سیستم) از برق شهر ناشی شود. این جریان‌های بالا را به اصطلاح «جریان‌های هجومی» می‌نامند و در منابع تغذیه‌ی سیستم، دلیل اصلی به وجود آمدن آن‌ها، وجود خازن در مدارهاست.

ولتاژ بالا و جریان غیرعادی می‌تواند باعث خرابی چندین قطعه‌ی مختلف از جمله فیوزها، پل‌های یک‌سوساز، دیودها و FETها شوند. حتی اگر پاور به MOV (برای محافظت در مقابل ولتاژ ناپایدار) و ترمیستور NTC (برای محافظت در مقابل جریان هجومی) مجهز باشد، باز هم ممکن است دچار مشکل شود؛ به‌خصوص اگر جهش جریان یا ولتاژ بیش از اندازه بالا باشد.

حمل و نقل اشتباه و شکستگی PCB
اگر شرایط ارسال و حمل و نقل ایده‌آل نباشد و بسته‌ی پاور با مراقبت حمل نشود، ممکن است با مواردی از شکستگی PCB مواجه شوید که باعث خرابی پاور می‌شوند. به همین دلیل، محافظت از قطعه در داخل جعبه امری ضروری است. لایه‌های ضخیم فوم بهترین راه برای محافظت از پاور (و البته سایر قطعات) در مقابل خرابی ناشی از حمل و نقل هستند.

بنا بر اطلاعات و آمار منابع مختلف، ارسال پاورها با حمل و نقل هوایی امکان خرابی در مقصد را به شدت افزایش می‌دهد، زیرا محصولات معمولاً در این حالت به صورت چندین «Master box» در قسمت مسافران هواپیما قرار داده می‌شوند. این روش ارسال معمولاً ارزان‌تر از ارسال در پالت‌های مختلف با هواپیمای باربری است. تمام اتفاقات بارگیری، پیاده کردن، لرزش‌ها و افتادن جعبه‌ها می‌تواند بخش زیادی از پاورها را خراب کند؛ به خصوص آن‌هایی که در جعبه‌ی خود حفاظت خاصی ندارند.

حشرات: این یک ترجمه‌ی غلط از «باگ» نیست!

منظور ما از این بخش باگ‌های نرم‌افزاری نیستند. منظورمان باگ به معنی واقعیِ خود، یعنی حشره است. در گذشته در بعضی از برندهای چینی تولیدکننده‌ی پاور، یک لایه فوم بین لایه‌ی لحیم‌کاری‌شده‌ی PCB و بدنه‌ی پاور دیده می‌شد. هدف از قرار دادن این لایه‌ها، جلوگیری از ورود حشرات به پاور بود، زیرا در بعضی مواقع، ورود مورچه‌ها و سوسک‌های کوچک به داخل پاور، می‌تواند باعث ایجاد اتصال کوتاه شده و قطعه را خراب کند. اما استفاده از فوم هزینه دارد، ضمن اینکه این کار جلوی حضور حشره در قسمت بالایی PCB را نمی‌گیرد. خوشبختانه تعداد اندکی از پاورها به خاطر ورود حشرات خراب می‌شوند. نرخ این اتفاق چیزی در حدود 10 درصد از کل خرابی‌های پاور مربوط به یکی از برندهای باکیفیت و محبوب بازار است. بنا بر این دلایل، اکثر شرکت‌ها این مورد را نادیده می‌گیرند.

نتیجه‌گیری
به طور کلی، دلایل خرابی در پاورهای باکیفیت و سطح بالا را می‌توان به صورت زیر نام برد:

 خرابی خازن‌های سرامیکی چندلایه

استفاده از پیچ‌های بلند برای سوار کردن مدار روی بدنه

آسیب‌دیدگی آی‌سی‌ها و فت‌ها به دلیل مشکلات لحیم‌کاری انبوه

لحیم‌کاری بی‌دقت در ساخت و تعمیر

شکستگی PCBها

جریان‌های هجومی بالا

حشرات موذی

نوسان ولتاژ بالا

شما به عنوان مصرف‌کننده نمی‌توانید با شش مورد اول کاری کنید، اما می‌توانید حشرات را از سیستم دور نگه داشته و از محافظ برق یا UPS برای محافظت از پاور در مقابل نوسان ولتاژ که فشار زیادی روی مدار پاور می‌آورند استفاده کنید. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که شبکه‌ی برق شهری ناپایداری دارد، استفاده از یک UPS باکیفیت ضروری خواهد بود.

 

پاور چیست و چه وظیفه ای دارد؟

یکی از مهمترین سخت افزار جهت اسمبل کامپیوتر های شخصی که متاسفانه خریداران به آن توجه نمی کنند پاور یا همان منبع تغذیه می باشد که در مقاله تخصصی ذیل به آن می پردازیم . امید آنکه مورد توجه علاقمندان قرار گیرد. در ادامه نحوه تهیه پاور های اورجینال را از مجوعه اچ استوک هم به شما توضیح خواهیم داد.

کامپیوتر های شخصی نیز مانند هر وسیله الکترونیکی جهت کار به منبع تغذیه خاص خود نیاز دارند، منبع تغذیه ای که بتواند ولتاژ های مورد نیاز بخش های داخلی یک کامپیوتر را تامین نماید. همانطوری که می دانید ولتاژهای مورد نیاز یک PC ، ثابت شامل ۱۲V, +5V,+3.3V,+5V,-12V,-5V می باشد. اما در منبع تغذیه کامپیوتر پارامتر متغیری مانند آمپراژ و بالانس توان خروجی نیز وجود دارد.

با بیشرفت فروش مینی کیس استوک قدرتمندی در بازار اماده که پاور بسیار قدرتمندی دارد و دیگر احتیاج به خرید هیچ چیز دیگری نیست

کامپیوتر های شخصی نیز مانند هر وسیله الکترونیکی جهت کار به منبع تغذیه خاص خود نیاز دارند، منبع تغذیه ای که بتواند ولتاژ های مورد نیاز بخش های داخلی یک کامپیوتر را تامین نماید. همانطوری که می دانید ولتاژهای مورد نیاز یک PC ، ثابت شامل ۱۲V, +5V,+3.3V,+5V,-12V,-5V می باشد. اما در منبع تغذیه کامپیوتر پارامتر متغیری مانند آمپراژ و بالانس توان خروجی نیز وجود دارد.

 

با بیشرفت فروش مینی کیس استوک قدرتمندی در بازار اماده که پاور بسیار قدرتمندی دارد و دیگر احتیاج به خرید هیچ چیز دیگری نیست

 منبع تغذیه در کامپیوتر یا هر دستگاه برقی همانند قلب در بدن فعالیت می کند

همانطور که قلب خون کافی برای تامین انرژی مورد نیاز بافت های مختلف را به آنها می رساند ، منبع تغدیه نیز توان مورد نیاز برای قسمت های مختلف سیستم را تامین می کند. بدون وجود یک منبع تغذیه مناسب بهترین قطعات کامپیوتری هم کارایی مناسبی نخواهند داشت پس همیشه سعی کنید قلبی مناسب برای سیستم خود انتخاب کنید تا قطعات سیستم شما به طور کامل از انرژی کافی بهره مند شوند.

نکاتی که باید در خرید یک پاور مدنظر داشته باشیم

توان پاور 

یکی از اولین فاکتور ها در خرید پاور توجه به توان آن است که در تامین انرژی مورد نیاز سیستم نقش به سزایی دارد . توان خروجی پاور به دو صورت روی آن ثبت می شود :

 الف) توان واقعی ( Real )

  ب) توان حداکثر ( Peak )

 توان واقعی به توانی اطلاق می شود که پاور بدون تحمل فشار در شرایط عادی قادر به تامین آن است ، اما توان حداکثر در حدود ۱ دقیقه می تواند در این توان فعالیت کند و بعد از آن از کار می افتد در کل حدود ۱۵۰ وات مابین توان واقعی و توان حداکثر تفاوت وجود دارد. به طور مثال پاوری باتوان ۵۸۰ وات دارای توان حداکثر ۷۳۰ وات است و توانایی تحمل بیش از این توان را نخواهد داشت پس همیشه سعی کنید در خرید پاور به میزان توان واقعی آن توجه کنید زیرا به عنوان ملاک قدرت اصلی و واقعی پاور شناخته می شود .

 ▪ نکته : در صورتی که روی یک پاور میزان توان واقعی ثبت نشده باشد باید به میزان توان خروجی هر شاخه توجه کرد

به این صورت که باید دید پاور مورد نظر روی شاخه ۱۲ و یا ۵ ولت توانایی پشتیبانی از چند آمپر را دارد که این عامل نشان دهنده توان واقعی هر شاخه است البته در صورتی که آگاهی نسبی درباره پاور داشته باشید با دیدن منبع تغذیه نیز می توانید تا حدودی به واقعی بودن توان نوشته شده پی ببرید .

 اشاره :

همیشه در خرید منبع تغذیه به این نکته توجه کنید که حداکثر توان واقعی پاور شما در حدود ۲۰ درصد بیشتر از توان مصرفی سیستم شما باشد زیرا این عامل باعث افزایش کارایی و همچنین ماندگاری سیستم و پاور در شرایط سخت کاری می شود . اما در صورتی که توان مصرفی سیستم شما بیشتر از توان واقعی باشد در شرایطی که سیستم به برق بیشتری برای پردازش های پیچیده نیاز داشته باشد ، منبع تغذیه برای تامین برق مصرفی تحت فشار قرار می گیرد و در این حالت ولتاژ های نامناسبی وارد سیستم می شود که باعث بروز مشکل در سیستم خواهد شد.

توان پاور  

شاید برای بعضی از افراد این سوال به وجود آید که مگر پاور هم ورژن بندی دارد ؟

 بله پاور هم همانند بسیاری از قطعات سخت افزاری دارای ورژن بندی است و بر اساس این ورژن بندی قابلیت های آن تغییر می کند . در بازار کشور ما صحبتی از نسخه های مختلف پاور نمی شود به همین علت باید در خرید نسخه مناسب از پاور به ساختار پاور توجه کرد ، پاورهای امروزی که در بازار کشورمان وجود دارد دارای نسخه های ۲/۱ و ۲/۲ هستند این پاور ها دارای مشخصاتی مانند کانکتور برق ۲۴ پین برای تامین برق مادربرد ، وجود کانکتور PCI-E و تعدادی فاکتور های امنیتی جدید در ساختار خود هستند که باعث محافظت از سیستم می شود.

اما در نسخه های جدید پاور علاوه بر ۲۴ پین یک کانکتور برق ۸ پین نیز وجود دارد که به جای کانکتور ۴ پین کنار پردازنده قرار داده شده است و وظیفه آن تامین انرژی مورد نیاز پردازنده است پس باید به این نکته توجه کرد ، پاوری که خریداری می کنید با قابلیت های مادربرد شما هماهنگی داشته باشد به همین دلیل قبل از خرید پاور ، نوع و مدل مادربرد خود را مشخص و بر اساس آن اقدام به خرید پاور مناسب کنید .

  اشاره:

نسخه های جدید پاور که به زودی وارد بازار می شوند تغییر خاصی یافته اند که یکی از مهمترین آنها وجود کانکتور ۸ پین برای اتصال با مادربرد است ، در واقع این کانکتور ۸ پین برای مادربرد های جدیدی که از چیپ ست های ۹۷۵ و ۹۵۵ بهره می برند ساخته شده است زیرا توان مصرفی در پردازنده های جدید اینتل به قدری بالاست که دیگر یک کانکتور ۴ پین توانایی پشتیبانی از این مقدار انرژی را ندارد .

نکات امنیتی در پاور 

پاور های امروزی هر روز قوی تر می شوند و این قوی تر شدن نیاز به توجه بیشتری برای امنیت سیستم دارد زیرا کوچکترین خطا در تنظیم ولتاژ و عدم قطع جریان های نادرست می تواند باعث بروز مشکلات اساسی در قطعات سخت افزاری شود به همین علت شرکت های سازنده ی پاور هر روزه تکنولوژی های جدیدی را در ساختار منابع تغذیه خود قرار می دهند تا باعث افزایش امنیت آنها شوند .

یکی از این نکات که بدون نیاز به هیچ تخصص خاصی قابل درک است توجه به تفکیک سازی کابل های برق پاور است به طوری که با کمی توجه به پاور های قدرتمند خواهید دید که روی کابل های خروجی آنها به تفکیک کارایی کابل ها یک لایه جدا کننده کشیده شده است

این عامل باعث افزایش امنیت منبع تغذیه می شود زیرا توان خروجی روی هر شاخه در منبع تغذیه های امروزی بالاست و در صورت عدم وجود این امکانات ، امکان بروز مشکلاتی در پاور وجود دارد همچنین توجه به طراحی مناسب کانکتور های پاور هم در امنیت آن نقش دارد زیرا عدم نصب درست این کانکتور ها روی قطعات می تواند باعث بروز ایراداتی در قطعات و حتی مشکل تامین انرژی مورد نیاز سیستم شود .

 PFC

امروزه دیگر روی اکثر پاور های موجود در بازار گزینه ی PFC نوشته شده است ، در واقع  PFC یا  Power Factor Correction قسمتی در پاور است که با تنظیم و هماهنگی ولتاژ ورودی برق باعث استفاده بهینه از ولتاژ ورودی و کاهش مقدار برق مصرفی توسط پاور می شود . این فاکتور امروزه در تمام پاور های حرفه ای به عنوان یکی از فاکتور های استاندارد برای فروش شناخته می شود زیرا با وجود این فاکتور مصرف برق توسط پاور های کامپیوتر به مقدار چشمگیری کاهش می یابد .

طراحی پاور 

طراحی پاور یکی از عوامل مهم در افزایش کارایی پاور است زیرا در صورتی که یک پاور از طراحی مناسب برخوردار نباشد در هنگام فعالیت قادر نخواهد بود گرمای تولیدی خود را به طور مناسب خارج کند که در این حالت بروز مشکلاتی مانند :

 ۱) تغییر در ولتاژ های خروجی به علت افزایش دمای داخلی پاور

 ۲) افزایش دمای قطعات داخلی کیس به علت انتقال گرما به فضای داخلی کیس

 ۳) کاهش عمر قطعات و کارایی سیستم

 پس با توجه به این مسائل همیشه باید پاوری خریداری کرد که بهترین تهویه و طراحی را داشته باشد تا در شرایط سخت بتواند بدون کمترین مشکلی فعالیت کند . امروزه اکثر پاور های جدید مجهز به یک فن ۱۲ در ۱۲ سانتی متر هستند که به راحتی می تواند جریان هوای لازم برای خنک کردن قطعات پاور را به وجود آورد. در صورت بروز مشکلات زیر می توانید به منبع تغذیه خود شک کنید :

 افزایش زمان ضبط دیسک های نوری توسط درایو نوری که یکی از مهمترین دلایل کاهش ولتاژ توسط پاور است افزایش دمای بیش از حد پردازنده که یکی از نشانه های عدم تامین توان مناسب برای فعالیت پردازنده است . مشکل در تشخیص قطعاتی توسط مادربرد مانند هارد دیسک ، درایو نوری و قطعات دیگر که به علت عدم تامین انرژی کافی برای مادربرد و اختلال در کار پل جنوبی ( South Bridge ) به وجود می آید . هنگ مکرر سیستم و کاهش کارایی حتی بعد از تعویض نه چندان طولانی قطعات در شرایط آب و هوایی مناسب .

  اشاره :

پل جنوبی یا South Bridge چیپ ستی در مادربرد است که وظیفه ی کنترل قطعاتی مانند درایو نوری ، هارد دیسک و فلاپی را بر عهده دارد ، همچنین این چیپ ست کنترل شکاف های PCI ، ISA موجود روی مادربرد را نیز در اختیار دارد .

 آشنایی با اجزای داخلی منبع تغذیه

EMI) Line Filter):

این بخش از دو عنصر القاگر و خازن تشکیل شده است که وظیفه ممانعت از خروج فرکانس های اضافی محدوده کاری (NOISE) منبع تغذیه به بیرون ـ حاصل از سیستم سوئیچینگ ـ و همچنین ممانعت از ورود فرکانس های اضافی ـ حاصل از دوران موتور های الکتریکی و یا سیستم های تولید کننده حرارت ـ به داخل منبع تغذیه را برعهده دارد.

 Input Capacitor:

این قسمت از دو خازن الکترولیت با ظرفیت متناسب توان منبع تغذیه تشکیل شده است که وظیفه کنترل سطح ولتاژ ورودی در هنگام کارکرد و همچنین ذخیره انرژی مورد نیاز مدار سوئیچینگ به هنگام وقفه های کوتاه انرژی را بر عهده دارد

 Power Switching:

‌این بخش از دو ترانزیستور قدرت (MOSFET) تشکیل شده است که وظیفه کنترل سطح ولتاژ خروجی از طریق زمان روشن و خاموش شدن (سوئیچ) را بر عهده دارد.

 Transformer:

این بخش بنا به نوع طراحی، از دو تا سه ترانس (Switching TR, Drive TR, Stand by TR) تشکیل شده است، که علاوه بر ایزولاسیون DC وظیفه تغییر سطح ولتاژ را بر عهده دارد. طراحی در این قسمت بسیار حساس می باشد زیرا اگر تعداد دور های اولیه و ثانویه متناسب با طراحی مدار PWM نباشد،  پایداری مدار و ضریب اطمینان نیمه هادی و در نهایت کارکرد منبع تغذیه با مشکل اساسی مواجه خواهد شد.

Output Diodes:‌

این قسمت از دیودهای SHUTKEY , FAST , ZENER تشکیل شده است که وظیفه یکسو سازی ولتاژ خروجی را در حالات عادی و قطع کامل جریان خروجی در حالات خاص را بر عهده دارد.

Output Filter:

این قسمت از چند خازن الکترولیت و سلف های چند لایه تشکیل شده است، که وظیفه ذخیره انرژی در زمان روشن و ارائه آن در زمان خاموشی ترانزیستور را بر عهده دارد.

Heat Sink:

این قسمت از آلیاژهای مختلف آلومینیوم و مس ساخته می شود و به واسطه تعبیه شیارهایی برروی آن جهت عبور جریان هوا، وظیفه انتقال دما از ترانزیستور های سوئیچینگ و همچنین دیودهای SHUTKEY, FAST، به محیط اطراف را بر عهده دارد. 

 FAN:

این قسمت علی رقم اینکه معمولا اهمیتی برای آن از طرف مصرف کنند گان قائل نمی شوند، بسیار مهم و حیاتی می باشد، چرا که رابطه مستقیمی با راندمان و طول عمر منبع تغذیه دارد.  هر چقدر تهویه هوای گرم از محیط داخلی منبع تغذیه به فضای بیرونی بهتر انجام گیرد کارکرد منبع تغذیه افزایش می یابد. جدیداً تولید کنند گان از فن های Cm 12*12 در محصولات خود استفاده می نمایند که این مورد باعث تهویه هوای گرم اطراف پردازشگر و همچنین بی صدا شدن منبع تغذیه گردیده است. 

 PCB:

برد اصلی منبع تغذیه می باشد که کلیه قطعات بر روی آن نصب می شوند. رعایت استانداردهای مختلف از جمله آتش سوزی در ساخت برد ، باعث افزایش ضریب ایمنی کاربر در موارد خاص می گردد.

 IC Controller:

این قسمت پیچیده ترین بخش مدار PWM می باشد و در سال های اخیر تغییرات چشمگیری در طراحی این قسمت به وجود آمده است بطوری که امروزه آی سی های جدید چند نوع وظیفه مختلف را برعهده دارند که درنهایت باعث افزایش دقت در کارکرد منبع تغذیه گردیده است. 

وظایف آی سی ها چیست :

خلاصه وظایف آی سی های جدیدی که در بعضی از پاورهای جدید و بخصوص پاور های GREEN به کار رفته اشاره شده است :

 الف ) کنترل خروجی :

که با تولید پالس های Pulse whish Modulation فرآیند تغییر پنهانی یک رشته پالس بر اساس تغییرات سیگنال های دیگر و اعمال بازخورد ولتاژ و جریان و راه اندازی نرم در کلیه خروجی ها را بر عهده دارد.

 ب ) شبیه سازی :

از طریق یک شبکه تقسیم مقاومتی،  کسری از ولتاژ خروجی به آی سی جهت مقایسه با یک ولتاژ مبنا ،  منتقل می شود و در صورت بروز هرگونه تغییر در خروجی دستور DOWN از طریق آی سی صادر می شود.

 ج ) نوسان ساز :

که در فرکانس پایه کار می کند و موج مثلثی جهت استفاده در PWM را تولید می کند.

 د ) راه انداز خروجی :

که توان کافی را جهت به کارگیری در مقاصد کم و میانه،  تولید می کند.

 ه ) ولتاژ مبنا :

که ولتاژ پایه را جهت مقایسه خروجی ها و همچنین یک ولتاژ پایدار برای سایر بخش ها تولید می کند.

 و ) مبدل خطا :

که عرض پالس DC خروجی را متناسب با سطح ولتاژ،  تنظیم می نماید.

 ز ) Power Factor Correction :

که وظیفه تصحیح هارمونیک های فرکانس خروجی و هدایت و کنترل آنها به مدار PWM را بر عهده دارد.

 چگونه پاور متناسب با توان مصرفی سیستم خود انتخاب نماییم؟

 هر یک از قطعات سخت افزاری مقدار توان مصرفی خاص خود را دارند که می توان با جمع نمودن مقدار توان ها،  توان مصرفی کلی سیستم خود را محاسبه نمایید. تولیدکنندگان پاور در سراسر جهان توصیه می کنند پاوری را انتخاب نمایید که حداقل ۱۰% بالا تر از توان حداکثر سیستم شما،  قدرت داشته باشد ! چرا که راندمان و کارآیی یک پاور در مصرف بالاتر از حداکثر ۹۰% توان واقعی آن در دراز مدت،  به طور چشمگیری کاهش می یابد و کاربر را با مشکلات عدیده ای روبرو می نماید.

واحد فنی و خدمات پس از فروش شرکت هوشمندنت طبق تحقیقات گسترده و با همکاری تعدادی از مراکز تحقیقاتی کشور در زمینه الکترونیک و انفورماتیک و همچنین چندین سایت معتبر از جمله Intel و AMD موفق به تعیین حدود توان مصرفی قطعات سخت افزاری گردیده است.

راه حل سریع و اسان برای خرید پاور؟

برای خرید با خیال راحت یک پاور می توانید از سایت hstock دیدن کنید و از مشاوره فنی ۲۴ ساعته رایگان انها استفاده کنید .

 مشخصات فنی یک منبع تغذیه با کیفیت مطلوب چیست ؟

  شاید برای شما این مسئله به وجود آمده باشد که صرفاً توان خروجی در منبع تغذیه ملاک مناسبی جهت کارآیی آن می باشد در حالی که نکات مهم دیگری نیز در بحث منبع تغذیه وجود دارد.

به طور مثال اگر توان پاور متناسب با توان مصرفی سیستم باشد ولی مقدار نویز و ریپل خروجی از منبع تغذیه،  بالاتر از حد استاندارد باشد،  سرعت پردازش اطلاعات در سیستم به طور چشمگیری کاهش می یابد و سیستم ممکن است در حین کار بارها خاموش شود و شما را با دردسر های زیادی مواجه نماید بطوریکه پس از تست های مختلف و جابجایی قطعات،  در نهایت به این نتیجه خواهید رسید که منبع تغذیه دارای اشکال می باشد. 

نکات فنی یک منبع تغذیه با کیفیت مناسب چیست؟

  MTBF TEST: ‌

مطابق با استاندارد، طراحی مدار، کیفیت قطعات داخلی و دور فن به گونه ای باشد که باعث بالا رفتن عمر مفید منبع تغذیه گردد.

 EMC TEST:

مطابق با استاندارد، منبع تغذیه دارای ضربه گیر ورودی و لاین فیلتر به همراه خازن های X , Y با علامت درج شده استاندارد باشد.

 BURN IN TEST:

حرارت قطعات داخلی از محدوده مجاز تعیین شده در استاندارد تجاوز نکرده و در صورت از کار افتادن فن، منبع تغذیه به طور خودکار خاموش شود. 

 LOW NOISE:

نویز به وجود آمده، از محدوده مجاز تعیین شده در استاندارد، تجاوز ننماید، که این مورد در کارایی رایانه و همچنین بالا رفتن عمر مفید قطعات متصل به منبع تغذیه تاثیر بسیار زیادی دارد.

 SILENT PC:

طراحی مدار به گونه ای باشد که دوران فن ها، متناسب با حرارت داخلی، تغییر یابد.  این مورد باعث پایین آمدن نویز صوتی و بالا رفتن عمر مفید فن می گردد.

 HI-POT TEST:

در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت افزایش ناگهانی ولتاژ در ورودی، منبع تغذیه دچار آسیب جدی نشود. 

 THERMINAL EARTH:

مطابق با استاندارد، منبع تغذیه دارای ترمینال تخلیه بار الکتریکی و همچنین درج علامت مربوطه بر روی بدنه داخلی باشد.

 PCB FIRE TEST:

مطابق استاندارد آتش سوزی، برد اصلی منبع تغذیه دارای کلیه موارد و نکات ایمنی لحاظ شده در استاندارد آتش سوزی باشد.

 HOLD UP TIME:

مدت زمانی که به طول می انجامد تا ولتاژ +۵V پس از وقفه انرژی در ورودی، از مرز ۹۰% مقدار اولیه خود پایین تر بیاید، مطابق با استاندارد باشد. 

 POWER GOOD TIME:

مدت زمانی که به طول می انجامد تا ولتاژ +۵V پس از روشن شدن منبع تغذیه، از مرز ۹۵% مقدار اولیه خود عبور کند، ‌مطابق با استاندارد باشد.

 SHORT CIRCUIT PROTECTION:

در صورت به وجود آمدن اتصال کوتاه در هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.

 OVER POWER PROTECTION:

در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت افزایش بار مصرفی خارج از توان حداکثر، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.

 OVER VOLTAGE PROTECTION:

در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت افزایش ولتاژ در هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.

  UNDER VOLTAGE PROTECTION:

در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت کاهش ولتاژ در هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.

  OVER CURRENT PROTECTION:

در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت اضافه بار خارج از توان بر روی هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود. 

 SCAN DISC FREE PROTECTION:

مطابق استاندارد و جهت جلوگیری از آسیب اطلاعات، مدت زمانی که منبع تغذیه پس از دستور SHUT DOWN به طور کامل خاموش می شود، بیشتر از ۲ms به طول انجامد، تا از اجرای SCAN DISK پس از راه اندازی مجدد سیستم عامل جلوگیری شود. (PS-OFF#>2ms)

 POWER FACTOR CORRECTION:

در حدود تعیین شده در استاندارد، هارمونیک های فرکانس خروجی توسط مدار PWM تصحیح شود، که این امر باعث افزایش راندمان منبع تغذیه و کاهش مصرف انرژی می گردد.

 STABLE REGULATION:

مطابق استاندارد، ولتاژ در شاخه های خروجی ۳٫۳V, + 5V, + 12V حد اکثر تا +/- ۵% و ولتاژ خروجی شاخه های -۵V, -12V حداکثر تا +/-۱۰% نوسان داشته باشد. 

CREEPAGE DISTANCE:

مطابق استاندارد، قطعات داخلی و فواصل ما بین آنها، براساس جریان خزشی، عایق کاری شده باشد که این مورد باعث جلوگیری از آسیب دیدگی کاربر و یا سایر قطعات جانبی می گردد.

 INTERACTION & CROSS REGULATION:

مطابق استاندارد، با اعمال بار متقابل بر روی هر یک از خروجی ها، تغییر ولتاژ سایر خطوط در گستره معین و هماهنگ با سخت افزار به کار برده شده باشد.  این مورد در سال های اخیر با توجه به تغییرات مکرر تکنولوژی به طور مرتب رو به تغییر بوده و عدم رعایت آن باعث بروز مشکلات اساسی گردیده است.

 CONDUCTED EMI:

در صورتی که منبع تغذیه به فیلترهای مناسب ورودی و خروجی مجهز باشد، تداخل فرکانس های رادیویی بر روی پایانه های ورودی و خروجی، باید در محدوده مجاز تعیین شده در استاندارد باشد.

 RADIATED EMI:

مطابق با استاندارد، تشعشعات مغناطیسی که از داخل منبع تغذیه به بیرون و بالعکس در جریان است، باعث بروز مشکل در کارکرد منبع تغذیه و نیز سایر وسایل الکترونیکی مجاور آن نگردد.

 ESD PERSONNAL:

مطابق استاندارد، در صورت باردار شدن بدن کاربر به الکتریسیته ساکن و تماس کاربر با منبع تغذیه، مشکلی در کارکرد منبع تغذیه به وجود نیاید.

 مشخصات ظاهری یک منبع تغذیه با کیفیت مطلوب چیست ؟

  شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که چگونه می توان یک پاور مناسب را از نظر ظاهری شناخت ؟ چرا که برای مصرف کننده نهایی امکان انجام تست های فنی وجود ندارد.  در اینجا شما را با تعدادی از موارد ظاهری یک منبع تغذیه مناسب و استاندارد آشنا می کنیم که قطعاً در صورت رعایت شدن آنها توسط تولید کننده،  شما این اطمینان را پیدا می کنید که منبع تغذیه مورد اشاره مناسب و در محدوده ای که استاندارد مشخص نموده ،  تولید شده است و شما را در آینده با مشکلات ناشی از منبع تغذیه غیر استاندارد مواجه نمی نماید .

۱ ) جهت استفاده در ایران پاوری مناسب است که حتماً کلید روشن و خاموش داشته باشد.

۲ ) حداقل دارای استاندارد CE باشد و علامت آن برروی برچسب نصب شده، درج شده باشد.

۳ ) کابل برق پاور در سه قسمت اصلی آن شامل ؛ دو شاخه،  کابل و مادگی حتماً دارای علامات استاندارد باشد.

 4 ) ضخامت کابل های خارج شده از منبع تغذیه متناسب با توان منبع تغذیه و کانکتورهای متصل به آنها حتماً دارای علامات استاندارد باشند.  به طور مثال یک پاور با توان واقعی ۳۰۰ وات حتماً باید دارای کابل های خروجی،  با ضخامت حداقل ۱۸ AWG باشد. 

AMERICAN WIRE GAUGE) AWG):

واحد اندازه گیری قطر کابل، بدون در نظر گرفتن مقیاس متریک میباشد. به نمونه های تبدیل شده این واحد به مقیاس متریک توجه نمایید:

۱۶ AWG – 1.291 mm

  18 AWG – 1.024 mm

  20 AWG – 0.8128 mm

  22 AWG – 0.6426 mm

 5 ) دارای کارت گارانتی شرکت تولیدکننده باشد و حتما تاریخ اتمام گارانتی درآن ذکر شده باشد.

 6 ) علاوه بر مقدار توان حداکثر که بر روی برچسب ذکر شده است،  حتماً مقدار توان واقعی آن در قسمتی از برچسب و یا مدل ذکر شده باشد.  چرا که برای کاربر فقط و فقط مقدار توان واقعی پاور اهمیت دارد.

 7 ) حد اکثر تفاوت میان توان واقعی و توان حداکثر درج شده بر روی برچسب از ۵۰% تجاوز نکرده باشد. 

 8 ) مهمترین قسمتی که از نظر ظاهری می توان یک پاور مناسب را شناخت، ارتفاع ترانس های به کار برده شده در مدار داخلی آن می باشد.  ارتفاع ترانس سوئیچینگ در پاورهای استانداردی که توان مناسبی دارند معمولاً بیشتر از ۴ سانتیمتر می باشد،  حال آنکه ارتفاع ترانس در پاورهای ضعیف بازار در حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر می باشد.  از نظر فنی هرچه ارتفاع ترانس بیشتر باشد قدرت و تحمل آن در برابر آمپراژ عبوری بیشتر می شود.

 9 ) برچسب نصب شده بر روی جعبه پاور، خوانا و شامل موارد زیر باشد :

  – محدوده ولتاژ ورودی،  جریان ورودی و فرکانس کاری بر روی آن درج شده باشد.

  – علاوه بر مقدار توان خروجی حداکثر،  مقدار توان خروجی واقعی نیز بر روی آن درج شده باشد.

  – نام کارخانه تولید کننده به همراه علامت تجاری آن،  بر روی برچسب درج شده باشد.

  – نام آزمایشگاه های تایید کننده و همچنین کلیه علامات استانداردهای کسب شده،  بر روی آن درج شده باشد.

  – مشخصات ولتاژ های خروجی و همچنین مقدار آمپراژ عبوری هر یک از آنها به طور مجزا،  برروی آن درج شده باشد.

آشنایی با تاییدیه ها و استاندارد های مربوط به منبع تغذیه :

بحث در مورد استاندارد های مربوط به منبع تغذیه بسیار گسترده می باشد که نمی توان به طور کامل به آنها اشاره نمود. هر یک از کشور های صنعتی برای خود استاندارد هایی به منظور کسب اطمینان از ایمنی کامل کاربر در هنگام استفاده از منبع تغذیه دارند. واژه ایمنی برای تجهیزات الکترونیکی به معنای آن است که محصولات تولید شده ، ایجاد شوک نکند ، آتش نگیرد و یا حالات نا خواسته را به کاربر تحمیل ننماید.

در مورد منبع تغذیه موارد ایمنی مضاعفی در نظر گرفته شده است ، چرا که منبع تغذیه نه تنها نیازهای ایمنی خود ، بلکه نیازهای ایمنی کلیه قطعاتی که از آن تغذیه می شوند را نیز تامین می نماید. در این مورد قصد داریم تا شما را با تعدادی از این استانداردها آشنا نماییم ؛

CUL ,D ,N ,S , FI ,VDE ,NKO ,EMI ,BSI ,CSA ,FCC ,TUV ,CB ,UL ,CE

همچنین شرکت های معتبری مانند Intel و AMD نیز دارای آزمایشگاه های بسیار پیشرفته ای می باشند که قادر می باشند شرایط بسیار دشواری را جهت تست راندمان یک پاور به وجود آورند و در صورت احراز این شرایط تاییدیه خاص خود را صادر می نمایند .

به طور مثال شرکت Intel تمرکز بسیار زیادی بر روی نویز و ریپل خروجی منابع تغذیه دارد و این به دلیل آن است که نویز و ریپل خروجی پاور تاثیر مستقیم بر روی بازدهی و سرعت پردازشگرهای Intel دارد . همچنین تمرکز شرکت AMD بر روی مسئله تخلیه حرارت داخلی پاور و کیس می باشد ، چرا که این سری از پردازشگرها حرارت بسیار بالایی تولید می نمایند و مسئله تخلیه این حرارت به جهت افزایش راندمان پردازشگر AMD ، بسیار حائز اهمیت می باشد .

هرآنچه که باید پیش از خرید پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر بدانید

 پاور یا منبع تغذیه (PSU) قطعه‌ای است که وظیفه‌ی تامین انرژی موردنیاز قطعات را برعهده دارد. این قطعه که در قسمت پشتی کیس نصب می‌شود، جریان برق متناوب (AC) ورودی برق شهر را به جریان مستقیم (DC) خروجی برای استفاده سایر قطعات رایانه تبدیل کرده و از طریق مادربرد، قطعات را تغذیه می‌کند.

معمولا کاربران پس از صرف هزینه‌های اصلی بابت قطعات اصلی یاد منبع تغذیه می‌افتند. قطعه‌ای که حضور و کارکرد آن بسیار اهمیت دارد و انتخاب نادرست آن می‌تواند منجر به کاهش راندمان کامپیوتر و کاهش عمر مفید قطعات شود. از این رو لازم است در خرید این قطعه همواره نکاتی را به یاد داشت. در ادامه به معرفی و بررسی نکات مهم در خرید منبع تغذیه کامپیوتر خواهیم پرداخت. اما پیش از آن باید با مفهوم TDP آشنا شویم.

منظور از عبارت TDP یا توان طراحی حرارتی چیست؟

---

منظور از Thermal Design Power یا به اختصار TDP، توان طراحی حرارتی یا نقطه طراحی حرارتی در واقع معیار عددی است که در کمیت وات (W) اعلام شده و در حقیقت بیان‌گر مقدار توانی است که انتظار می‌رود تا یک پردازنده برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد اعلام سازد. به شکلی دیگر، TDP به حداکثر مقدار توانی که سیستم خنک کننده باید ارائه دهد اشاره دارد. بسیاری از افراد TDP را ملاک میزان مصرفی یک سیستم قرار می‌دهند و باتوجه به آن اقدام به خرید منبع تغذیه می‌کنند، اما این کار تا چه حد درست است؟

واقعیت آن است که ملاک قرار دادن توان حرارتی برای خرید منبع تغذیه لزوما اشتباه نیست؛ اما این شیوه روی کاغذ موفق‌تر است و در عمل تفاوت‌هایی وجود دارد. برای مثال با اورکلاک، افزایش فرکانس و برخی تغییرات، این توان حرارتی فورا شکسته شده و توان یا واتی که از PSU کشیده می شود، به علت درنظر گرفته نشدن پیک مصرف بالاتر از چیزی است که کمپانی سازنده اعلام کرده است. پس این شما هستید که باید با محاسبه دقیق، منبع تغذیه مناسب را برای سیستم خود انتخاب کنید. 

توان حرارتی

---

غالب پاورهایی که در حال حاضر در بازار وجود دارند از ۲۰۰ وات تا ۱۲۰۰ وات تنوع دارند. شما بایستی با علم به توان تقریبی مورد نیاز (TDP) هر یک از قطعات کامپیوترتان و جمع زدن آن‌ها، پاوری با قدرت مناسب انتخاب کنید. البته باید در نظر داشت که به طور متوسط در کل حدود ۱۵۰ وات بین توان واقعی و توان حداکثر یک منبع تغذیه اختلاف وجود دارد.

مثلا منبع تغذیه باتوان ۵۸۰ وات دارای توان حداکثر ۷۳۰ وات است و توانایی تحمل بیش از این ندارد. پس همیشه در خرید پاور به میزان توان واقعی آن توجه کنید. از این رو و با توجه به در نظر داشتن امکان آپگرید سخت افزاری در آینده استاندارد نانوشته‌ای وجود دارد که می‌گوید قدرت پاور باید به میزان مشخصی از نیاز روی کاغذ کامپیوتر بیشتر باشد.

 برای محاسبه دقیق حداقل توان مورد نیاز خود می‌توانید از ماشین حساب‌های رایگانی چون کولر مستر یا نسخه فارسی آن یعنی گرین استفاده کنید، تا با استفاده از آن منبع تغذیه مناسب خود را انتخاب کنید.

اتصالات پاور کامپیوتر

---

قطعات کامپیوتری که به شکل مستقیم و بدون با واسطه از سایر قطعات برق دریافت می‌کنند باید به وسیله اتصالات سوکت‌ها به منبع تغذیه متصل شوند. از آن جایی که برخی از پاورهای قدیمی از سوکت‌های جدید پشتیبانی نمی‌کنند، یا از یک نوع سوکت خاص به تعداد مورد نیاز شما ارائه ندهند باید هنگام خرید به کانکتورهای منبع تغذیه نیز توجه کنید.

در این میان اتصالات مادربرد و کارت گرافیک از مهم‌ترین اتصالات هستند. کانکتورهای مادربرد به شکل معمول در دو نوع ۲۰ پین و ۲۴ پین در دسترس است. با وجود محبوبیت بیشتر مورد دوم، امروزه بسیاری از پاورهای جدید اتصالات از هر دو نوع را ممکن ساخته‌اند.

کارت گرافیک‌ها هم از دو نوع کانکتورهای ۴ پین و ۸ پینی استفاده می‌کنند و لازم است پیش از خرید از وجود این اتصالات در پاور اطمینان حاصل کنید. در میان این اتصالات، کانکتورهای ۴ پینی مولکس رایج‌ترین نوع اتصالات هستند که امکان اتصال به طیف گسترده‌ای از تجهیزات نظیر فن‌ها، HDDهای قدیمی، درایوهای نوری و… را فراهم می‌کنند.

و در نهایت دیوایس‌های ساتا (SATA) جدید با کانکتورهای پاور ساتای منحصر به فرد خود کار می‌کنند. البته شما می‌توانید از رابط‌های مولکس به ساتا نیز برای این دسته از تجهیزات استفاده کنید.هرچند اگر مادربرد و پردازنده‌های چند نسل اخیر خرید می‌کنید، نیازی نیست چندان بابت این مسئله نگران باشید.

کابل کشی پاور کامپیوتر

---

پاورها از منظر کابل‌کشی، به سه گروه کلی کاملا ماژولار، نیمه ماژلار و غیر ماژولار ( Non-Modular، Semi/Half-Modular و Full-Modular) تقسیم می‌شوند. در پاورهای ارزان قیمت‌تر غیرماژولار کابل‌ها از قبل روی پاور نصب شده‌اند و به طور معمول قابلیت جداسازی را نخواهند داشت.

منبع تغذیه‌های ارزان قیمت به طور معمول غیر ماژولار (Non-Modular) هستند و این به معنی نصب بودن تمامی کابل ها به صورت پیش فرض روی منبع تغذیه هستند. حتی اگر نیازی به یک کابل یا کانکتور احساس نشود، باید آن کابل را در بخشی از کیس جاسازی کنید و هیچ راهکاری برای حذف آن وجود ندارد.

در پاورهای میان رده نیز استاندارد نیمه ماژولار (Semi یا Half) مورد استفاده برند های تولید کننده قرار می گیرد که در این حالت، کابل‌های اصلی و پر مصرف مانند ۲۴ پین مادربرد، ۴ یا ۸ پین پردازنده، تعدادی کابل ساتا، مولکس و یک کابل PCI به صورت از پیش نصب شده روی منبع تغذیه وجود دارد و سایر کابل‌های مورد نیاز، توسط کاربر قابل نصب هستند.

اما در پاورهای حرفه‌ای و گران قیمت‌تر که از استاندارد کابل کشی فول ماژولار بهره می‌برند، هیچ کابلی توسط کمپانی روی منبع تغذیه نصب نشده است. در این مدل‌ها تمامی کابل‌ها توسط کاربر قابل نصب یا جداسازی خواهند بود. به این صورت از شلوغی درون کیس جلوگیری شده و علاوه بر زیبایی در اسمبل کیس، به خنک سازی بهتر فضای داخلی و قطعات موجود در کیس نیز کمک می‌کند. البته لازم به ذکر است که نصب این دسته از پاورها نیازمند دانش و تجربه بوده و تنها به کاربران جرفه‌ای پیشنهاد می‌شود.

بازدهی منبع تغذیه

---

بازدهی به این معناست که چند درصد توان ورودی از برق شهر در اختیار سیستم قرار گرفته و باقی به صورت گرما تلف می شود. منبع تغذیه شما در واقع جریان AC را دریافت کرده و آن را به جریان مستقیم DC تبدیل می‌نماید. سپس این جریان را به تمام قطعات ارسال می‌کند. اما همواره منبع تغذیه مقدار کمی از انرژی را در حین این تبدیل از دست می‌دهد.

بنابراین عملکرد یا بهره وری منبع تغذیه به نحوه تبدیل این جریان و مقدار انرژی که از بین می رود اشاره دارد. این جاست که راندمان یا میزان بهره‌وری (Efficiency) منبع تغذیه اهمیت پیدا می‌کند.برای در نظر گرفتن این فاکتور استاندارد 80PLUS به منبع‌های تغذیه نسبت داده می‌شود.

این استاندارد که در سال ۲۰۰۴ بنا گذاشته شد، به منظور تعیین کیفیت محصولات با بهره وری بالای ۸۰ درصد به کار می‌رود. این استاندارد محصولات را بررسی کرده و در شش رده (سفید، برنز، نقره، طلا، پلاتینیوم و تیتانیوم) به آن‌ها گواهی اعطا می‌کند. در خرید یک پاور مناسب خصوصا برای گیمینگ تنها کافیست از مدل‌ها با استاندارد برنز و بالاتر انتخاب کنید.

استاندارد 80Plus	لوگو	بار کاری %100	بار کاری %50	بار کاری %20	بار کاری %10
80Plus		80%	80%	80%	–
80Plus Bronze		82%	85%	82%	–
80Plus Silver		85%	88%	85%	–
80Plus Gold		87%	90%	87%	–
80Plus Platinum		89%	92%	90%	–
80Plus Titanium		90%	94%	92%	90%

 

تعداد ریل‌های پاور کامپیوتر

---

زمانی که از پاورها با تک یا چند ریل صحبت می‌شود، در واقع به تعداد اتصالات چاپی روی برد منبع تغذیه اشاره می‌شود. در طراحی تک ریلی، تمام قدرت منبع تغذیه برای استفاده‌ی هر بخش از سیستم که به منبع تغذیه متصل شده در دسترس خواهد بود. در حالی که در پاورهای چند ریلی، این قدرت بسته به تعداد ریل‌ها تقسیم می‌شود.

هر یک از این ریل‌ها مجهز به سیستم حفاظت در برابر جریان زیاد (OCP) هستند. در نتیجه تعداد ریل بیشتر به معنی سیستم محافظتی بیشتر و احتمالا ایمنی بیشتر کامپیوتر. با این حال امروزه با وجود سیستم‌های مدرن کابل کشی برق شهری، عملا نیازی بابت هزینه مازاد بابت پاورهای چند ریلی وجود ندارد. و در خرید این قطعه نیز نیازی نیست روی این ویژگی چندان تعلل کنید چرا که در عملکرد کلی سیستم شما به هیچ عنوان تاثیر گذار نیست.

فرم فاکتور پاور کامپیوتر

---

کامپیوترها در ابعاد و یا به شکل صحیح‌تر در فرم فاکتورهای متفاوتی ساخته می‌شوند. فرم فاکتورهای متفاوت، قطعات با سایزهای متفاوتی را نیز می‌طلبند. به طور معمول تمامی قطعات در دسترس در سایز استاندارد ATX عرضه می‌شوند. با این حال فرم فاکتورهای رایجی نظیر SFX ،TFX و… نیز در دسترس‌ند.

اگر قصد اسمبل کامپیوتر غیرمعمول و یا کیس‌های کوچک را ندارید، از این ویژگی عبور کنید. با این حال در جدول زیر به صورت دقیق فرم فاکتورهای رایج و سایزشان ذکر شده است. تنها کافیست پیش از خرید، از تطابق و جای گرفتن آن‌ها در کیس خود اطمینان حاصل کنید.

فرم فاکتور پاور کامپیوتر	ابعاد (طول x عرض x ارتفاع)
Standard ATX	۱۵۰ در ۸۶ در ۱۴۰ تا ۲۳۰ میلی متر
SFX	۱۲۵ در ۶۳ در ۱۰۰ میلی متر
SFX-L	۱۲۵ در ۶۳ در ۱۳۰ میلی متر
TFX	۸۵ در ۶۵ در ۱۷۵ میلی متر
Flex ATX	۱۵۰ در ۴۰.۵ در ۸۱.۵ میلی متر

از کدام برند پاور کامپیوتر تهیه کنیم؟

---

پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر به واسطه فعالیت حساس خود بایستی از کیفیت ساخت و استاندارد بالایی برخوردار باشد. هرگونه اختلالی در این قطعه می‌تواند زمینه رسان آسیب دیدن سایر قطعات باشد. به همین علت معمولا پیشنهاد می‌شود که در خرید این ماژول سخت افزاری از برندهای شناخته شده و گران قیمت‌تر اقدام به خرید کنید.

برندهایی نظیر سی‌سونیک (SeaSonic)، کورسیر (CORSAIR)، کولر مستر (Cooler Master)، ترمالتیک (Thermaltake) و… از بهترین برندهایی هستند که می‌توانید تهیه کنید. با این حال قیمت این دسته از پاورها در بازار ایران به شدت بالاست. بنابراین اگر به دنبال یک خرید اقتصادی هستید بهتر است از محصولات داخلی گرین (Green) با حداقل استاندارد برنزی استفاده کنید.

نتیجه گیری

---

در این مقاله به صورت مفصل به بررسی المان‌های حائز اهمیت در خرید پاور یا منبع تغذیه (PSU) برای کامپیوتر و به ویژه کامپیوترهای گیمینگ پرداختیم. تهیه پاور مناسب شامل انتخاب مدل با اتصالات، فرم فاکتور، بازدهی و توان مصرفی متناسب با کامپیوتر شما می‌شود. حداقل‌های یک پاور مناسب، توان صدا وات بالاتر از نیاز کامپیوتر و بهره گیری از استاندارد 80PLUS برنزی است.

معرفی منبع تغذیه پاور کیس : سیر تا پیاز

منبع تغذیه چیست؟

منبع تغذیه (به اصطلاح پاور) یا PSU (که مخفف Power Supply Unit است) قطعه ای سخت افزاری است که وظیفه تامین برق تمامی قطعات کامپیوتر را دارد. پاور، ورودی AC (که مخفف Alternating Current) با جریان متناوب و ولتاژ ۲۲۰ یا ۱۱۰ را توسط فرآیندی به جریان مستقیم با ولتاژ کمتر و البته ثبات بیشتر که قابل استفاده توسط قطعات کامپیوتری است تبدیل می‌کند. پاورها معمولا بر اساس میزان توان آنها بر حسب وات تقسیم بندی می شوند.

چه توانی (چند وات) نیاز دارم؟

مقدار مصرف سیستم خود را می توانید با توجه به قطعاتی که انتخاب کرده‌اید محاسبه کنید بدین صورت که توان تمامی قطعات را (از دفترچه راهنما یا منابع موثق)بدست آورده و با هم جمع کنید و نهایتا ۲۰% برای احتیاط به آن اضافه کنید. این حداقل مقداری است که سیستم شما نیاز دارد. البته می توانید این محاسبه را توسط سایت های آنلاین نیز انجام دهید. نمونه این سایت ها: محاسبه‌گر گرین ، محاسبه‌گر Outervision و محاسبه‌گر CoolerMaster (که سایت Outervision اطلاعات بیشتری در اختیار شما می‌گذارد) است.

در نهایت برای انتخاب پاور بر اساس توان، توصیه می شود پاوری با دو برابر قدرت واقعی سیستم خود تهیه کنید که هم راندمان بهتری دریافت کنید (چرا؟) و همچنین اگر در آینده قصد ارتقا سیستم و اضافه کردن قطعه ای داشتید به مشکل برنخورید.

 بازدهی چیست و استاندارد ۸۰PLUS به چه معناست؟

بازدهی به این معناست که چند درصد توان ورودی از برق شهر در اختیار سیستم قرار میگیرد (و باقی به صورت گرما تلف می شود). بنابراین اگر سیستم شما در حال مصرف ۳۰۰ وات است و پاور در حال مصرف ۳۵۰ وات از برق شهر است بنابراین توان این پاور ۸۵٫۷% است. البته ذکر این نکته لازم است که بر خلاف تعریف اکثر وب‌سایت‌ها از بازدهی “که اگر پاوری ۵۰۰ وات توان دارد و بازدهی آن ۸۰ درصد این پاور حداکثر به شما ۴۰۰ وات توان می‌دهد” این تعریف را به این صورت اصلاح می کنیم “اگر پاور شما ۵۰۰ وات توان دارد و بازدهی آن ۸۰ درصد است این پاور برای تغذیه سیستم شما با ۵۰۰ وات، ۶۲۵ وات از برق شهر را مصرف می کند”.

استاندارد ۸۰PLUS توسط شرکتی مستقل به محصولات (پاورها) اعطا می شود. این استاندارد بازدهی پاورها را در آزمایشگاه بررسی و در صورتی که شرایط لازم را داشته باشند گواهی مربوطه را به محصول اعطا می‌کند. این گواهی در ۶ رده به محصولات اعطا می‌شود که در جدول زیر انواع و مقدار بازدهی هر گواهی را مشاهده می کنید. مثلا حداقل بازدهی پاوری که استاندارد ۸۰PLUS GOLD (طلایی) را داشته باشید ، ۸۷% خواهد بود.

پاور چند ریله به چه معناست؟

این عبارت در مورد پاورهایی استفاده می‌شود که از سیستم حفاظت در برابر جریان زیاد (OCP) استفاده می‌کنند. پاورهای تک ریل از یک سیستم حفاظتی OCP استفاده می‌کنند و پاورهای چند ریله از تعداد بیشتری (به تعداد ریل) سیستم OCP بهره می برند. پاورهای ارزان قیمت و بدون استاندارد فاقد سیستم حفاظتی OCP هستند. مزیت پاورهای تک ریله، نبود نگرانی از توزیع توان نامناسب و استفاده راحت‌تر است اما از طرفی نکته منفی آن‌ها سیستم حفاظتی کم بازده است. مزیت پاورهای چند ریله امن بودن آن‌ها است و نکته منفی آن‌ها امکان توزیع نامناسب و عمل کردن سیستم حفاظتی و خاموش شدن کامپیوتر است حتی اگر کامپیوتر مشکلی نداشته باشد.

به بررسی‌های سایت‌ها توجه نکنید

اکثر وب‌سایت‌ها مرتبط با کامپیوتر که مقاله‌های بررسی برای قطعات مختلف منتشر می‌کنند. برای انتشار یک مقاله راجع به پاور ابتدا چند عکس از محصول تهیه می‌کنند و سپس پاور رو به یک سیستم تست متصل می‌کنند و در صورتی که کامپیوتر روشن شود (که جز این انتظار نمی‌رود)، لیستی از مزایای پاور (به همراه یک یا دو نکته منفی به جهت طبیعی بود مقاله) را ذکر می‌کنند و مقاله را منتشر می‌کنند. برخی از وبسایت‌ها اندکی جلوتر رفته و با دستگاه مولتی‌متر اقدام به اندازه‌گیری خروجی پاور می‌کنند و عدد مولتی‌متر را قرائت می‌کنند (مثلا ۱۲٫۲ ولت) که تقریبا به هیچ دردی نمی‌خورد و نشان دهنده‌ی پارامتر خاصی نیست و نمی توان نویز خروجی را با مولتی‌متر اندازه‌گیری کرد. بهترین کار برای تست پاور استفاده از دستگاه اسیلوسکوپ و زیر بار قرار دادن پاور است

 همه چیز توان نیست

این نکته را باید هنگام خرید پاور در نظر بگیرید که توزیع توان در پاورها یکسان نیست و دو پاور با توانی برابر ممکن است خروجی های کاملا متفاوت داشته باشند. مهمترین نکته در بحث توزیع توان این است که حواستان باشد بیشتر توان با خروجی ۱۲ ولت باشد (نه خروجی های ۵ و ۳٫۳ ولت). مثلا برای پاوری با توان ۶۰۰ وات، توزیع توان ۵۰۴ وات برای خروجی ۱۲ ولت و توان ۱۵۵ وات برای خروجی ۳٫۳ و ۵ ولت (مجموع دو خروجی) عددی مناسب است. اما اگر توزیع به این صورت باشد که ۳۵۰ وات برای خروجی ۱۲ ولت  و ۳۰۰ وات برای خروجی کم ولتاژ (۳٫۳ و ۵ ولت) در نظر گرفته شده باشد، با توزیع نامناسبی روبرو خواهیم بود. محاسبه این خروجی به راحتی با اعداد چاپ شده روی بسته پاور انجام می شود در شکل زیر نمونه این جدول را مشاهده می کنید.

خلاصه نحوه کار پاور کامپیوتر

هر قطعه الکتریکی و الکترونیکی برای کار نیاز به برق دارد. سخت افزاری که در کامپیوتر وظیفه تامین برق را برعهده دارد پاور است. اگر بخواهیم وظیفه پاور را در یک خط توضیح دهیم تبدیل جریان متناوب شهر به جریان مستقیم است. در واقع پاور ولتاژ متناوب ۱۱۰ یا ۲۲۰ ولت برق شهر را به ولتاژهای مستقیم ۳٫۳+، ۵+، ۱۲+ و ۱۲- تبدیل می کند. به عنوان توضیح بیشتر، ولتاژ ۱۱۰ معرف ولتاژ های ۱۱۰، ۱۱۵ و ۱۲۷ موجود در شبکه برق است. این عدد برای ولتاژ های ۲۲۰، ۲۳۰ و ۲۴۰ ولت عدد ۲۲۰ است. تنها کشوری که شبکه برق آن خارج از این دو دسته بندی است ژاپن با ولتاژ ۱۰۰ است.

تفاوت منبع تغذیه خطی و سوئیچینگ

در دنیای الکترونیک قطعات با پاور تغذیه می‌شوند این تغذیه در کامپیوتر با منبع تغذیه سوئیچینگ و در قطعات کوچک مانند تلفن‌های بی‌سیم، لپ تاپ و … با منبع تغذیه خطی یا به اصطلاح خودمان آداپتور انجام می شود. منبع‌های تغذیه سوئیچینگ طراحی پیچیده‌تر و هزینه بیشتری دارند اما منبع تغذیه خطی طراحی ساده‌تر و معمولا هزینه کمتری دارند. اما چرا در کامپیوتر از منبع تغذیه خطی استفاده نمی شود در پاراگراف زیر توضیح داده شده است.

منبع تغذیه خطی

ابتدا با نحوه‌ی کار منبع تغذیه خطی آشنا بشیم. این قطعات ابتدا برق شهر رو با ولتاژ ۲۲۰ یا ۱۱۰ توسط قطعه‌ای به نام ترانسفورماتور به ولتاژ ۱۲ ولت تبدیل می‌کنند (در این لینک می توانید با نحوه‌ی کار این قطعه آشنا شوید). این ولتاژ کماکان متناوب است و برای استفاده از آن باید به ولتاژ مستقیم یا یکسو تبدیل شود توسط چهار دیود یکسو کننده و چینش خاص آنها می‌توان ولتاژ متناوب را به ولتاژ مستقیم تبدیل کرد(در این لینک می توانید با نحوه‌ی کار این قطعه آشنا شوید). قدم بعدی فیلتر کردن جریان است که توسط یک خازن انجام می شود. پس از فیلتر توسط خازن جریان مستقیمی که به صورت نیمه سینوسی بود تبدیل به خطی تقریبا صاف می شود. این تقریبا یعنی جریان هنوز دارای به اصلاح ریپل است و برای استفاده نیاز به اصلاح دارد. مرحله انتهایی تنظیم ولتاژ است که این کار با دیود زنر (Zener) یا مدار تنظیم کننده انجام می شود. خروجی این مرحله ولتاژ مستقیم ثابت خواهد بود. علی رغم اینکه این روش برای قطعات کم توان ایده‌آل است اما زمانی که توان بیشتری مورد نیاز باشد سایز و وزن منبع تغذیه فوق‌العاده زیاد می‌شود. ظرفیت و سایز ترانسفورماتور و همچنین خازن‌ها در این سیستم با فرکانس برق ورودی نسبت عکس دارد به تعبیر دیگر هرچه فرکانس جریان بیشتر باشد سایز و ظرفیت کمتری نیاز است. به جهت اینکه منبع تغذیه خطی از فرکانس برق شهر استفاده می‌کند در قطعه ای مانند کامپیوتر که به توان بالایی نیاز داریم نمی‌توان از این سیستم استفاده کرد.

منبع تغذیه سوئیچینگ

بنابر آنچه گفته شد استفاده از منبع تغذیه خطی در کامپیوتر امکان پذیر نیست. اما راه‌حل این قضیه چیست؟ پاسخ ساده است همانطور که گفته شد افزایش فرکانس جریان. در منبع تغذیه سوئیچینگ Switching Mode Power Supply (که مخفف آن SMPS) فرکانس جریان قبل از ورود به ترانسفورماتور افزایش پیدا می‌کند (از ۵۰-۶۰ هرتز به چند هزار هرتز). با افزایش فرکانس جریان می توان از ترانسفورماتور و خازن کوچکتری استفاده کرد. این نوع منبع تغذیه در کامپیوتر و یا دی‌وی‌دی پلیرها استفاده می‌شود. عبارت سوئیچینگ استفاده شده در نام این منبع تغذیه کوتاه شده High-Frequency Switching است یعنی سوییچر فرکانس نه سویچ بین خاموش شدن و روشن شدن.

در هنگام خرید کامپیوتر، معمولا پاور قطعه ای است که کمترین توجه به آن می‌شود. ما معمولا ابتدا پردازنده و کارت گرافیک را انتخاب و سپس مادربرد و حافظه رم و … را به دقت انتخاب می‌کنیم ولی برای انتخاب پاور حداقل قیمت‌ها را در نظر می‌گیریم. این کار مانند ریختن بنزین کم کیفیت در لامبورگینی است. یک منبع تغذیه خوب با توان کافی عمر قطعات شما رو بیشتر خواهد کرد و همچنین مصرف برق و مسلما پول برق کمتری روی دست شما می گذارد. فقط به این نکته دقت کنید که قیمت یک پاور خوب ۵% قیمت کل کامپیوتر خواهد بود. از جهت دیگر در صورت خرید پاور بی کیفیت علاوه بر کاهش عمر قطعات امکان به وجود آمدن بدسکتور هارد دیسک، بروز خطاهای صفحه آبی ناشناخته، ریست شدن های مکرر و بروز مشکلات دیگر وجود دارد.

ورودی برق

به عنوان اولین نکته، پاور شما باید با برق شهر شما همخوانی داشته باشد. برای مطمئن شدن از این قضیه می توانید اطلاعات درج شده روی بسته بندی پاور را مطالعه نمایید. در شکل زیر این رنج یا سازگاری پاور با ورودی برق شهر ذکر شده است.

 محدوده‌ی ولتاژی که در این پاور ذکر شده است نشان دهنده‌ی سازگاری با تمامی سیستم‌های برق است. در پاورهای قدیمی کلیدی برای تعیین ولتاژ برق ورودی در نظر گرفته شده بود که هنگام استفاده از پاور باید به اون دقت می کردید. البته برای پاورهای جدید با مدار APFC، پاور خودش را به صورت اتوماتیک با ورودی برق شهر هماهنگ می‌کند در صورت قید شدن محدوده‌ی ولتاژ کاری و نبود این کلید مطمئنا پاور اتو سوئیچ خواهد بود. این کلید رو در شکل زیر میبینید.

قطعه متصل کننده پریز برق شهر به پاور شما کابل پاور است. دو شاخه این سیم برای کشور های مختلف متفاوت است در شکل های زیر تفاوت آن ها را مشاهده می کنید.

دوشاخه مورد استفاده در آمریکا شمالی

دوشاخه مورد استفاده در اروپا

 

در حالی که دوشاخه سیم ها امکان دارد با سیستم کشور ما متفاوت باشد و نیاز به تبدیل داشته باشید اما انتهای کابل که به پاور متصل می شود از نری مدل IEC C14 استفاده می کند و در همه جا از یک استاندارد استفاده می شود.

کانکتور های پاور (کابل های داخلی)

این کابل ها به جهت اتصال قطعات داخلی کامپیوتر به پاور استفاده می شوند. جزئیات این کابل ها به شرح ذیل است:

کانکتور مادربرد (۲۴ پین)

این کابل جهت تغذیه مادربرد استفاده می‌شود. بزرگترین کانکتوری که وجود دارد این کانکتور است و شناسایی آن به راحتی انجام می‌شود. این کانکتور از ۲۴ پین تشکیل شده است که به صورت ۲۰ پینی و ۴ پینی طراحی شده است در نتیجه برای مادربرد های قدیمی که از ۲۰ پین استفاده می کردند هم قابل استفاده خواهد بود. نام استاندارد مادربردهایی که از ۲۴ پین استفاده می کنند ATX12V 2.x است و در مورد ۲۰ پین ATX12V 1.X است. البته همان طور که گفته شده این دو استاندارد هستند و نه سایز مادربرد( مثلا مادربرد با سایز ATX ابعادی برابر ۲۴٫۴ در ۳۰٫۵ خواهد داشت)

کانکتور ۲۰+۴ پین مادربرد

 

در شکل زیر کانکتور ۲۴ پین را در مادربرد مشاهده می کنید که نام چاپ شده آن روی مادربرد ATX_PWR است.

کانکتور ۲۴ پین

 

کانکتورها معمولا در همه مادربردها در محدوده‌ی خاصی هستند. در شکل زیر کانکتور ATX_PWR با رنگ سبز و محدوده‌ی کانکتور به رنگ قرمز نشان داده شده است. در این محدوده می‌توانید این کانکتور را پیدا کنید.

کانکتورهای پردازنده (ATX12V و EPS12V)

پردازنده‌ها برای انجام پردازش های خود و تامین توان مورد نیاز نیاز به کانکتور جداگانه دارند. این کانکتورها برحسب مقدار مصرف پردازنده و نوع مادربرد می تواند ۴ یا ۸ پین داشته باشد.

کانکتور ATX12V:

این کانکتور برای پردازنده‌های میان رده طراحی شده است و در صورتی که مادربرد شما جهت تغذیه‌ی پردازنده از ۴ پین استفاده کرده باشد، برای راه اندازی کامپیوتر نیاز به اتصال این کانکتور دارید. در شکل زیر نمونه این کانکتور را مشاهده می کنید.

کانکتور ATX12V

در شکل زیر مادگی کانکتور ATX12V را روی مادربرد مشاهده می‌کنید که با نام ATX_12 نشان داده شده است.

مادگی کانکتور ATX12V

در شکل زیر نیز کانکتور ATX12V با رنگ سبز و محدوده‌ی این کانکتور به رنگ قرمز نشان داده شده است. معمولا در این محدوده‌ می توانید این کانکتور بیابید.

محل و محدوده‌ی کانکتور ATX12V

کانکتور EPS12V

این کانکتور ۸ پین دارد و همانند کانکتور ATX12V مسئول تغذیه پردازنده است. ۴ پین اضافه شده در این کانکتور امکان رساندن جریان بیشتر به پردازنده‌های رده بالا و حتی اورکلاک آن‌ها را فراهم می‌کند. اما تمامی مادربردها و حتی تمامی پاورها به این کانکتور مجهز نیستند. در برخی پاورها این پورت به صورت ترکیبی از دو کانکتور ATX12V در نظر گرفته شده است. با این که می توان از دو کانکتور ATX12V به جای کانکتور EPS12V استفاده نمود اما توصیه نمی شود و در صورتی که مادربرد و پاور شما هر دو این کانکتور را دارند، استفاده کانکتور EPS12V توصیه می‌شود. در شکل زیر نمونه کانکتور  EPS12V  را مشاهده می‌کنید.

کانکتور EPS12V

در برخی پاورها این کانکتور ترکیبی از دو کانکتور ATX12V در نظر گرفته شده است؛ مانند شکل زیر.

کانکتور EPS12V

در برخی پاورها این کانکتور ترکیبی از دو کانکتور ATX12V در نظر گرفته شده است؛ مانند شکل زیر.

ترکیب دو کانکتور ATX12V

در شکل زیر مادگی کانکتور EPS12V را روی مادربرد مشاهده می‌کنید که با نام EATX_12 نشان داده شده است.

 

کانکتورهای کمکی PCI Express

از این کانکتورها زمانی می کنیم که نیاز به جریان اضافی در اسلات های PCI Express داشته باشیم. از آنجا که معمولا این نیاز به افزایش جریان در کارت‌های گرافیک دیده می شود به این کانکتورها، کانکتور کارت گرافیک یا کانکتور PEG که مخفف PCI Express Graphics است نیز می گویند. البته تمامی کارت‌های گرافیک نیاز به این کانکتور ندارند و کارت‌های رده پایین از برق تامینی خود اسلات PCI Express استفاده می کنند. اسلات PCI Express می تواند به تنهایی ۷۵ وات توان را برای کارت توسعه تامین کند. در صورتی که توان گرمایی کارت شما از ۷۵ وات بیشتر باشد باید از این کانکتور استفاده نمایید. تشخیص نیاز بیشتر کارت توسعه شما آسان است و در صورتی که این کانکتور روی کارت شما تعبیه شده باشد برای راه‌اندازی آن نیاز به اتصال این کانکتور دارید. این کانکتور هم به صورت ۶ پین استفاده می‌شود و هم ۸ پین. کانکتور ۶ پین تا ۷۵ وات و کانکتور ۸ پین تا ۱۵۰ وات توان را می توانند تامین کنند. کارت‌های میان رده از کانکتور ۶ پین و کارت‌های رده بالا از کانکتور ۸ پین استفاده می‌کنند البته در بعضی از کارت‌های فوق العاده قوی و پر مصرف شاهد ترکیب این دو کانکتور خواهید بود. در این بین حتما توجه ویژه‌ای به کانکتور ۸ پین داشته باشید زیرا به دلیل شباهت ظاهری با کانکتور EPS12V امکان دارد به اشتباه افتاده و کانکتور را جابه‌جا نصب کنید. البته از لحاظ تئوری به جهت تفاوت شکل پین های این کانکتور ها امکان اتصال اشتباه وجود ندارد اما در واقعیت در صورت فشار بیش از حد این اتصال ممکن خواهند بود. در صورت نصب اشتباه این کانکتور اتصال کوتاه رخ خواهد داد. خوشبختانه از آنجا که تمامی پاورها به سیستم SCP یا محافظت در برابر اتصال کوتاه مجهز هستند، در صورت نصب اشتباه سیستم روشن نخواهد شد. یکی از راه های تمیز دادن کانکتور EPS12V از PEG دقت به کابل های ۱۲+ است که در EPS12V در سمت گیره اتصال به مادگی است و در PEG در خلاف این گیره. در حال حاضر تمامی پاورها حداقل یک کانکتور PEG با ۶ پین دارند و در صورت افزایش توان به ۲ یا ۳ یا حتی ۴ عدد افزایش پیدا می‌کند. به عنوان یک نکته در صورتی که پاور شما قدیمی است و می‌توانید با استفاده از تبدیل انواع دیگر کانکتور را به این کانکتور تبدیل کنید این کار در بعضی موارد راه گشاست اما توصیه نمی شود. در شکل زیر کانکتور PEG از نوع ۶/۸ پین را ملاحظه می فرمایید این کانکتور به صورت عادی ۶ پین است و در صورت نیاز با اتصال دو پین دیگر به ۸ پین تبدیل می شود.

کانکتور PEG با ۶/۸ پین

در شکل نیز مادگی این کانکتور با ۶ پین را بروی کارت گرافیک ملاحظه می فرمایید.

کانکتور SATA

این کانکتور به جهت تغذیه دستگاه های SATA مانند هارددیسک و درایو های نوری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر پاور شما تعداد کافی از این کانکتور را ندارد می توانید توسط تبدیل کانکتور های دستگاه های جانبی رو به این کانکتور تبدیل کنید. در شکل زیر نمونه این کانکتور را مشاهده می کنید که ۱۵ پین دارد.

در شکل زیر نیز محل اتصال این کانکتور را روی دستگاه جانبی (در این عکس هارددیسک) مشاهده می کنید.

کانکتور عمومی

این کانکتور که در حال حاضر برای تغذیه قطعات جانبی مانند فن‌ها و نورپردازی کیس از آن استفاده می شود در دستگاه های ATA که کابل دیتای آنها موازی بود و اصطلاحا به آن IDE می گفتند استفاده می‌شد. هارددیسک‌های قدیمی و دیوارهای نوری قدیمی از این کانکتور استفاده می‌کردند. قبل از استفاده سازندگان قطعات از PEG، از این کانکتور جهت تغذیه کارت گرافیک نیز استفاده می‌شد. این کانکتور از سال ۱۹۸۱ توسط IBM استفاده شد و IBM این کانکتورها را از شرکتی به نام Molex تهیه می کرد. خیلی از افراد هم اکنون اسم این کانکتور را موکلس می دانند. در شکل زیر نمونه کانکتور عمومی یا مولکس را مشاهده می کنید.

در شکل زیر نمونه مادگی این کانکتور را بروی دستگاه جانبی (در این عکس درایو نوری) مشاهده می کنید.

کانکتور های قدیمی

این کانکتورها امروزه کارایی ندارند اما در هنگام باز کردن یا تعمیر سیستم های قدیمی احتمالا به آن‌ها بر می‌خورید.

کانکتور فلاپی

این کانکتور در پاور‌های قدیمی به جهت تغذیه دستگاه فلاپی درایو استفاده می‌شد. تعدادی از کارت‌های گرافیک میان رده نیز قبل از کانکتور PEG از این کانکتور استفاده می‌نمودند. این بخش فقط بابت اطلاع رسانی بود و در پاورهای امروزی این کانکتور را مشاهده نخواهید کرد.

در شکل زیر نیز محل اتصال این کانکتور را بروی فلاپی درایو مشاهده می نمایید.

کانکتور کمکی مادربرد (۶پین)

این کانکتور همزمان با استاندارد ATX12V 1.x رونمایی شد و هدف از وجود آن رساندن جریان بیشتر به مادربرد در صورت نیاز بود البته مادربردهای کمی از این کابل استفاده می‌کردند (مثلا مادربرد با سوکت ۴۲۳ یا ۴۷۸). اما امروزه این کابل و کانکتور در پاورها و مادربردها دیده نمی‌شود. در شکل زیر نمونه این کابل را مشاهده می‌کنید.

کانکتور مادربرد AT

این کانکتور مخصوص ماردبردهای AT بود که ۱۲ پین داشت. این کانکتور با معرفی استاندارد ATX به فراموشی سپرده شد. این کانکتور مجموع دو کانکتور ۶ پین بود. مشکل بزرگ این کانکتور این بود که می توانستید دو کانکتور را جابه‌جا متصل کنید و مسلما به مشکل بر می‌خوردید. به جهت اتصال درست این کانکتور ها کابل‌های مشکی باید کنار هم قرار می گرفتند؛ مانند شکل زیر.

استانداردهای پاور

استانداردهای ذیل مخصوص پاورها بوده و نوع کانکتورها و سایز دستگاه را تشریح می‌کنند. استاندارد‌های رایج کنونی ATX12V 2.x و EPS12V هستند.

استاندارد AT

این استاندارد در سال ۱۹۸۴ توسط IBM معرفی شد که مخفف عبارت Advanced Technology است. این استاندارد تا اواسط دهه ۹۰ میلادی که استاندارد ATX معرفی شد رایج‌ترین استاندارد کامپیوتر به شمار می‌رفت. پاورها با این استاندارد ولتاژهای ۱۲+، ۵+، ۵- و ۱۲- را تولید می‌کردند. در این استاندارد از کانکتور مادربرد ۱۲ پین، کانکتور فلاپی درایو و کانکتور عمومی (مولکس) استفاده می‌شد.

استاندارد ATX

اینتل در سال ۱۹۹۶ استاندارد ATX که مخفف عبارت Advanced Technology eXtended را معرفی نمود. این استاندارد به جهت مزایایی که داشت به سرعت جای استاندارد AT را گرفت و به علت اینکه تمامی تعاریف و ملزومات استاندارد قبل را بازتعریف کرده بود، استاندارد AT به کلی کنار گذاشته شد (در این استاندارد حتی سایز قطعات نیز عوض شده بود که کیس های قدیمی نیز پشتیبانی نمی شدند). با طرح بندی جدید مادربرد در این استاندارد (که به مادربرد های ATX معروف هستند) قابلیت های جدید و همچنین کانکتور مادربرد جدید ۲۰ پین معرفی شد. این استاندارد از دو ولتاژ جدید ۳٫۳+ و ۵VSB+ (که ولتاژ استندبای نامیده می‌شود) رونمایی کرد. ولتاز استند بای این ویژگی را به ارمغان آورد که بدون فشردن کلید پاور می توانستید کامپیوتر را خاموش کنید. در این استاندارد از کانکتور مادربرد ۲۰ پین، کانکتور فلاپی و کانکتور عمومی (مولکس) استفاده می شد. سایز پاور در این استاندارد عبارتند از: ۱۵۰mm (عرض)، ۸۶mm (ارتفاع) و ۱۴۰mm (عمق)

استاندارد ATX12V 1.x

با ورود پردازنده‌های مدرن که مصرف بالاتری داشتند جریان بیشتری هم مورد نیاز بود. این استاندارد دو کانکتور جدید را معرفی نمود: کانکتور ATX12V با ۴ پین و کانکتور کمکی مادربرد با ۶ پین (که پیش‌تر توضیح داده شد). البته با ظهور دستگاه‌های SATA، استاندارد ATX12V 1.3، کانکتور تغذیه SATA را نیز معرفی نمود.

استاندارد ATX12V 2.x

این استاندارد با معرفی درگاه PCI Express رونمایی شد. کانکتور مادربرد در این استاندارد از ۲۰ به ۲۴ پین افزایش پیدا کرد و کابل کمکی PCI Express یا همان PEG نیز معرفی شد. این استاندارد هم اکنون نیز رایج است.

استاندارد EPS12V

این استاندارد توسط SSI که مخفف Server System Infrastructure است برای سرور های سطح پایین طراحی شده است. نسخه کنونی این استاندارد از تمامی کانکتورهای استاندارد ATX12V 2.x به همراه یک کانکتور اضافه به نام EPS12V استفاده می کند. از آنجا که این استاندارد تنها یک کانکتور اضافه دارد خیلی از تولید کنندگان پاورها استاندارد ATX12v 2.x و EPS12V را یکجا ارائه می کنند.

سایر استاندارد ها

استانداردهای شرح داده شده موارد رایج و پرکاربرد در بازار هستند ولی استاندارد های زیر برای کاربری‌ها و سایزهای خاص طراحی شده اند.

LFX12V: حرف L در اول این عبارت مخفف Low Profile است و برای کامپیوتر های با ارتفاع کمتر از استاندارد ATX طراحی شده است. این استاندارد از همان کانکتور های ATX12v 2.x استفاده می کند. ابعاد مورد استفاده در این استاندارد عبارتند از: ۶۲mm (عرض)، ۷۲mm (ارتفاع) و ۲۱۰mm (عمق)

CFX12V: حرف C در اول این عبارت مخفف کلمه Compact است. این استاندارد از همان کانکتور های ATX12v 2.x استفاده می کند. شکل پاور در این استاندارد L شکل است و به جز عرض باقی اندازه‌ها مانند استاندارد ATX است . عرض بزرگتر: ۱۵۰mm  عرض کوچکتر: ۱۰۱٫۶mm

TFX12V: حرف T در اول این عبارت مخفف کلمه Thin است. این استاندارد از همان کانکتور های ATX12v 2.x استفاده می کند. ابعاد مورد استفاده در این استاندارد عبارتند از: ۶۵mm (عرض)، ۸۵mm (ارتفاع) و ۱۷۵mm (عمق)

SFX12V: حرف S در اول این عبارت مخفف کلمه Small است. این استاندارد از همان کانکتور های ATX12v 2.x استفاده می کند. ابعاد مورد استفاده در این استاندارد عبارتند از: ۱۰۰mm (عرض)، ۵۰mm (ارتفاع) و ۱۲۵mm (عمق) – برای فن ۴۰ میلیمتر ۱۰۰mm (عرض)، ۶۳٫۵mm (ارتفاع) و ۱۲۵mm (عمق) – برای فن متصل از بالا ۱۲۵mm (عرض)، ۶۳٫۵mm (ارتفاع) و ۱۰۰mm (عمق) – با عرض کم برای فن متصل از بالا ۱۰۰mm (عرض)، ۶۳٫۵mm (ارتفاع) و ۱۲۵mm (عمق) – برای فن ۶۰ میلیمتر ۱۳۸mm (عرض)، ۸۶mm (ارتفاع) و ۱۰۱٫۴mm (عمق) – برای پروفایل PS3

خنک کننده

پاور نقش مهمی در تهویه هوای داخل کیس ایفا می کند. بنابراین مبحث خنک‌کنندگی نه فقط در مورد خنک بودن خود پاور صدق می کند بلکه در مورد تهویه و خنک‌کنندگی کل کیس نیز صادق است. بنابراین در مورد خنک‌کنندگی این ۳ مورد را بررسی می کنیم: ۱-نقش پاور در تهویه سیستم ۲- خنک کننده داخلی پاور ۳- ماژولار بودن

تهویه سیستم

دو نوع طراحی محل پاور در کیس وجود دارد: ۱- پاور در بالای کیس (سمت چپ – طراحی قدیمی) ۲- پاور در پایین کیس (سمت راست – طراحی جدید)

پاور در بالای کیس

در این طراحی به منظور کمک به تهویه کیس، پاور در بالای کیس قرار می‌گیرد و به کمک فن خود هوای گرم کیس را مکیده و از کیس خارج می کند.در این طراحی هوا خنک از جلوی کیس وارد شده و پس از خنک سازی قطعات، گرم می شود. از آنجا که هوای گرم چگالی کمتری دارد به سمت بالا حرکت می کند در انتها نیز پاور این هوای گرم شده را از کیس خارج می کند. در مواردی که گرمای تولید شده توسط قطعات زیاد باشد فن کمکی نیز در کیس نصب می شود. البته این طراحی قدیمی است و کیس های کنونی از طراحی دوم استفاده می کنند. در شکل زیر مدل تهویه این طراحی را مشاهده می کنید.

پاور در پایین کیس

این طراحی جدیدترین نوع طراحی کیس‌ها به شمار می‌رود. مشکل اصلی در طراحی “پاور در بالای کیس” مکیدن هوای گرم داخل کیس است. با این کار دمای کاری پاور بالاتر خواهد بود و دمای بالاتر منجر به کاهش راندمان و همچنین کاهش عمر قطعات پاور می‌شود. جالب است بدانید در خازن‌ها با ۱۰ درجه افزایش دمای محیط کاری عمر مفید خازن نصف می‌شود. در این طراحی هوای خنک از دو محل به داخل کیس مکیده می شود؛ یکی از زیر کیس توسط پاور و یکی از جلوی کیس برای سایر قطعات. ویژگی این طراحی آن است که دمای کاری پاور، به واسطه کمتر شدن دمای هوای مکیده شده، پایین می آید. البته از جمله معایب این روش می توان به افزایش احتمال جذب گرد و غبار توسط پاور نام برد. در شکل زیر مدل تهویه این طراحی را مشاهده می کنید

پاور ماژولار

پاور ها به جهت تسهیل جریان هوا در کیس و همچنین کابل کشی زیباتر به صورت ماژولار طراحی می‌شوند. در کل پاورها در سه دسته ماژولار، نیمه ماژولار و غیر ماژولار طراحی و تولید می شوند.

طراحی ماژولار

در این طراحی تمامی کابل‌ها از پاور جدا هستند. برای استفاده از پاور ماژولار باید کابل هایی که به آن‌ها نیاز دارید را از یک سمت به پاور و از سمت دیگر به قطعات خود وصل کنید. ویژگی این پاورها تسهیل جریان هوا و همچنین کابل کشی زیباتر است اما استفاده از آن‌ها برای مبتدیان کمی دشوار و گمراه کننده است. در شکل زیر پاور با طراحی ماژولار را مشاهده می کنید. در پاور‌های ماژولار اگر کابل‌های شما صدمه ببینند نیاز به تعمیر پاور ندارید و با تعویض کابل مشکل شما برطرف خواهد شد.

طراحی نیمه ماژولار

طراحی نیمه ماژولار شباهت زیادی به طراحی ماژولار دارد ولی با این تفاوت که کابل هایی که برای روشن شدن کامپیوتر الزامی هستند (کابل مادربرد، ATX12V یا EPS12V) به پاور متصل هستند و نمی توان آن‌ها را جدا کرد. مزیت این پاورها نسبت به نمونه های ماژولار قیمت کمتر است ولی در این پاورها در صورت خراب شدن کابل های متصل یا کانکتور های آن‌ها، دیگر نمی توان با تعویض کابل، پاور از استفاده نمود و نیاز با تعمیر دارد. در شکل زیر یک طراحی نیمه ماژولار را مشاهده می‌کنید.

طراحی غیر ماژولار

در این طراحی که همان طراحی معمول پاور های قدیمی بود تمامی کابل‌ها به پاور متصل هستند و نمی‌توان آن‌ها را از پاور جدا نمود. از مزیت‌های این پاورها  می توان به قیمت کمتر و استفاده راحت‌تر برای مبتدیان اشاره نمود. اما در این پاورها به جهت اتصال دائمی کابل ها نمی توان کابل کشی زیبایی انجام داد همچنین به جهت وجود کابل های بلا استفاده در کیس، جریان عبوری هوا با مشکل مواجه خواهد شد. در شکل زیر یک طراحی غیر ماژولار را مشاهده می‌نمایید.

خنک کننده (داخل) پاور

در پاور های قدیمی به جهت خنک کردن پاور از یک فن ۸۰ میلیمتری در پشت پاور استفاده می کردند. پس از گذشت چند سال، در طراحی جدید، فن به پایین پاور منتقل و پشت پاور فقط دریچه خروج هوا تعبیه شد. استفاده از فن بزرگتر جریان هوای بهتر و دمای کمتری را به ارمغان آورد. چون فن بزرگتر برای رساندن حجم هوای مساوی، سرعت کمتری نیاز دارد صدای کمتری هم توسط فن تولید می‌شود. در شکل زیر طراحی قدیمی با فن ۸۰ میلیمتری را مشاهده می‌کنید.

 

برخی از تولیدکنندگان پاور ها را با تعداد بیشتری فن راهی بازار می کنند. برخی دیگر پاور خود را به فنِ با سرعت قابل تنظیم مجهز می کنند که می توان از طریق برنامه سرعت فن را کنترل کرد. در این پاور ها کابل فن باید به کانکتور فن روی مادربرد نصب شود. سرعت قابل تنظیم فن این کمک را به کاربر می کند تا  در صورت نیاز نویز تولیدی توسط سیستم را کم کند (البته در حالت کاری سبک). برخی از پاور های جدید نیز تا ۳۰% بار بدون فن کار کرده و در صورت افزایش بار فن شروع به کار کرده و سرعت فن بسته به میزان توان مصرفی پاور دارد.

مهمترین قطعات هر فن یاتاقان (Bearing) و محور (Shaft) هستند. شفت به محوری گفته می‌شود که پره‌ها به آن متصل هستند و یاتاقان محل قرارگیری شفت است که امکان چرخش را به شفت می دهد

برای افزایش عمر فن و کاهش صدای تولیدی، می بایست اصطکاک بین شفت و یاتاقان به حداقل ممکن برسد. راهکارهای زیادی برای کاهش این اصطکاک وجود دارد (مانند استفاده از پوشش تفلون یا …) اما رایج‌ترین راهکار برای این مسئله استفاده از روغن بین شفت و یاتاقان است. در هنگام استفاده از روغن اگر آب‌بندی روغن به صورت صحیح انجام نشود، در طول زمان مقدار روغن کاهش پیدا کرده و موجب افزایش اصطکاک می‌شود. افزایش اصطکاک نیز صدای تولیدی را افزایش داده و عمر فن را کاهش می‌دهد. این فرار روغن و افزایش اصطکاک تا مادامی که فن متوقف شود ادامه پیدا می کند.

همان‌طور که گفته شد مهمترین قطعه در فن یاتاقان آن است. بر این اساس یاتاقان‌هایی که در فن پاور استفاده می‌شوند به سه دسته اصلی تقسیم بندی می‌شوند:

نوع Sleeve bearing

نوع Double Ball Bearing

نوع FDB (مخفف عبارت Fluid Dynamic Bearing) یا نوع HDB (مخفف عبارت Hydro Dynamic Bearing)

در ادامه هر روش را توضیح داده و مزایا و معایب هر روش را بررسی می‌کنیم و در ضمن عکس‌های مربوط به هر روش را ذیل توضیح آن مشاهده خواهید کرد.

نوع Sleeve Bearing (یاتاقان ساده)

رایج ترین و ساده ترین نوع یاتاقان فن این نوع است. این نوع عمر کمتری نسبت به سایرین دارد اما مزیت آن قیمت تمام شده کمتر آن است. این فن‌ها در ابتدای عمر خود صدای کمی تولید می‌کنند (مخصوصا در دور های پایین). روان کننده این یاتاقان (روغن یا گریس) اصطکاک بین شفت و یاتاقان را به حداقل ممکن می‌رساند ولی با گذشت زمان شروع به بخار شدن یا نشت کردن می کند و در نهایت با تمام شدن روغن عمر فن به پایان می‌رسد. در عکس‌های زیر نمونه‌ای از فن مجهز به این یاتاقان را مشاهده می‌نمایید.

فن‌هایی با این نوع یاتاقان می‌توانند تا ۳۰،۰۰۰ ساعت در دمای ۵۰ درجه سلسیوس کارکرد داشته باشند. مزیت عمده این فن‌ها قیمت تمام شده مناسب است. از این جهت در پاورهای اقتصادی از این نوع فن استفاده می‌شود. نکته‌ای که در استفاده از این فن‌ها باید بدانید این است که این فن‌ها برای استفاده به صورت عمودی طراحی شده‌اند (مانند حالت فن ۸۰ میلیمتری پاورهای قدیمی) و در صورتی که به صورت افقی از آن‌ها استفاده کنید روغن میان شفت و یاتاقان به یک سمت شفت (محور) حرکت کرده و مقدار اصطکاک دو سر شفت از توازن خارج می‌شود.

نوع Ball Bearing (یاتاقان غلتشی)

این نوع یاتاقان از بلبرینگ یا رولربرینگ برای نگهداری محور (شفت) استفاده می‌کنند. البته در انواع با کیفیت این نوع فن از دو بلبرینگ برای توازن هرچه بیشتر استفاده می‌شود. ویژگی این فن‌ها امکان استفاده از آن‌ها به صورت افقی و عمودی است در حالی که در فن‌های با یاتاقان ساده نمی‌توان در جهت افقی استفاده نمود. عمر مفید این فن‌ها حتی در دمای بالا به ۵۰،۰۰۰ ساعت می رسد. اما در اکثر موارد قبل از اتمام عمر مفید، یاتاقان‌های این فن‌ها شروع به تولید صدا می‌کنند. این صداها معمولا برای کاربر قابل تحمل نیست و فن را قبل از خراب شدن تعویض خواهد کرد.

در مجموع این فن‌ها صدای تولیدی زیادی دارند مخصوصا در سرعت های پایین و کارکرد های اولیه. البته صدای اولیه با اندکی کار کردن کم می شود اما در مجموع اگر به سرو صدای فن‌ها حساس هستید این گزینه را از لیست خود خط بزنید.

نوع FDB یا HDB (یاتاقان لغزشی)

این نوع یاتاقان همان یاتاقان ساده است اما یا یک سری اصلاحات که موجب می‌شود روان کننده یاتاقان همیشه داخل محفظه بماند. به این دلیل مقدار اصطکاک در این فن‌ها در طول زمان استفاده یکسان خواهد بود. عمر مفید این فن‌ها بیش از ۵۰،۰۰۰ ساعت است و تا ۳۰۰،۰۰۰ ساعت نیز به احتمال زیاد برسد. در یاتاقان این فن‌ها از داخل شیارهای موربی به سمت مرکز یاتاقان وجود دارد که با شروع حرکت شفت (محور) روغن را به سمت مرکز پمپ می‌کند. به این دلیل هیچگاه روغن این یاتاقان‌ها کم نمی‌شود.

تنها مشکل این فن‌ها علاوه بر قیمت بالای آن‌ها اصطکاک زیادی است که در هنگام شروع و قبل از رسیدن روغن به تمام سطح داخلی وجود دارد. این پدیده احتمال سایش و خرابی را در هنگام شروع به کار افزایش می‌دهد. بنابراین این فن‌ها در کاربری‌هایی که فن دائم خاموش و روشن می‌شود خیلی مناسب نیست.

یاتاقان های HDB و FDB تقریبا یکسان هستند ولی به دلیل این که پتنت (حق اختراع) یاتاقان FDB ثبت شده است (به نام Matsushita) تولیدکنندگان با اندکی تغییر در نوع شیارهای داخلی نام یاتاقان خود را HDB می‌گذارند.

توان

تنها معیار انتخاب پاور توسط اکثر کاربران، توان است. توان پاور اگرچه معیار مهمی در انتخاب پاور است اما همه چیز نیست و چه بسا معیارهای دیگر موجب تغییر انتخاب و اولویت ما شوند. در این بخش می‌خواهیم با بررسی این مورد به این نتیجه برسیم که چرا نباید برای انتخاب پاور فقط به توان آن توجه کرد.

پاورها بر اساس حداکثر توانی که دارند دسته‌بندی می‌شوند. مشکل اصلی اینجاست که این حداکثر توان در اکثر موارد فقط به صورت تئوری قابل دستیابی و در عمل توان پاور پایین‌تر از عددی است که روی برچسب پاور چاپ شده است. اما چرا در عمل نمی توان به این حداکثر توان رسید؟ به دلایل ذیل:

توان چاپ شده روی پاور، حداکثر توان ممکن است و پاور فقط برای چند ثانیه (و در بعضی موارد زیر یک ثانیه) می تواند در این توان کار کند.

توان چاپ شده روی پاور، در شرایط آزمایشگاهی اندازه‌گیری شده است. دمایی که معمولا پاورها در آن آزمایش می‌شوند ۲۵ درجه سلسیوس است و دمای عادی داخل کیس حداقل ۳۵ درجه است. در اجسام نیمه‌رسانا(Semiconductor) و سلف‌ها (Inductors) پدیده‌ای به نام دیریتینگ (de-rating) وجود دارد. در این پدیده مقدار جریان عبوری از اجسام فوق با افزایش دما کاهش پیدا می‌کند. بنابراین با افزایش دما در کیس به توانی که در آزمایشگاه اندازه‌گیری شده است نمی‌شود دست پیدا کرد.

توان چاپ شده روی پاور، دروغ است. به همین سادگی. البته این مورد بیشتر در پاورهای ارزان قیمت دیده می‌شود.

برای تشریح بیشتر و روشن شدن پدیده دیریتینگ و چگونگی تاثیر آن بروی توان پاور قطعه‌ای مانند ترانزیستور مدل FQA24N50 را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در شکل زیر نمودار دیریتینگ این ترانزیستور را مشاهده می‌کنید. همان‌طور که در شکل پیداست، این ترانزیستور می‌تواند در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد ۲۴ آمپر را از درون خود عبور دهد. ولی اگر این ترانزیستور در محیطی با دمای ۱۰۰ درجه کار کند توانایی عبور جریان آن به ۱۵ آمپر کاهش پیدا می‌کند. این یعنی ۳۷% کارایی این قطعه بر اثر افزایش دما از ۲۵ به ۱۰۰ درجه کاهش پیدا کرده است. توان که برحسب وات بیان می‌شود – و حاصل ضرب ولتاژ در جریان است – در این قطعه از ۲۸۸ وات (۱۲V×۲۴A) به ۱۸۰ وات (۱۲V×۱۵A) کاهش پیدا کرده است.

با توجه به این پدیده، تولیدکنندگان معتبر پاور دمایی که محصول می‌تواند در آن به توان چاپ شده روی برچسب برسد را ذکر می‌کنند. در این پاورها تولید کننده ضمانت می‌کند که پاور موردنظر، در دمای کاری ۴۰ یا ۴۵ (حتی در برخی موارد ۵۰) درجه سانتی‌گراد می‌تواند به توان چاپ شده رو برچسب برسد. در یک کلام این پاور به صورت عملی می‌تواند به حداکثر توان خود برسد. در این صورت می‌شود به عدد چاپ شده روی برچسب به عنوان توان پاور اعتماد کرد.

توان همزمان

همان‌طور که گفته شد توان از ضرب شدت جریان در ولتاژ بدست می‌آید. بنابراین توان پاور نیز از مجموع ضریب ولتاژهای تولیدی پاور در جریان عبوری از آن‌ها باید بدست بیاید. اما این مطلب در مورد پاور درست نیست. در پاور هر ولتاژ (۱۲+، ۵+ و ۳٫۳+)، حداکثر جریان عبوری مختص به خود را دارد. بنابراین هر ولتاژ حداکثر توان خاص خود را دارد و این توان حداکثر در صورتی قابل دریافت است که باقی ولتاژها بدون جریان باشند و فقط از یک ولتاژ جریان گرفته شود. از آنجا که برای اندازه‌گیری توان حداکثر از تمام ولتاژها استفاده می‌شود، توان اندازه‌گیری شده در این حالت با مجموع توان تک تک ولتاژها متفاوت است؛ به این توان، توان همزمان یا ترکیبی می گویند (و این عددی است که روی برچسب پاور مشاهده می‌کنید) که کمتر از توان مجموع است.

به عنوان یک مثال عملی در عکس زیر برچسب روی یک پاور را مشاهده می‌کنید. همان‌طور که در ردیف قرمز رنگ می‌بینید، خروجی ۵+ ولت می‌تواند تا ۲۴ آمپر جریان عبور دهد؛ این یعنی ۱۲۰ وات (۵V×۲۴A) توان. خروجی ۳٫۳+ ولت نیز تا ۲۴ آمپر را پشتیبانی می کند؛ یعنی توان آن ۷۹٫۲ وات (۳٫۳V×۲۴A)است. حال طبق اعداد ردیف سبز رنگ از این دو خروجی حداکثر می‌شود ۱۵۵ وات توان (همزمان) دریافت کرد. این در حالی است که جمع توان این دو خروجی طبق محاسبه بالا ۱۹۹٫۲ وات (۱۲۰W+79.2W) می‌شود. بنابراین توان همزمان ۴۴٫۲ وات پایین تر از جمع تئوری دو خروجی است.

این مطلب راجع به خروجی‌های +۱۲ ولت نیز صادق است. همان‌طور که در ردیف قرمز رنگ ملاحظه می‌کنید حداکثر جریان هر خروجی ۱۲+ ولت،۱۶ آمپر است و این یعنی ۱۹۲ وات (۱۲V×۱۶A) توان برای هر خروجی. اما توان همزمان این خروجی‌ها (طبق عدد ردیف سبز) ۵۰۴ وات است  نه ۷۶۸ وات (۱۹۲W×۴).

و در نهایت توان همزمان کل خروجی‌ها ذکر شده ۵۸۱٫۵ وات است نه ۶۵۹ وات (۱۵۵W+504W).

توزیع توان

در مبحث توان این آخرین مطلب ما خواهد بود و مطلبی است که قطعا خیلی از افراد تا به حال به آن توجه نکرده‌اند اما از اهمیت بالایی برخوردار است. مطلب مهم این است: در دو پاور با توان مساوی، توزیع توان می‌تواند کاملا متفاوت باشد.

در کامپیوترهای امروزی اکثر توان توسط خروجی‌های ۱۲+ ولت تامین می‌شود. دلیل این امر این است که دو قطعه پر مصرف کامپیوتر (پردازنده و کارت گرافیک) به این خروجی (توسط کانکتور EPS12V، ATX12V یا PEG) متصل هستند. در پاور بررسی شده فوق ۵۰۴ وات از خروجی ۱۲+ ولت گرفته می‌شود و ۱۵۵ وات از خروجی ۵+ ولت و ۳٫۳+ ولت. همان‌طور که می‌بینید بیشتر توان از خروجی‌های ۱۲+ ولت گرفته شده است.

ولی در پاور زیر خروجی ۱۲+ ولت ۲۱۶ وات، خروجی ۵+ ولت ۱۵۰ وات و خروجی ۳٫۳+ ولت ۹۲٫۴ وات خروجی تامین می‌کند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید این پاور بیشتر توان خود را از خروجی‌های +۵ ولت و +۳٫۳ ولت تامین می‌کند. این توزیع توان مناسب کامپیوتر های امروزی نیست.

بررسی توزیع توان در پاور‌های چند ریله نیز باید صورت گیرد که در مبحث ریل‌های پاور توضیح داده شده است.

در نهایت نوبت به محاسبه توان مورد نیاز می‌رسد. همان‌طور که در ابتدای مطلب گفتیم می توانید به راحتی از محاسبه‌گرهای آنلاین (مانند محاسبه‌گر Outervision) استفاده کنید. پس از محاسبه توان، توصیه ما استفاده از پاوری است که در ۴۰ تا ۶۰ درصد توان حداکثر خود کار کند؛ به دو دلیل: دلیل اول راندمان بالاتر پاور در این بازه توان است که در سر فصل بعدی توضیح خواهیم داد و دوم اینکه اگر در آینده نیاز به توسعه کامپیوتر خود داشتید می‌توانید (بدون تعویض پاور) به راحتی این کار را انجام دهید. بنابراین توان واقعی قطعات را محاسبه کنید، این توان را ضربدر ۲ کنید و پاور مناسبی که توانی نزدیک به این عدد را داشته باشد انتخاب کنید. (نگران دو برابر کردن توان نباشید! این در ۲ ضرب کردن در خیلی از سیستم‌ها توانی بیشتر از ۴۵۰ وات را نتیجه نمی‌دهد.)

بازدهی

همان‌طور که در خلاصه مطلب گفتیم بازدهی یعنی چه مقدار از توانی که برق شهر گرفته می‌شود را می‌توان از خروجی‌های پاور دریافت کرد. بازدهی حاصل تقسیم توان دریافت شده از خروجی‌ها به توان گرفته شده از برق شهر است که عددی است بین ۰ و ۱ که البته به درصد بیان می‌شود. هر چقدر این عدد به ۱ نزدیک‌تر باشد توان تلف شده به صورت گرما توسط پاور کمتر است. به عنوان مثلا اگر کامپیوتر شما در حال مصرف ۲۵۰ وات برق است در حالی که پاور شما ۳۵۰ وات توان از شبکه دریافت می‌کند، این یعنی بازدهی پاور شما در این میزان بار ۷۱٫۴ درصد است. چرا در این میزان بار گفته شد؛ به این دلیل که بازدهی پاورها بر اساس مقدار بار دریافتی متغیر است که توضیح خواهیم داد.

قبل از اینکه وارد بحث بازدهی شویم نکته‌ای که در خلاصه مطلب عنوان کردیم را دوباره بیان می‌کنیم زیرا معمولا همه اشتباه برداشت می‌کنند. اگر شما پاوری با ۵۰۰ وات توان تهیه کردید و می‌دانید که توان این پاور ۷۵ درصد است؛ این ۷۵ درصد به این معنی نیست که شما حداکثر ۳۷۵ وات توان می‌توانید از این پاور دریافت کنید، بلکه به این معنی است که  در صورتی که از پاور خود ۵۰۰ وات توان دریافت کنید، این پاور ۶۶۶ وات توان از برق شهر را به این منظور استفاده خواهد کرد. بنابراین عبارت درست در این زمینه این است: “این پاور چقدر از برق شهر مصرف می‌کند تا مقدار خاصی توان تولید کند”

انتخاب پاوری با بازدهی بالاتر دو مزیت دارد. مزیت اول قبض برق کمتر است. نیاز به اثبات نیست که در مثال بالا اگر بازدهی پاور شما ۸۰ درصد بود مقدار برق مصرفی پاور شما به ۶۲۵ وات کاهش پیدا می‌کرد و این یعنی پرداخت پول برق کمتر. این تفاوت مبلغ برق در صورتی که از کامپیوتر خود هر روز و هر ساعت استفاده می‌کنید چشمگیر خواهد بود.

با استناد به نکته اول ذکر شده در پاراگراف قبل، توصیه می‌شود پاوری برای مصرف خود تهیه کنید که توان آن ۲ برابر مصرف نهایی قطعات شما باشد (اصلا به فکر این نباشید که از تمام توان پاور خود استفاده کنید چون هم بازدهی کمتر خواهید داشت هم در این صورت باید شرایط خنک کنندگی کیس را بالا ببرید تا دما بیش از حد بالا نرود و به قطعات آسیب برساند). توصیه بالا علاوه بر اینکه بازدهی بیشتری برای سیستم شما به همراه دارد، پول برق به مراتب کمتری نیز روی دست شما می‌گذارد همچنین عمر قطعات کامپیوتر شما به دلیل دمای کمتر بیشتر نیز خواهد شد. آخرین مزیت این توصیه نیز امکان ارتقا قطعات بدون نیاز به ارتقا پاور است. قبلا هم گفتیم حتی با رعایت توصیه فوق و تهیه پاوری با ۲ برابر توان مورد نیاز خود معمولا به توانی کمتر از ۴۵۰ وات نیاز خواهید داشت.

نکته ای که در بحث فوق باید به آن توجه کرد مقدار مصرف واقعی (با توجه به کاربری) شماست. درست است، یکبار با هم مقدار مصرف را توسط محاسبه‌گر آنلاین بدست آورده‌اید اما این عدد مصرف حداکثر قطعات شما است. اگر شما یک گیمر حرفه‌ای هستید که کامپیوتر شما همیشه در حال اجرای بازی است بنابراین توصیه فوق صحیح است. اما اگر کاربری کامپیوتر شما اداری باشد و نهایتا فایل های آفیس را با آن باز می‌کنید بنابراین کمتر پیش می‌آید که کامپیوتر شما لود بیشتر از ۸۰% داشته باشد و معمولا توان مورد نیاز آن ۱۰ تا ۲۰ توان حداکثر خواهد بود. چه بسا کامپیوتری که مصرف آن تا ۳۵۰ وات محاسبه شده است اما همیشه در زیر بار ۲۰% است یعنی ۷۰ وات توان بیشتر مصرف نمی‌کند. به این دلیل ما کاربری کامپیوترها را به سه دسته

کم مصرف یا اداری

مصرف متوسط یا مهندسی

پرمصرف گیمینگ یا سرور

تقسیم بندی می‌کنیم.

در شکل زیر محدودی تقریبی مصرف هر گروه را به همراه چهار منحنی مشاهده می‌کنید. این منحنی‌ها تغییرات بازدهی به بار این ۴ پاور هستند. در شکل زیر منحنی تغییرات بازدهی به بار  ۴ گروه پاور را مشاهده می‌کنید. منحنی بنفش پاوری پرمصرف ولی کم بازده است که استاندارد خاصی ندارد (و خوش قیمت است). منحنی آبی پاوری با استاندارد ۸۰PLUS عادی است. منحنی قرمز پاوری با استاندارد ۸۰PLUS برنزی است و منحنی زرد پاوری با استاندارد ۸۰PLUS طلایی است.

برای اینکه محاسبات پیچیده نشود و بتوان توصیه‌های عملی داشت، مصرف‌های بالا را به دو گروه تقسیم بندی می‌کنیم. گروه اول (کم مصرف) که میانگین مصرف آن (محدوده‌ی قرمز) حدود ۲۰% است. و گروه دوم  (مصرف متوسط و پرمصرف) که میانگین مصرف آن‌ها بین ۴۰ تا ۶۰ درصد است. برای گروه دوم، توصیه دو برابر کردن مصرف حداکثر، موجب بهبود کارایی خواهد شد ولی در گروه اول نیازی به دو برابر کردن مصرف وجود ندارد و می‌توان مصرف واقعی را معیار انتخاب قرار داد. همانطور که در شکل می‌بینید تفاوت بازدهی پاور غیراستاندارد با پاورهای دارای استاندارد ۸۰PLUS، در بازه قرمز رنگ به بیشترین مقدار خود میرسد. یعنی اگر مصرف عادی کامپیوتر شما ۷۵ وات باشد بازدهی پاور ارزان قیمت ۵۵% و پاور ۸۰PLUS معمولی ۸۰% است و این یعنی ۴۵% مصرف بیشتر پاور ارزان قیمت. به جهت اینکه این سیستم‌ها (اداری) همیشه در پایین‌ترین حد خود مصرف دارند پاورهای با توان کم و بازدهی بالا مناسب این گروه هستند.

اصلاح ضریب توان (Power Factor Correction)

پاورهای امروزی به قطعه‌ای مجهز هستند که ضریب توان را اصلاح می‌کند. اما ضریب توان چیست؟ ضریب توان حاصل تقسیم توان واقعی به توان ظاهری است. در حقیقت توان واقعی تبدیل به چیزی می‌شود که مطلوب ما است مثلا در موتور تبدیل به انرژی جنبشی می‌شود و توان ظاهری توانی است که با ایجاد میدان مغناطیسی در موتور موجب تولید انرژی جنبشی می‌شود. این میدان مغناطیسی مطلوب ما نیست اما وجود آن لازم است. در بخش صنعتی مقدار مصرف بر اساس توان ظاهری (که همیشه عددی بالاتر از توان واقعی است) محاسبه می‌شود. ولی در بخش خانگی “مقدار مصرف توان واقعی” اندازه گیری می‌شود. به همین علت صاحبان صنایع به دنبال اصلاح ضریب توان دستگاه‌های خود هستند ولی در بخش خانگی وجود یا عدم وجود این سیستم برای کاربر لازم نیست و بیشتر جنبه قانونی برای فروش محصول را دارد. مثلا در اروپا استفاده از سیستم PFC که مخفف عبارت Power Factor Correction است برای فروش محصولات الزامی است.

دو نوع سیستم اصلاح توان برای پاورها وجود دارد؛ Passive PFC و Active PFC. سیستم PPFC از قطعاتی بدون نیاز به منبع خارجی استفاده می‌کند مانند سلف (اینداکتور) با هسته آهنی. توسط این سیستم می‌توان ضریب توان را تا ۶۰ تا ۸۰ درصد افزایش داد. از سمت دیگر سیستم APFC از قطعات الکترونیکی مانند مدار مجتمع، ترانزیستور و … که به منبع خارجی برای کار نیاز دارند استفاده می‌کند. مزیت PPFC هزینه پایین‌تر و اجرای راحت تر است و مزیت APFC ضریب توان بالاتر است به صورتی که می‌توان توسط این سیستم ضریب توان را تا ۹۵% افزایش داد.

نکته: ضریب توان و بازدهی دو مطلب مجزا هستند و ارتباطی به یکدیگر ندارند و برخلاف تصور و تبلیغ خیلی از افراد و شرکت‌ها سیستم اصلاح ضریب توان هیچ سودی برای کاربر نهایی ندارد. سیستم اصلاح ضریب توان باعث کم شدن مصرف کامپیوتر شما نمی‌شود و فقط مصرف ظاهری سیستم را کاهش می‌دهد که در سیستم‌های برق شهری منبای اندازه‌گیری نیست. این سیستم فقط باعث مصرف بهینه از شبکه می‌شود و بعد قانونی (یعنی امکان فروش برای تولیدکنندگان) دارد.

ثبات ولتاژ، نویز و ریپل

خروجی های پاور باید ولتاژ ثابت و نزدیک به مقادیر اسمی خود داشته باشند این یعنی ولتاژ خروجی ۱۲+ ولت همان ۱۲+ ولت باشد نه ۱۳+ ولت. با افزایش بار ولتاژ میل به کاهش خواهد داشت. پاورها (یا همان منبع تغذیه سوئیچینگ) به صورت یک حلقه بسته عمل می‌کنند. این یعنی پاورها دائما ولتاژ خروجی‌های خود را رصد می‌کنند و در صورت نیاز تغییرات لازم را (افزایش یا کاهش) اعمال می‌کنند تا خروجیها ولتاژ همیشه ثابتی داشته باشند.

تلرانس ولتاژ برای پاورها در شاخه‌های مثبت تا ۵ درصد و در شاخه‌های منفی تا ۱۰ درصد تعیین شده است. در جدول زیر درصد تلرانس هر شاخه و مقدار بیشینه و کمینه آن آورده شده است.

خروجی	درصد تلورانس	کمینه	بیشینه
12+ ولت	±5%	11.4+	12.6+
5+ ولت	±5%	4.75+	5.25+
5VSB+	±5%	4.75+	5.25+
3.3+ ولت	±5%	3.14+	3.47+
12- ولت	±10%	13.2-	10.8-
5- ولت	±10%	5.25-	4.75-

در حالت ایده‌آل شکل ولتاژ خروجی پاور در دستگاه اسیلوسکوپ به شکل یک خط کاملا صاف و افقی است. اما در واقعیت این خط کاملا صاف نیست و تناوب خیلی کمی به همراه دارد (که برای قطعات مضر است)؛ به این تناوب ریپل گفته می‌شود. در خلال این تناوب های کوچک شما خطوط دیگری مشاهده می‌کنید که نویز نام دارند. جمع ریپل و نویز به همراه یکدیگر نمی‌تواند از ۱۲۰mV برای شاخه ۱۲+ و ۵۰mV برای شاخه ۵+ و ۳٫۳+ تجاوز نماید. این حداکثر مقادیر راس به راس هستند.

با ذکر یک مثال این اعداد و تعاریف را بیشتر توضیح می‌دهیم. در شکل زیر خروجی یک شاخه ۱۲+ ولت پاور مدل ۷۵۰ Quad شرکت Silencer را مشاهده می‌کنید. با توجه به اینکه اسیلوسکوپ ما روی عدد ۰٫۰۲ V/div تنظیم شده است هر خط سبز افقی (روی محور Y) که مشاهده می‌کنید نشان دهنده‌ی ۰٫۰۲V یا ۲۰mV است. اسیلوسکوپ ما مقدار مجموع ریپل و نویز را ۵۰mV نشان داده (در شکل هم مشاهده می‌کنید) که فاصله زیادی تا ۱۲۰mV دارد.

حال به شکل زیر توجه کنید. این شکل خروجی شاخه ۱۲+ ولت پاور ۶۵۰ واتی شرکت WattSmart است. همانطور که در شکل نیز مشاهده می‌کنید و دستگاه ما نشان داده مقدار ریپل و نویز این پاور ۱۱۵٫۴mV است. با این که این مقدار در محدوده‌ی مجاز قرار دارد، اما کیفیت خروجی آن خیلی با پاور قبلی تفاوت دارد. مقدار ریپل و نویز اگر نصف مقدار مجاز باشد، خوب است.

متاسفانه کمتر کسی از اهمیت این موضوع با خبر است و اگر هم با خبر باشد این اعداد به راحتی قابل اندازه گیری نیستند (زیرا این اندازه‌گیری باید زیر بار و با دستگاه اسیلوسکوپ انجام شود). تنها راهی که می‌شود از این مقادیر باخبر شد و بر اساس آن تصمیم گرفت مقالات بررسی پاورها است. اما باز هم متاسفانه اکثر مقالات فقط به تعریف و تمجید دستگاه فرستاده شده از طرف کارخانه (به عنوان هدیه) می‌پردازند و با اتصال پاور به کامپیوتر تست خود و روشن شدن می گویند که پاور کاملا عالیست . کمتر مقاله ای وجود دارد که به درستی پاورها را بررسی و توصیه درستی به مشتری کرده باشد. از این رو مجموعه نیویوز در صدد است تا در آینده ای نزدیک این مهم را حداقل راجع به پاورها منتشر کند.

ریل‌های پاور

به جهت تحقق همه موارد آیین‌نامه‌هایی که برای استاندارد ATX12V الزام آور است، این استاندارد، بندی با این مضمون دارد که از هیچ خروجی نباید بیشتر از ۲۴۰ وات توان تامین شود. نکته‌ای که در این بند است و اکثر افراد آن را اشتباه می‌کنند این است که در این بند عبارت Conductor یعنی رسانا را ذکر کرده یعنی هیچ رسانای مجزایی نباید بیشتر از ۲۴۰ وات توان ارائه دهد. منظور از این رسانای مجزا، هر رشته سیم است نه کانکتور یا … .بنابراین طبق این بند از استاندارد ما از هر سیم فقط می‌توانیم ۲۴۰ وات توان دریافت کنیم. این عدد خیلی بزرگ است مثلا طبق این محدودیت، برای کانکتور EPS12V که ۴ شاخه ۱۲+ ولت دارد می توان ۹۶۰ وات توان فرض کرد که مسلما خیلی زیاد است.

تولیدکنندگان پاور به جهت رعایت این بند می‌بایست از سیستم محافظتی OCP که مخفف عبارت (Over Current Protection) است، برای هر رشته خروجی پاور استفاده کنند. در این صورت برای شاخه ۱۲+ ولت (منظور یک سیم) اگر جریان بیشتر از ۲۰ آمپر شود، سیستم محافظتی فعال شده و پاور خاموش می‌شود. همان‌طور که گفته شد برای هر رشته سیم خروجی، یک سیستم OCP مورد نیاز است. این رشته سیم‌ها در پاورهای عادی حداقل ۲۰ سیم و در پاورهای حرفه‌ای به بیش از ۴۰ سیم می‌رسد. تصور کنید ۴۰ سیستم حفاظتی پاور را. علاوه بر بحث قیمت زیاد، اینکه چگونه این تعداد سیستم حفاظتی را در پاور جا بدهیم تقریبا غیر ممکن است.

بر اساس تجربه و حتی تجهیزاتی که در بازار وجود دارد، دریافت این مقدار توان از سیم مسلما غیر ممکن است. تصور کنید یک پردازنده باید ۴۸۰ وات توان از کانکتور ATX12V دریافت کند که به این مرز برسد یا ۹۶۰ وات توان از کانکتور EPS12V. یا کارت گرافیک باید ۷۲۰ وات توان از کانکتور ۶ پین PEG دریافت کند یا ۹۶۰ وات توان از کانکتور ۸ پینی. این مقادیر غیر واقعی هستند، حداکثر TDP پردازنده‌های سرور پرمصرف نیز بیش از ۲۱۰ نیست و در حالت عادی این عدد تقریبا ۱۰۰ وات است. بنابراین این تعداد سیستم حفاظتی کار بیهوده‌ای است. مانند این است که برای یک شارژر موبایل فیوز ۱۰ آمپر استفاده کنید.

بعضی از تولیدکنندگان تصمیم گرفتند از یک عدد سیستم حفاظتی برای تمامی شاخه‌های ۱۲+ ولت استفاده کنند به این منطق که احتمال اینکه یک شاخه به توان حداکثر برسد تقریبا صفر است (با استدلال پاراگراف قبل). این طراحی را تک ریل می‌نامند. البته از آنجا که سیستم های حفاظتی پاور اختیاری هستند، پاورهای ارزان قیمت از این سیستم حفاظتی استفاده نمی‌کنند (سرفصل سیستم‌های حفاظتی پاور).

البته برخی از تولید کنندگان این احتمال “افزایش جریان برخی رشته‌ها” را بیشتر می‌دانند و تعداد بیشتری سیستم حفاظتی در پاور استفاده می‌کنند. در این طراحی هر گروه از شاخه‌ها خروجی که به سیستم حفاظتی جداگانه متصل باشد را یک ریل می‌نامند. در این طراحی اگر جریان کل گروه از مقدار معینی که گفته شد بیشتر شود سیستم حفاظتی وارد عمل می‌شود.

به این نکته دقت داشته باشید که در کامپیوتر ریل به سیم‌های مسی چاپ شده روی PCB یا همان برد الکترونیکی را می‌گویند و از آنجا که تمامی شاخه‌های ۱۲+ از یک ریل واقعی تغذیه می‌شوند درست این است که به این ریل‌ها بگوییم ریل‌های مجازی. ریل‌های مجازی به گروهی از شاخه‌های خروجی گفته می‌شود که سیستم حفاظتی جداگانه دارند.

سیستم چند ریلی را می‌توان از روی برچسب پاور تشخیص داد. وقتی عبارت +۱۲V1, +12V2, +12V3 را روی برچسب پاور مشاهده کردید نشان‌دهنده‌ی پاور سه ریله است.

نکته ای که هنگام خرید کامپیوتر و انتخاب پاور باید رعایت کنید توزیع توان پاور‌های چند ریله است. اگر در توزیع توان دقت نکنید امکان دارد قطعه‌ای با استفاده جریانی بیش از مقدار حداکثر ریل (حتی در حالی که کامپیوتر در حالت نرمال کار می‌کند) موجب عمل کردن سیستم حفاظتی و خاموش شدن کامپیوتر شود. به عنوان مثال اگر شما پردازنده یا کارت گرافیک خود را یا دو کارت گرافیک را همزمان به یک ریل متصل کنید احتمال دارد این مشکل برای شما پیش بیاید. البته راه حل این مشکل ساده است و باید یکی از قطعات را به ریل دیگر منتقل کنید. البته مزیت پاور چند ریله در امن بودن ‌آن‌ها است. این امن بودن، در مواردی که از پاور برای مصارف دیگر استفاده می‌کنید لازم و مناسب است.

به این نکته دقت داشته باشد اگر در مشخصات پاور سیستم حفاظتی OCP موجود نباشد حتی اگر سازنده عبارت چند ریله بودن را به کار ببرد، در واقع پاور تک ریله است. نکته دیگر مقدار حداکثر جریان هر ریل است در بعضی از پاورها علی رغم تبلیغات چند ریله بودن، حداکثر جریانی که سیستم حفاظتی در آن فعال می‌‎شود به قدری بالاست که در واقع پاور به صورت تک ریله کار می‌کند.

در نهایت پاور تک ریل یعنی استفاده از یک سیستم حفاظتی (OCP) کلی و البته قوی و پاور چند ریل یعنی استفاده از چند سیستم حفاظتی (OCP) ضعیف‌تر و البته امن تر.

سیستم‌های حفاظتی پاور

هرچه تعداد سیستم‌های حفاظتی یک پاور بیشتر باشد، آن پاور ارزش خرید بالاتری خواهد داشت. اما بهتر است بدانید که طبق استاندارد ATX12v 2.x و EPS12V، فقط سیستم‌های حفاظتی OVP (یا Over Voltage Protection) و SCP (یا Short-Circuit Protection) و OCP (یا Over Current Protection) ضروری هستند. بافی سیستم‌های حفاظتی بسته به دلخواه تولیدکننده برای پاور‌ها در نظر گرفته می‌شوند.

سیستم های حفاظتی پاورها به شرح ذیل هستند:

• سیستم SCP یا Short-Circuit Protection: این سیستم زمانی عمل خواهد کرد که اتصال-کوتاهی در خروجی‌های پاور اتفاق بیافتد.(ضروری)
• سیستم UVP یا Under Voltage Protection: این سیستم زمانی که ولتاژ یکی از خروجی‌ها (معمولا در لود زیاد) کمتر از مقدار مجاز شود، پاور را خاموش می‌کند.(دلخواه)
• سیستم OVP یا Over Voltage Protection: این سیستم زمانی که ولتاژ یکی از خروجی‌ها بیشتر از مقدار مجاز شود، پاور را خاموش می‌کند.(ضروری)
• سیستم OCP یا Over Current Protection: این سیستم زمانی عمل خواهد کرد که جریان ریل متصل به آن از مقدار مجاز بیشتر شود.(ضروری)
• سیستم OPP یا Over Power Protection (نام دیگر OLP یا Over Load Protection): این سیستم زمانی که شما از توانی بیشتر از توان درج شده روی پاور استفاده کنید، وارد عمل می‌شود. البته این مقدار معمولا ۱۰% بیشتر از عدد درج شده روی پاور است(دلخواه)
• سیستم OTP یا Over Temperature Protection: این سیسم زمانی وارد عمل می‌شود که سنسورهای دمای نصب شده در پاور، دمایی بیشتر از حد مجاز را حس کنند.(دلخواه)

فلسفه استفاده از سیستم حفاظتی در پاور، خاموش کردن آن در صورت بروز مشکل است. این سیستم‌های حفاظتی به منظور جلوگیری از وارد آمدن صدمه جدی به پاور، قطعات کامپیوتر و حتی جلوگیری از آتش سوزی استفاده می‌شوند. مثلا اگر شما توانی بیشتر از آنچه پاور برای آن طراحی شده است از پاور بکشید قطعات پاور به حدی داغ می‌شوند که احتمال آتش سوزی وجود دارد. در این سناریو سیستم OPP وارد عمل شده و پاور را خاموش می‌کند.

جزئیات هر سیستم حفاظتی بسته به نظر تولید کننده تعیین می‌شود. مثلا برای سیستم OVP استاندارد ATX12v 2.0 و EPS12V مقداری را به صورت پیشنهاد ارائه کرده است اما انتخاب آن مقادیر یا بیشتر و کمتر آن بسته به نظر تولید کننده است. یکی از نکات منفی پیشنهادی بودن این رواداری‌ها این است که برخی از تولید کننده‌گان پاورهای ارزان قیمت مقادیر را به حدی بیشتر یا کمتر (به منظور اقتصادی) در نظر می‌گیرند که ریسک پیش آمد اتفاق خیلی زیاد می‌شود. مثلا اگر سیستم OVP برای شاخه ۱۲+ ولت روی ۱۵+ تنظیم شده باشد (که عدد خیلی پرتی است) زمانی که ولتاژ خروجی حتی به ۱۴٫۵+ ولت هم برسد (که به احتمال زیاد به قطعات کامپیوتر صدمه می‌رساند)، پاور خاموش نخواهد شد. یا مثلا در مبحث ریل‌های پاور در صورتی که از سیستم OCP با جریان بالاتر از حداکثر جریان مجاز رشته سیم مربوطه استفاده شود عملا گویا سیستم OCP وجود ندارد. این مشکل‌ها و محدوده‌های نامناسب معمولا در پاورهای ارزان قیمت بدون استاندارد روی می دهد.

مشخصات پین‌ها

در سرفصل‌های قبل مشخصات کانکتورها را را توضیح دادیم. در این سرفصل می‌خواهیم پین‌های هر کانکتور را بهتر بشناسیم.

کانکتور تغذیه مادربرد ۲۴ پین

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	نارنجی	3.3+
2	نارنجی	3.3+
3	مشکی	نول
4	قرمز	5+
5	مشکی	نول
6	قرمز	5+
7	مشکی	نول
8	خاکستری	سیگنال Power Good
9	بنفش	+5VSB
10	زرد	12+
11	زرد	12+
12	نارنجی	3.3+
13	نارنجی	3.3+
14	آبی	12-
15	مشکی	نول
16	سبز	Power On
17	مشکی	نول
18	مشکی	نول
19	مشکی	نول
20	سفید	5-
21	قرمز	5+
22	قرمز	5+
23	قرمز	5+
24	مشکی	نول

کانکتور پردازنده EPS12V

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	مشکی	Ground
2	مشکی	Ground
3	مشکی	Ground
4	مشکی	Ground
5	زرد	12+
6	زرد	12+
7	زرد	12+
8	زرد	12+

کانکتور پردازنده ATX12V

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	مشکی	نول
2	مشکی	نول
3	زرد	12+
4	زرد	12+

کانکتور کمکی PCIe با ۶ پین (PEG-6pin)

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	زرد	12+
2	زرد	12+
3	*	*
4	مشکی	نول
5	مشکی	نول
6	مشکی	نول

* در استاندارد ATX12V 2.x قید شده است که جای این پین باید خالی باشد در حالی که در استاندارد EPS12V این پین ۱۲+ ولت است.

کانکتور کمکی PCIe با ۸ پین (PEG-8pin)

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	زرد	12+
2	زرد	12+
3	زرد	12+
4	مشکی	نول
5	مشکی	نول
6	مشکی	نول
7	مشکی	نول
8	مشکی	نول

کانکتور SATA

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	نارنجی	3.3+
2	نارنجی	3.3+
3	نارنجی	3.3+
4	مشکی	نول
5	مشکی	نول
6	مشکی	نول
7	قرمز	5+
8	قرمز	5+
9	قرمز	5+
10	مشکی	نول
11	مشکی	نول
12	مشکی	نول
13	زرد	12+
14	زرد	12+
15	زرد	12+

کانکتور قطعات جانبی (مولکس)

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	زرد	12+
2	مشکی	نول
3	مشکی	نول
4	قرمز	5+

کانکتور فلاپی درایو(قدیمی)

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	قرمز	5+
2	مشکی	نول
3	مشکی	نول
4	زرد	12+

کانکتور مادربرد ۲۰ پین (قدیمی)

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	نارنجی	3.3+
2	نارنجی	3.3+
3	مشکی	نول
4	قرمز	5+
5	مشکی	نول
6	قرمز	5+
7	مشکی	نول
8	خاکستری	سیگنال Power Good
9	بنفش	+5VSB
10	زرد	12+
11	نارنجی	3.3+
12	آبی	12-
13	مشکی	نول
14	سبز	Power On
15	مشکی	نول
16	مشکی	نول
17	مشکی	نول
18	سفید	5-
19	قرمز	5+
20	قرمز	5+

کانکتور پردازنده ATX12V (قدیمی)

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	مشکی	نول
2	مشکی	نول
3	مشکی	نول
4	نارنجی	3.3+
5	نارنجی	3.3+
6	قرمز	5+

کانکتور مادربرد ۱۲پین (۲ تا ۶ پین)(قدیمی)

شماره پین	رنگ سیم	نوع خروجی
1	نارنجی	سیگنال Power Good
2	قرمز	5+
3	زرد	12+
4	آبی	12-
5	مشکی	نول
6	مشکی	نول
7	مشکی	نول
8	مشکی	نول
9	سفید	5-
10	قرمز	5+
11	قرمز	5+
12	قرمز	5+